Robot hình người Phantom MK-1 và tham vọng quốc phòng Mỹ

10 giờ trướcBài gốc

Công ty khởi nghiệp Foundation tại San Francisco (Mỹ) đang theo đuổi một bước chuyển đáng chú ý trong tác chiến hiện đại và sản xuất công nghiệp: triển khai hàng chục nghìn robot hình người để thay thế con người ở những vị trí rủi ro nhất. Mục tiêu là đưa 50.000 robot Phantom MK-1 ra thị trường vào năm 2027, không chỉ phục vụ tự động hóa lao động mà còn tái định nghĩa vai trò của binh sĩ trên chiến trường.

Tổng quan chương trình robot hình người của Foundation

Trong lịch sử xung đột vũ trang, con người luôn là lực lượng trực tiếp hiện diện ở tuyến đầu. Foundation muốn thay đổi tiền lệ đó bằng các hệ thống robot hình người có thể đảm nhận vai trò tiếp cận khu vực nguy hiểm đầu tiên. Nếu kế hoạch triển khai 50.000 robot được hiện thực hóa, cấu trúc lực lượng và mô hình tác chiến trong nhiều môi trường quân sự và công nghiệp có thể thay đổi đáng kể so với hiện nay.

Khi 50.000 robot hình người được triển khai, bức tranh ngành robot vào năm 2027 có thể sẽ rất khác so với hiện nay - Ảnh: MTG

Chiến lược của Foundation tập trung quanh một nền tảng chủ lực duy nhất là Phantom MK-1, được phát triển với mục tiêu hoạt động ổn định trong cả dây chuyền sản xuất lẫn môi trường cận chiến trường. Cách tiếp cận này khác với nhiều mẫu robot công nghiệp chuyên dụng hoặc các nguyên mẫu còn nặng tính trình diễn.

Phantom MK-1: Thiết kế và cấu hình kỹ thuật chính

Kích thước và kiến trúc tổng thể

Phantom MK-1 cao khoảng 1,75m, nặng từ 79 đến 82kg, tương đương một binh sĩ trưởng thành. Điều này cho phép robot sử dụng nhiều loại trang bị, phương tiện, công cụ vốn được thiết kế cho người, từ lối đi, bậc thang đến phương tiện vận tải.

Về ngoại hình, Phantom MK-1 mang phong cách thuần công năng với khung thân màu đen, vai rộng, khuôn mặt phẳng không biểu cảm tích hợp hệ thống camera quan sát. Thiết kế không chú trọng yếu tố thân thiện mà ưu tiên độ bền, khả năng chịu môi trường khắc nghiệt và tính dễ bảo trì.

Tobot hình người Phantom MK-1 do công ty Foundation phát triển - Ảnh: Foundation

Phantom MK-1 từng được so sánh với các "battle droid" trong loạt phim Star Wars, không chỉ ở hình dáng phần đầu cong về phía trước mà còn ở mục đích sử dụng: đảm nhiệm nhiệm vụ tại những khu vực đối mặt rủi ro cao, thay cho binh sĩ.

Phantom MK-1 gợi nhớ đến các “battle droid” trong loạt phim Star Wars, không chỉ bởi phần đầu cong về phía trước, mà còn rõ hơn ở chính mục đích sử dụng mà nó được thiết kế hướng tới - Ảnh: Interesting Engineering

Hệ thống cảm biến và trí tuệ nhân tạo

Thay vì bố trí cảm biến LiDAR đắt tiền và phức tạp, Phantom MK-1 chủ yếu dựa vào hệ thống camera quang học kết hợp trí tuệ nhân tạo. Lựa chọn này nhằm đơn giản hóa xử lý dữ liệu, giảm chi phí và duy trì độ tin cậy trong môi trường có nhiều bụi, khói hoặc sương mù – những điều kiện có thể làm giảm hiệu quả của LiDAR trên chiến trường.

Cách bố trí cảm biến này phù hợp với các kịch bản đòi hỏi robot phải nhận diện địa hình, vật cản và mục tiêu trong không gian ba chiều, nhưng vẫn giữ được cấu trúc phần cứng tương đối đơn giản, dễ chuẩn hóa cho sản xuất hàng loạt.

Truyền động và khả năng tương tác môi trường

Phantom MK-1 được trang bị các bộ truyền động cycloid do Foundation phát triển. Loại truyền động này cho phép tạo lực lớn trong khi vẫn vận hành êm, phù hợp với các thao tác cần độ chính xác và sức mạnh, từ nâng vác đến thao tác với trang bị kỹ thuật.

Các bộ truyền động có khả năng phản hồi lực, giúp robot tương tác an toàn hơn với môi trường xung quanh, giảm nguy cơ gây hư hại thiết bị hoặc gây nguy hiểm cho con người khi tác nghiệp chung trong không gian hẹp.

Bảng tóm tắt một số đặc điểm chính

Vai trò tác chiến: từ tuyến đầu đến hỗ trợ hỏa lực

Theo mô tả của Foundation, Phantom MK-1 được thiết kế cho các nhiệm vụ hỗ trợ tác chiến và cận chiến như trinh sát, rà phá bom mìn và thực hiện các nhiệm vụ mặt đất có mức độ rủi ro cao. Khả năng mang theo vũ khí sát thương là một trong những đặc điểm gây tranh luận, cho thấy định hướng quân sự rất rõ của nền tảng này.

