'Sao chổi tận thế' xóa sổ nền văn minh cổ đại tại Mỹ cách đây 12.800 năm

5 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa: Shutterstock

Theo trang Daily Mail (Anh), nhóm nhà nghiên cứu khi phân tích các mẫu trầm tích tại California, Arizona và New Mexico (Mỹ) đã phát hiện “thạch anh sốc” (shocked quartz) – khoáng vật bị biến dạng tinh thể do áp lực cực lớn – có niên đại khoảng năm 10.800 (trước Công nguyên).

Thạch anh sốc chỉ hình thành khi khoáng chất chịu áp lực tức thời và cực mạnh, như trong vụ va chạm của thiên thạch hoặc vụ nổ quy mô lớn trong khí quyển. Sự hiện diện của loại vật liệu này trong lớp trầm tích tại ba địa điểm khảo cổ quan trọng – Blackwater Draw (New Mexico), Murray Springs (Arizona) và hẻm núi Arlington trên đảo Santa Rosa (California) – cho thấy một vụ nổ khí quyển hoặc va chạm thiên thể đã tàn phá diện rộng lục địa Bắc Mỹ, gây cháy rừng, rối loạn khí hậu và quét sạch nhiều loài động vật khổng lồ thời kỳ Kỷ Băng hà.

Đáng chú ý, sự kiện này xảy ra gần như đồng thời với sự biến mất đột ngột của người Clovis – một nền văn hóa săn bắt hái lượm tiên tiến từng chiếm ưu thế tại Bắc Mỹ trong nhiều thế kỷ. Dấu tích công cụ đá đặc trưng của người Clovis biến mất khỏi các lớp khảo cổ ngay sau thời điểm hình thành lớp trầm tích đen chứa thạch anh sốc, cho thấy sự sụp đổ nhanh chóng và sâu sắc của nền văn hóa này.

Giả thuyết về một “sao chổi tận thế” từng được tác giả Graham Hancock và nhiều nhà nghiên cứu đề xuất, nay càng được củng cố bởi các phát hiện địa chất.

Theo đó, một thiên thể từ vũ trụ có thể đã phát nổ trong bầu khí quyển, tạo ra lớp bụi dày đặc che khuất ánh sáng Mặt Trời, làm gián đoạn các dòng hải lưu và dẫn đến sự suy giảm nhiệt độ toàn cầu – hiện tượng được gọi là Younger Dryas.

Trong nghiên cứu đăng trên tạp chí PLOS ONE, nhóm khoa học gia nhận định: “Thời điểm khởi đầu của Younger Dryas trùng hợp với hai biến cố lớn: sự tuyệt chủng của hơn 70% loài động vật khổng lồ tại Bắc Mỹ – bao gồm voi ma mút, lạc đà, ngựa và mèo răng kiếm – cùng với sự sụp đổ của tổ hợp công nghệ Clovis”.

Tại Blackwater Draw, nơi đầu tiên phát hiện dấu tích của người Clovis, lớp trầm tích đen dày hơn 12.800 năm đánh dấu ranh giới giữa hai thời đại. Ở đây, hài cốt voi ma mút với dấu hiệu bị giết mổ bởi con người đã được tìm thấy ngay dưới lớp trầm tích, cho thấy một biến cố môi trường đột ngột đã dẫn tới sự tuyệt chủng và suy giảm mạnh dân số.

Blackwater Draw là nơi đầu tiên phát hiện dấu tích của người Clovis. Ảnh: Daily Mail

Còn Murray Springs, các nhà khảo cổ phát hiện công cụ của của người Clovis giai đoạn cuối cùng, cùng với hài cốt động vật tuyệt chủng, tất cả đều nằm dưới lớp trầm tích đen chứa xác voi ma mút bị giết mổ và hàng trăm dấu chân – được chôn vùi nhanh chóng sau sự kiện được cho là Younger Dryas.

Dữ liệu khảo cổ cho thấy sự vắng bóng con người sau thời kỳ Clovis kéo dài hàng trăm năm, ủng hộ giả thuyết về suy giảm dân số và sự thay đổi đột ngột cả về văn hóa lẫn môi trường.

Trong khi đó, tại hẻm núi Arlington trên đảo Santa Rosa, hài cốt con người thời kỳ Clovis cũng nằm dưới lớp trầm tích đen. Đặc biệt, khu vực này ghi nhận một khoảng trống cư trú kéo dài từ 600 đến 800 năm trước khi có sự hiện diện con người trở lại, cho thấy một gián đoạn văn hóa sâu sắc, ngay cả tại nơi được xem là “trú địa”an toàn.

Hẻm núi Arlington trên đảo Santa Rosa. Ảnh: Daily Mail

Ngoài ra, nơi đây cũng là địa điểm cuối cùng ghi nhận sự tồn tại của voi ma mút lùn – một loài sinh vật thích nghi đặc biệt với điều kiện đảo biệt lập, nhưng cũng không thoát khỏi cơn thịnh nộ của biến cố vũ trụ.

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng 10 phương pháp phân tích khác nhau để xác định các vết nứt chứa thủy tinh trong tinh thể thạch anh – dấu hiệu cho thấy các hạt từng chịu áp suất cực cao và nhiệt độ vượt quá 1.723°C, ngưỡng nóng chảy của thạch anh.

Một phần các hạt vẫn giữ trạng thái vô định hình, phần còn lại đã kết tinh lại – minh chứng cho quá trình va chạm mang tính hủy diệt. Kết cấu này tương đồng với các mẫu vật thu thập từ miệng hố thiên thạch Meteor Crater, các vụ nổ hạt nhân, và các địa điểm Younger Dryas ở Syria, miền Đông Mỹ, Hà Lan và Venezuela.

Các nhà khoa học khẳng định: “Silica nóng chảy trong các vết nứt sốc là chỉ dấu mạnh mẽ của một hiện tượng sốc nhiệt – cơ học, cho phép phân loại những mẫu này là ‘thạch anh sốc toàn phần’”.

Những phát hiện mới đặt ra mối liên hệ chặt chẽ về thời gian và không gian giữa sự kiện vũ trụ và những thay đổi sinh thái – văn hóa lớn trên toàn bộ lục địa Bắc Mỹ. Không chỉ đơn thuần là sự tuyệt chủng của các loài động vật khổng lồ, mà còn là sự sụp đổ bất ngờ của một nền văn hóa.

“Sự hiện diện của vật liệu liên quan đến va chạm hoặc nổ khí quyển tại các điểm khảo cổ then chốt củng cố giả thuyết rằng một sự kiện vũ trụ thực sự đã xảy ra, gây ra làn sóng chấn động xuyên suốt tự nhiên và văn minh”, nhóm nghiên cứu kết luận.

Vân Khánh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/khoa-hoc-doi-song/sao-choi-tan-the-xoa-so-nen-van-minh-co-dai-tai-my-cach-day-12800-nam-20250918004555573.htm