Sân chơi bổ ích cho học sinh

3 giờ trướcBài gốc

- Trung tuần tháng 12/2025 vừa qua, Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học cấp tỉnh do sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tổ chức đã thành công tốt đẹp, phản ánh sức lan tỏa ngày càng rõ nét của phong trào nghiên cứu khoa học trong trường học.

Các học sinh thuyết trình về dự án “Nghiên cứu chiết xuất enzyme từ vỏ trái cây để xử lý rác hữu cơ nhà bếp” với giám khảo tại vòng chung khảo cuộc thi

Quy mô cuộc thi năm học 2025–2026 đã mở rộng rõ rệt. Nếu năm học trước có 127 dự án của 47 trường tham gia vòng cấp tỉnh, thì năm nay từ 335 dự án gửi dự thi ở vòng sơ loại, Ban Giám khảo đã lựa chọn 170 dự án của 108 trường học đủ điều kiện vào vòng chung khảo. Đây là con số cao nhất từ trước đến nay, không chỉ về số lượng dự án mà còn ở phạm vi tham gia của các nhà trường. Cơ cấu lĩnh vực cũng cho thấy sự đa dạng và cân đối, với 48 dự án thuộc lĩnh vực vật lý – kỹ thuật – tin học, 45 dự án lĩnh vực hóa – sinh và 77 dự án thuộc khoa học xã hội và hành vi.

Điều đáng ghi nhận hơn cả không nằm ở con số, mà ở chất lượng và cách tiếp cận của các dự án. Theo đánh giá của Ban Giám khảo, nhiều đề tài đã đi thẳng vào những vấn đề gần gũi với đời sống học đường và thực tiễn địa phương. Ở nhóm kỹ thuật, các sản phẩm không còn dừng ở mô hình minh họa, mà đã hình thành những giải pháp cụ thể, có khả năng vận hành, thử nghiệm và điều chỉnh; học sinh bước đầu vận dụng trí tuệ nhân tạo, hệ thống nhúng, IoT vào các bài toán như giám sát an toàn, hỗ trợ học tập, cảnh báo rủi ro. Ở lĩnh vực hóa – sinh, dấu ấn nổi bật là việc khai thác nguồn nguyên liệu bản địa, từ cây dược liệu, phụ phẩm nông nghiệp đến nông sản đặc trưng của tỉnh, qua đó tạo ra các sản phẩm thử nghiệm hướng tới chăm sóc sức khỏe, bảo vệ môi trường và nâng giá trị nông sản. Với nhóm khoa học xã hội và hành vi, nhiều dự án đã vượt ra khỏi khảo sát thực trạng, mạnh dạn đề xuất các giải pháp cụ thể liên quan đến sức khỏe tâm thần học đường, kỹ năng sống, ứng xử trên môi trường số và bảo tồn văn hóa địa phương, cho thấy ranh giới giữa khoa học xã hội và công nghệ đang dần được xóa nhòa.

“Chất lượng các dự án năm nay tương đối đồng đều, nhiều đề tài bám sát thực tiễn, khai thác tốt thế mạnh địa phương và bước đầu vận dụng hiệu quả khoa học – công nghệ. Đây là nền tảng quan trọng để ngành giáo dục tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng phong trào nghiên cứu khoa học trong những năm tới.”

Ông Hoàng Văn Thao

Trưởng phòng Giáo dục Trung học, Sở GD&ĐT

Từ thực tiễn đồng hành nhiều năm với học sinh tham dự cuộc thi khoa học kỹ thuật, thầy Nguyễn Minh Tú, giáo viên môn Vật Lý, Trường THPT chuyên Chu Văn An cho rằng: Điểm đáng mừng nhất là sự chủ động của học sinh ngày càng rõ nét; các em không còn chờ thầy cô “giao nhiệm vụ”, mà tự nảy sinh ý tưởng từ thực tế học tập, sinh hoạt, rồi tìm cách biến ý tưởng thành sản phẩm; với hai học sinh do tôi hướng dẫn đạt giải nhì năm nay là kết quả của cả một quá trình kiên trì, trong đó thầy cô đóng vai trò định hướng, còn học sinh là trung tâm của hoạt động nghiên cứu.

Ba ngày diễn ra vòng chung khảo là khoảng thời gian không dài, nhưng đủ để Ban Giám khảo quan sát rõ cách học sinh trình bày, phản biện và bảo vệ ý tưởng. Nhiều em thể hiện sự tự tin, mạch lạc, biết lý giải vì sao lựa chọn đề tài, vì sao chọn cách làm đó và sản phẩm của mình giải quyết được vấn đề gì.

Em Nguyễn Mạnh Quân, học sinh lớp 11C1 Trường THPT chuyên Chu Văn An, tác giả dự án đạt giải nhất cấp tỉnh chia sẻ: Quá trình làm đề tài giúp em học được cách đọc tài liệu, đặt câu hỏi và chấp nhận điều chỉnh khi kết quả chưa như mong muốn; với em, giải thưởng là niềm vui, nhưng điều quan trọng hơn là được thử sức với nghiên cứu một cách nghiêm túc, qua đó định hình rõ hơn hướng học tập của bản thân trong thời gian tới.

Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật cấp tỉnh năm học 2025 -2026 đã hoàn thành tốt vai trò là một sân chơi học thuật bổ ích, tạo môi trường để học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề cụ thể của đời sống. Ông Hoàng Văn Thao, Trưởng phòng Giáo dục Trung học, Sở GD&ĐT đánh giá: Chất lượng các dự án năm nay tương đối đồng đều, nhiều đề tài bám sát thực tiễn, khai thác tốt thế mạnh địa phương và bước đầu vận dụng hiệu quả khoa học – công nghệ. Đây là nền tảng quan trọng để ngành giáo dục tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng phong trào nghiên cứu khoa học trong những năm tới.

Có thể thấy, điều cuộc thi để lại không chỉ là giải thưởng hay danh sách dự án được chọn đi tiếp, mà là sự thay đổi trong cách học của học sinh và cách tổ chức hoạt động nghiên cứu ở các nhà trường. Từ đó, các cuộc thi không còn mang tính thời điểm, mà góp phần tạo nền nếp học tập nghiêm túc trong nhà trường.

THẢO NGUYÊN

Nguồn Lạng Sơn : https://baolangson.vn/dau-an-cuoc-thi-nghien-cuu-khoa-hoc-cap-tinh-5068288.html