Giám đốc điều hành Foundation, Sankaet Pathak, cho rằng robot hình người nên đảm nhiệm vị trí "first body in" – thực thể đầu tiên tiếp cận khu vực rủi ro. Quan điểm này coi robot là lớp đệm an toàn, giảm nguy cơ thương vong cho binh sĩ người trong các tình huống như kiểm tra khu vực nghi có chất nổ, tiến vào công trình khả nghi hoặc mở đường trong địa hình nguy hiểm.

Chiến lược sản xuất quy mô lớn

Bên cạnh thiết kế robot, Foundation gây chú ý nhờ kế hoạch mở rộng sản xuất với tốc độ hiếm thấy trong ngành robot hình người. Theo lộ trình được công bố, công ty dự kiến triển khai khoảng 40 robot để thử nghiệm thực tế trong năm nay, sau đó tăng quy mô lên 10.000 robot vào năm 2026 và hướng tới 50.000 robot vào cuối năm 2027.

Ban lãnh đạo Foundation thừa nhận đây là mục tiêu đầy thách thức nhưng cho rằng không phải bất khả thi. Sự tự tin này dựa trên nền tảng công nghệ và kinh nghiệm công nghiệp của đội ngũ, với nhiều nhân sự từng làm việc tại Tesla, Boston Dynamics, SpaceX và 1X – những đơn vị có kinh nghiệm đưa hệ thống phức tạp lên quy mô sản xuất lớn.

Các thương vụ mua lại sớm trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo và công nghệ bộ truyền động cũng được xem là yếu tố giúp Foundation rút ngắn vòng đời phát triển sản phẩm, từ nghiên cứu đến triển khai thực tế, qua đó tăng tốc tham gia cuộc đua robot hình người ở quy mô công nghiệp.

Mô hình kinh tế: cho thuê robot và bài toán hiệu quả

Thay vì bán đứt, Foundation lựa chọn mô hình cho thuê Phantom MK-1, với chi phí dự kiến khoảng 100.000 USD mỗi robot mỗi năm. Mức chi phí này cần được so sánh với tổng chi phí tuyển dụng, huấn luyện, duy trì và bảo đảm an toàn cho nhân lực trong quân đội hoặc các ngành công nghiệp nặng.

Lợi thế lý thuyết của robot là khả năng vận hành gần như liên tục: làm việc nhiều ca liên tiếp, không cần nghỉ ngơi, không phát sinh chi phí phúc lợi và không chịu ảnh hưởng từ yếu tố tâm lý hay thể lực. Xét trên vòng đời khai thác, mô hình cho thuê được kỳ vọng có thể giúp các đơn vị quân sự và nhà thầu quốc phòng tối ưu chi phí trong dài hạn.

Tuy vậy, giới phân tích vẫn thận trọng. Các mô hình kinh tế này chủ yếu dựa trên giả định rằng robot hình người có thể đạt và duy trì năng suất tương đương hoặc vượt con người trong môi trường phức tạp và nguy hiểm. Cho đến hiện tại, chưa có robot hình người nào chứng minh được khả năng duy trì hiệu suất ổn định lâu dài trong điều kiện thực địa khắc nghiệt, nên hiệu quả kinh tế vẫn cần thời gian kiểm chứng.

Kiểm soát hỏa lực: AI hỗ trợ, con người quyết định

Sự xuất hiện của robot có khả năng mang vũ khí thường gắn với lo ngại về các hệ thống sát thương tự động vượt ngoài tầm kiểm soát. Theo CEO Sankaet Pathak, Foundation không theo đuổi mô hình robot chiến đấu tự chủ hoàn toàn.

Công ty áp dụng cách tiếp cận tương tự mô hình vận hành máy bay không người lái mà quân đội Mỹ đang sử dụng. Trong khuôn khổ này, trí tuệ nhân tạo đảm nhiệm các chức năng kỹ thuật như di chuyển, giữ thăng bằng, định hướng và hỗ trợ nhận diện mục tiêu, trong khi mọi quyết định sử dụng vũ lực sát thương do con người trực tiếp đưa ra.

Robot vì thế được xem như nền tảng hỗ trợ, giúp binh sĩ mở rộng khả năng quan sát và thao tác từ xa trong môi trường nguy hiểm, chứ không phải một thực thể tự quyết định sinh tử. Cách tiếp cận này nhằm giảm thiểu rủi ro đạo đức và pháp lý, đồng thời bảo đảm tuân thủ các quy tắc tác chiến và luật nhân đạo quốc tế.

Vị trí của Phantom MK-1 trong cuộc đua robot hình người

Sự trỗi dậy của Phantom MK-1 diễn ra trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về robot hình người. Bên cạnh chương trình của Foundation tại Mỹ, các chủ đề liên quan đến robot hình người còn bao gồm chiến lược phát triển tại Nhật Bản, cuộc đua tại Trung Quốc với những giấc mơ và rào cản, cũng như mô hình thương mại khi có doanh nghiệp Trung Quốc bán robot hình người với mức giá tương đương một chiếc iPhone.

Trong bức tranh đó, Phantom MK-1 nổi bật ở định hướng rõ ràng vào lĩnh vực quốc phòng, tham vọng sản xuất số lượng lớn và mô hình vận hành kết hợp giữa AI và điều khiển của con người. Tuy nhiên, mức độ thành công sẽ phụ thuộc vào khả năng chứng minh hiệu quả thực tế trong môi trường tác chiến và công nghiệp, cũng như việc giải quyết các câu hỏi còn bỏ ngỏ về chi phí, độ tin cậy và khung pháp lý cho việc triển khai rộng rãi robot mang vũ khí.

Tuệ Nhân

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/robot-hinh-nguoi-phantom-mk-1-va-tham-vong-quoc-phong-my-411308.html