Tỷ phú Elon Musk. Ảnh: Reuters.
Trở thành một trong những quỹ từ thiện lớn nhất nước Mỹ với tài sản vượt 14 tỉ USD, Quỹ Elon Musk liên tục mở rộng quy mô trong năm 2024.
Thế nhưng, trái ngược với sức ảnh hưởng ngày càng lớn, quỹ này nhiều năm liền không hoàn thành mức giải ngân tối thiểu theo luật, trong khi phần lớn tiền lại chảy về các tổ chức gắn liền với đế chế kinh doanh của tỷ phú giàu nhất thế giới.
Thông tin trên được tiết lộ trong hồ sơ thuế năm 2024 của Quỹ Musk, được công bố cho New York Times theo yêu cầu.
Hồ sơ thuế cho biết quỹ Musk đã trao đi 474 triệu USD - mức cao nhất từ trước đến nay trong năm 2024. Nhưng hơn 3/4 số đó, tức 370 triệu USD, được chuyển cho một tổ chức phi lợi nhuận tại Texas do trợ lý thân cận của Musk điều hành. Tổ chức này vận hành một trường tiểu học ở vùng nông thôn, nơi tập trung nhiều nhân viên của các công ty thuộc hệ sinh thái Musk.
Ngoài ra, 35 triệu USD khác được đưa vào một quỹ từ thiện trung gian do Fidelity quản lý. Tuy công cụ này được thiết kế để chuyển tiền đến các tổ chức phi lợi nhuận khác, Quỹ Musk vẫn giữ quyền cố vấn và tầm ảnh hưởng đối với số tiền này.
Tỉ lệ đóng góp cho các tổ chức “cùng hệ sinh thái” như vậy trong năm 2024 cao hơn bất kỳ năm nào kể từ 2020, theo phân tích của New York Times.
Bloomberg là đơn vị đầu tiên đưa tin về chi tiết các khoản viện trợ này. Đại diện của Musk và Quỹ Musk đều không phản hồi về các câu hỏi liên quan.
Đáng chú ý, trong một podcast phát hành tuần qua, vị tỷ phú giàu nhất hành tinh cho biết bản thân không dễ dàng tìm được cách “cho đi sao cho hiệu quả”.
“Thách thức lớn nhất của tôi là làm sao trao tiền theo cách thật sự mang lại lợi ích cho người khác. Rất dễ để làm từ thiện chỉ để trông tốt đẹp. Nhưng rất khó để tạo ra tác động thực sự”, Musk nói.
Cũng cuộc trò chuyện, Musk nói rằng ông “không đặt tên mình lên quỹ”. Tuy nhiên, tổ chức mà ông thành lập cùng người em Kimbal năm 2001 vẫn mang tên The Musk Foundation suốt hơn 20 năm qua.
Trải qua nhiều năm, Musk đã chuyển tổng cộng khoảng 18 triệu cổ phiếu Tesla vào Quỹ Musk - mang lại cho ông những khoản khấu trừ thuế đáng kể. Nhờ đà tăng mạnh của cổ phiếu Tesla, Quỹ Musk trở thành quỹ từ thiện lớn thứ 10 nước Mỹ vào năm 2023, theo phân tích của Times.
Khác với nhiều quỹ tỷ USD xây dựng đội ngũ chuyên gia hùng hậu để hoạch định chiến lược tài trợ, Quỹ Musk chỉ có ba tình nguyện viên không lương: chính Musk, người đứng đầu văn phòng gia đình của ông, và một trợ lý khác chỉ dành khoảng... 6 phút mỗi tuần cho công việc của quỹ, theo hồ sơ thuế.
Trang web chính thức của quỹ cũng đơn giản đến mức “trơ trọi”, chỉ chứa văn bản và hầu như không được cập nhật trong nhiều năm - hoàn toàn trái ngược với quy mô tài sản của tổ chức.
Theo quy định, các quỹ tư nhân tại Mỹ phải giải ngân ít nhất 5% tổng tài sản mỗi năm. Nếu không đạt mức tối thiểu, khoản thiếu hụt phải được bù vào năm kế tiếp, nếu không quỹ sẽ bị xử phạt.
Quỹ Musk không hoàn thành yêu cầu này trong các năm 2021, 2022 và 2023. Bước sang 2024, quỹ phải chi 421 triệu USD còn tồn từ năm 2023 và đã giải quyết bằng cách chuyển cho nhiều tổ chức liên quan đến Musk.
Tuy nhiên, trong chính năm 2024, Quỹ Musk lại tiếp tục thiếu 393 triệu USD so với mức giải ngân tối thiểu.
Theo luật, quỹ có thêm thời hạn đến cuối năm 2025 để hoàn tất phần còn nợ, tạo nên vòng lặp “thiếu rồi bù” có thể kéo dài vô thời hạn nếu không có thay đổi đáng kể.
Lâm Phương