Giảm thuế giá trị gia tăng có tác động thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh và tiêu dùng. Ảnh minh họa
Không làm tăng thủ tục hành chính, chi phí cho doanh nghiệp
Một trong những nội dung quan trọng của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp là các quy định liên quan đến chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp, nhằm đảm bảo thực thi cam kết quốc tế của Việt Nam trong triển khai hành động quốc gia về phòng, chống rửa tiền.
Các quy định sửa đổi, bổ sung tại luật tuân thủ nguyên tắc đảm bảo quyền tự do kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp.
Giảm thuế sẽ thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo thêm nguồn thu
Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay, dự kiến việc thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng sẽ làm giảm thu ngân sách nhà nước trong 6 tháng cuối năm khoảng 39,54 nghìn tỷ đồng, năm 2026 giảm khoảng 82,2 nghìn tỷ đồng.
Việc giảm thuế giá trị gia tăng tác động làm giảm thu ngân sách nhà nước nhưng cũng có tác động kích thích sản xuất, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, qua đó góp phần tạo thêm nguồn thu cho ngân sách nhà nước (bao gồm khả năng tăng thu từ các sắc thuế khác nhờ hiệu ứng lan tỏa của chính sách giảm thuế giá trị gia tăng).
Tại luật này, khái niệm “chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp” được quy định theo hướng khái quát, quy định nguyên tắc chung để tương đồng với Luật Phòng, chống rửa tiền. Bên cạnh đó, Chính phủ đã tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội đối với các góp ý mang tính kỹ thuật về trách nhiệm thu thập, lưu giữ, cung cấp thông tin về của chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp và nội dung quy định giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể về tiêu chí để xác định chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp, chế tài xử lý vi phạm khi không cung cấp thông tin theo quy định...
Đối với một số ý kiến đề nghị bổ sung điều khoản chuyển tiếp về thời hạn cụ thể doanh nghiệp đã thành lập truớc thời điểm luật này có hiệu lực thi hành phải bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp, Chính phủ tiếp thu và sửa đổi theo hướng việc bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi của doanh nghiệp được thực hiện đồng thời tại thời điểm doanh nghiệp thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, dự thảo luật không quy định thời hạn cụ thể doanh nghiệp đã thành lập trước thời điểm luật này có hiệu lực phải cung cấp thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi cho cơ quan đăng ký kinh doanh, vì việc yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện riêng biệt một thủ tục hành chính chỉ để kê khai bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi sẽ làm tăng số lượng thủ tục hành chính, phát sinh chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.
Đồng thời, yêu cầu này cũng chưa phù hợp với nguyên tắc không hồi tố trong áp dụng pháp luật quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Hơn nữa, số lượng các doanh nghiệp bổ sung thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi cho cơ quan đăng ký kinh doanh ngày càng đầy đủ theo thời gian (trung bình 1 năm có khoảng 35% doanh nghiệp đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp).
Mở rộng thêm đối tượng được giảm thuế
Tại Nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT), Quốc hội đồng ý giảm 2% thuế suất thuế GTGT, áp dụng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ quy định tại khoản 3 Điều 9 Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 (còn 8%). Riêng một số nhóm hàng hóa, dịch vụ sau không thuộc diện được giảm thuế, gồm: viễn thông, hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kinh doanh bất động sản, sản phẩm kim loại, sản phẩm khai khoáng (trừ than), sản phẩm hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (trừ xăng). Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 31/12/2026.
Trước đó, trong quá trình góp ý, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị áp dụng giảm thuế GTGT 2% cho tất cả các mặt hàng. Tuy nhiên, cũng có ý kiến lại đề nghị thay vì giảm 2% cho nhiều đối tượng thì giảm từ 4 - 5% cho đúng đối tượng cần hỗ trợ.
Giải trình nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, dự thảo nghị quyết mở rộng thêm đối tượng được giảm thuế so với quy định tại các nghị quyết của Quốc hội trước đây và kéo dài thời gian giảm thuế đến hết năm 2026, theo đó, kinh doanh vận chuyển, logistic, hàng hóa, dịch vụ công nghệ thông tin thuộc đối tượng được giảm thuế.
Ngoài ra, theo quy định của pháp luật về thuế GTGT thì hoạt động dạy học, dạy nghề và dịch vụ y tế thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT nên không cần phải giảm thuế. Bên cạnh đó, các dịch vụ như hoạt động tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm cũng thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT nên không cần phải giảm thuế GTGT. Còn dịch vụ viễn thông, bất động sản là những ngành có tăng trưởng trong thời gian qua và cũng không thuộc đối tượng được giảm thuế GTGT theo quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15.
Theo phương án Chính phủ đề xuất, dự kiến số giảm thu ngân sách nhà nước trong 6 tháng cuối năm 2025 và cả năm 2026 tương đương khoảng 121,74 nghìn tỷ đồng. Trong đó, 6 tháng cuối năm 2025 giảm khoảng 39,54 nghìn tỷ đồng, năm 2026 giảm khoảng 82,2 nghìn tỷ đồng.
Trường hợp thực hiện giảm thuế theo phương án giảm tất cả các mặt hàng chịu thuế suất thuế GTGT 10% thì dự kiến số giảm thu ngân sách nhà nước trong 6 tháng cuối năm 2025 và cả năm 2026 tương đương khoảng 167.000 tỷ đồng. Trong đó, 6 tháng cuối năm 2025 giảm khoảng 54.000 tỷ đồng, năm 2026 giảm khoảng 113.000 tỷ đồng. Do đó, Chính phủ xin Quốc hội cho giữ như dự thảo nghị quyết.
Ngoài ra, có ý kiến băn khoăn về chính sách tài khóa vì tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế GTGT sẽ ảnh hưởng tới các nhiệm vụ chi; dự toán thu và bội chi ngân sách…
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, nhằm bù đắp số hụt thu do thực hiện chính sách, Chính phủ cho biết sẽ tập trung chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương, địa phương thực hiện nhiều giải pháp. Theo đó, tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp, chính sách tài khóa theo các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, thúc đẩy các động lực tăng trưởng GDP năm 2025 đạt ít nhất 8% và phấn đấu hai con số trong điều kiện thuận lợi hơn, qua đó tạo thêm nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Đồng thời, quyết liệt trong công tác thu ngân sách nhà nước, tăng cường quản lý, cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác quản lý thuế, nhất là trong các lĩnh vực, địa bàn trọng điểm, thu từ đất, chuyển nhượng bất động sản, hoạt động thương mại điện tử, hoạt động kinh doanh trên nền tảng số; mở rộng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền trong các lĩnh vực kinh doanh, dịch vụ ăn uống, nhà hàng khách sạn theo chuỗi, kinh doanh xăng dầu, vàng... Phấn đấu thu nhà nước năm 2025 cao hơn khoảng 10% so với ước thực hiện năm 2024.
Về chi, điều hành chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, tăng cường tiết kiệm chi; chủ động sử dụng dự phòng, dự trữ và các nguồn lực hợp pháp khác để chi phòng, chống thiên tai, dịch bệnh và các nhiệm vụ cấp bách phát sinh theo quy định, đảm bảo cân đối ngân sách các cấp.
Hạn chế rủi ro thanh toán cho trái phiếu doanh nghiệp
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp bổ sung quy định điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ của công ty chưa đại chúng (giá trị trái phiếu dự kiến phát hành không quá 5 lần vốn chủ sở hữu). Quy định này nhằm tăng năng lực về tài chính đối với doanh nghiệp phát hành, hạn chế những rủi ro thanh toán trái phiếu doanh nghiệp đối với cả doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư.
Hoàng Yến