Sáng 5.8, Bộ GD-ĐT tổ chức hội nghị triển khai phân cấp quản lý nhà nước về giáo dục khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến tại điểm cầu Bộ GD-ĐT, điểm cầu 34 Sở GD-ĐT và hơn 3.000 điểm cầu các xã, phường… trên toàn quốc với khoảng hơn 50.000 người tham dự, trong đó khoảng 90% là cấp xã.
Tổ chức 6 đoàn kiểm tra tại 34 tỉnh
Việc phân cấp quản lý nhà nước về giáo dục trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang đặt ra nhiều câu hỏi về cơ chế phối hợp, thẩm quyền chỉ đạo và trách nhiệm chuyên môn giữa các cấp.
Tại hội nghị, có ý kiến phản ánh về tình trạng cấp xã ban hành văn bản chuyên môn vượt thẩm quyền, do thói quen cũ khi cán bộ từng công tác tại Phòng GD-ĐT. Theo đó, Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông (Bộ GD-ĐT) Thái Văn Tài cho biết, Bộ GD-ĐT sẽ tổ chức 6 đoàn kiểm tra tại 34 tỉnh trong tuần tới, mỗi đoàn làm việc với 5-6 sở, nhằm nắm bắt thực trạng triển khai chính quyền địa phương hai cấp. Sau kiểm tra, Bộ sẽ có văn bản hướng dẫn triển khai, tránh việc vượt thẩm quyền.
Thứ trưởng Thường trực Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Mạnh Nguyễn
Cùng với đó, trong bối cảnh nhiều cán bộ cấp xã đã có kinh nghiệm trong quản lý giáo dục, nhưng cũng có không ít người chưa từng làm công tác giáo dục.
Theo ông Thái Văn Tài, Nghị định 142, 143/2025/NĐ-CP và Thông tư số 10/2025/TT-BGDĐT và Thông tư số 15/2025/TT-BGDĐT đã chỉ rõ, các Sở GD-ĐT có trách nhiệm thống nhất chuyên môn trên toàn địa bàn cấp tỉnh, hướng dẫn và tập huấn cho cán bộ cấp xã.
Ngoài ra, Sở GD-ĐT các địa phương cũng cần tổ chức các hội nghị triển khai đến cấp xã để bảo đảm thực hiện đúng trong bối cảnh mới.
Năm học mới đang đến gần, Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông Thái Văn Tài đề nghị các địa phương cần tăng cường ban hành văn bản hướng dẫn theo đúng thẩm quyền của địa phương. Có những văn bản cần ban hành sớm trước khi triển khai nhiệm vụ năm học. Cần tổ chức các hội nghị chuyên đề từ cấp tỉnh xuống huyện, xã để thống nhất cách triển khai. Ông Tài cũng thông tin, Bộ GD-ĐT sẽ sớm biên soạn một cuốn sổ tay hỏi – đáp, gửi về các địa phương ngay sau hội nghị để phục vụ công tác chuyên môn.
Tại hội nghị, các đại biểu cũng chỉ ra thực trạng, hiện nay nhiều xã, phường còn lúng túng trong việc tiếp nhận và quản lý các trường mầm non công lập, đặc biệt khi năm học mới đã cận kề.
Về vấn đề này, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục mầm non (Bộ GD-ĐT) Cù Thị Thủy cho biết, Quản lý các cơ sở giáo dục mầm non trên địa bàn thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện tại khoản 2 Điều 23 Luật Tổ chức Chính quyền địa phương và khoản 3 Điều 42 Nghị định 142 ngày 12 tháng 6 năm 2025, quy định về phân định thẩm quyền chính quyền địa phương hai cấp đã quy định cấp xã. Theo đó, cấp xã sẽ tiếp nhận và quản lý các trường mầm non công lập.
Cấp xã cần làm tốt công tác quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ quản lý
Chia sẻ tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho biết: Chính quyền địa phương hai cấp đã vận hành được hơn một tháng. Về phía Bộ GD-ĐT đã triển khai nhiều giải pháp. Mới đây, Bộ đã phối hợp với Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội tổ chức tọa đàm về quản lý giáo dục khi vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Chuẩn bị cho hội nghị hôm nay, Bộ đã tổ chức biên soạn tài liệu, phát phiếu gửi về các Sở GD-ĐT, UBND cấp xã để nắm bắt thông tin.
Đến 27/7, toàn bộ 34 Sở GD-ĐT và 3.321 xã đã nhận được bộ tài liệu “Hướng dẫn thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục theo chính quyền địa phương hai cấp” và “Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật quy định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền quản lý nhà nước về giáo dục khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp”. Đến nay đã có trên 20.000 lượt tải tài liệu này, thể hiện tinh thần trách nhiệm, lo lắng, quan tâm đến công việc của đông đảo cán bộ, công chức liên quan tới lĩnh vực này.
"Tuy nhiên, tinh thần chung, trong bối cảnh hiện nay, chúng ta đều là những người bắt đầu - bắt đầu vận hành mô hình quản lý nhà nước về giáo dục theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Bởi vậy, cần tập trung cao nhất, lắng nghe, nghiên cứu tài liệu và trao đổi những vấn đề còn vướng mắc", Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng nói.
Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến trên toàn quốc với khoảng hơn 50.000 người tham dự. Ảnh: Mạnh Nguyễn
Với tinh thần làm rất thần tốc, vừa chạy vừa xếp hàng, trong quá trình thay đổi mô hình quản lý, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật không thể tròn trịa được ngay; đặc biệt, khi đi vào vận hành sẽ có nội dung phát sinh. Bởi vậy, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho rằng, cần phải tập huấn, thống nhất các nội dung; tuy nhiên, không phải chỉ qua một buổi tập huấn các vấn đề đều được giải quyết.
Nhấn mạnh điều này, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng mong muốn các cán bộ quản lý, từ cấp Sở GD-ĐT đến UBND cấp xã, các thầy cô giáo tiếp tục nghiêm túc nghiên cứu các văn bản quy phạm pháp luật, biến quá trình tập huấn thành tự tập huấn, tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng; đồng thời trao đổi, học hỏi trong đồng nghiệp những vướng mắc phát sinh…
Sau hội nghị, các đơn vị thuộc Bộ sẽ được giao thiết lập đầu mối thông tin để có cơ chế phản ánh bất cập, khó khăn phát sinh. "Tinh thần là có khó khăn, nội dung chưa thống nhất thì chủ động giải quyết theo thẩm quyền, hoặc kịp thời tổng hợp báo cáo cấp có thẩm quyền giải quyết. Tuyệt đối không coi đó là khó khăn, trở ngại không thể giải quyết", Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh.
Trong thời gian tới, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng cho biết, việc nghiên cứu hệ thống văn bản, đặc biệt là những văn bản Bộ GD-ĐT đã số hóa gửi về địa phương; sau đó là tổ chức thực hiện, bắt tay vào làm việc; tổng hợp những khó khăn vướng mắc, kịp thời báo cáo các cấp có thẩm quyền. Phải làm thì mới thấy hết được khó khăn, vướng mắc, để từ đó tìm ra biện pháp tháo gỡ.
Việc tổ chức thực hiện, cần quán triệt tinh thần “4 không”: không bỏ trống nội dung quản lý; không chồng chéo nội dung quản lý; không rõ nội dung quản lý; không rõ phương pháp quản lý.
Thứ trưởng nhấn mạnh “phương pháp quản lý” và cho rằng, phải đổi mới tư duy quản trị, phương pháp lãnh đạo, quản lý; đơn cử bằng việc ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa. Đặc biệt, lãnh đạo cấp xã cần làm tốt công tác quy hoạch, bổ nhiệm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng đơn vị thuộc địa bàn phụ trách; làm sao đây phải là những người có năng lực, tinh thần trách nhiệm và thực chiến.
Minh Vân