Bộ Công Thương đang xây dựng dự thảo Quyết định quy định về lộ trình áp dụng giá bán lẻ điện hai thành phần.
Theo Cục Điện lực (Bộ Công Thương), giá điện hai thành phần là cơ cấu giá phải trả cho công suất đăng ký sử dụng và điện năng thực tế sử dụng. Đây là điểm khác biệt so với cơ chế giá hiện nay là giá bán theo một thành phần điện năng tiêu dùng, tức là tính theo lượng điện năng thực tế sử dụng. Việc áp dụng cách tính giá điện theo bậc thang như hiện nay mới chỉ phản ánh lượng điện năng tiêu thụ và chưa đúng bản chất của giá bán điện cho từng đối tượng.
Dự kiến trong 1-2 ngày tới, Vụ Dầu khí và Than cùng với Cục Điện lực sẽ lấy ý kiến các đơn vị liên quan và dự kiến trình Chính phủ dự thảo trước ngày 18-10.
Dự kiến lộ trình áp giá điện hai thành phần
Tại dự thảo, Bộ Công Thương đề xuất lộ trình áp dụng cơ chế giá bán lẻ điện hai thành phần gồm 4 giai đoạn.
Giai đoạn 1 từ năm 2025 đến hết tháng 6-2026, cơ chế giá này được áp dụng với khách hàng sản xuất đang thực hiện cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn.
Ở giai đoạn này, cơ quan chức năng sẽ thu thập toàn bộ dữ liệu đo đếm như công suất sử dụng điện cực đại, sản lượng điện của khách hàng sử dụng điện, dữ liệu về đặc điểm sử dụng điện theo biểu đồ phụ tải điển hình của các nhóm khách hàng. Từ đó phân tích và đề xuất việc điều chỉnh giá bán lẻ điện hai thành phần phù hợp với biến động của thông số đầu vào (nếu có)...
Bộ Công Thương sẽ trình Chính phủ dự thảo Quyết định Quy định về lộ trình áp dụng giá bán lẻ điện hai thành phần trước ngày 18-10. Ảnh minh họa: EVN
Giai đoạn 2, từ tháng 1-2026 đến tháng 6-2-2026, sẽ truyền thông và thí điểm trên giấy, bao gồm việc phát hành hóa đơn song song, không áp dụng thanh toán thực tế đối với toàn bộ khách hàng theo quy định.
Giai đoạn 3, thử nghiệm chính thức từ tháng 7-2026 đến tháng 7-2027, sẽ triển khai thanh toán thực tế theo biểu giá bán điện hai thành phần cho các đối tượng khách hàng được lựa chọn áp dụng thử nghiệm. Từ đó, theo dõi và đánh giá mức độ thay đổi phụ tải, hành vi sử dụng điện và phản ứng của khách hàng tác động tới hóa đơn tiền điện và doanh thu bán điện so với cơ chế giá bán lẻ điện hiện hành.
Giai đoạn 4: từ tháng 8-2027 trở đi, là giai đoạn tổng kết hiệu quả về tài chính, kỹ thuật và hành vi sử dụng điện của các khách hàng sau thời gian thử nghiệm chính thức, đánh giá cơ chế áp dụng trong giai đoạn 3. Mở rộng triển khai cho các đối tượng khách hàng mới (nếu có).
Theo dự thảo, EVN có trách nhiệm xây dựng, tính toán và đề xuất giá bán lẻ điện hai thành phần để trình Bộ Công Thương và thực hiện theo các lộ trình trên.
Áp dụng cho khách hàng sử dụng điện lớn
Tại cuộc họp về giá điện hai thành phần chiều 8-9, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên yêu cầu Cục Điện lực chủ trì phối hợp với EVN và các đơn vị liên quan rà soát hoàn thiện Đề án giá điện hai thành phần một cách khoa học, khả thi, có học hỏi kinh nghiệm của thế giới trình lãnh đạo Bộ và cơ quan có thẩm quyền trước 15-10. Đi kèm phải có đánh giá báo cáo tác động của đề án, cung cấp thông tin đầy đủ, báo cáo Chính phủ.
Bộ trưởng cũng giao Cục Điện lực chủ trì với các đơn vị liên quan và EVN rà soát, tính toán, đề xuất sửa đổi Quyết định số 14/2025 của Thủ tướng Chính phủ về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện dựa trên các căn cứ pháp lý hiện hành và quá trình triển khai trong thực tiễn.
Đồng thời, phải khẩn trương xây dựng Thông tư sửa đổi Thông tư 16 để quy định cách thức xây dựng khung giá. Việc này phải làm song song với lộ trình xây dựng khung giá cho cơ chế giá điện hai thành phần.
Trong đó, EVN phải giữ vai trò chủ công, đề xuất phương pháp xây dựng khung giá, bảo đảm nguyên tắc tính đúng, tính đủ, tính hết chi phí trong quá trình sản xuất, kinh doanh điện, bao gồm cả chi phí truyền tải.
Người đứng đầu ngành Công Thương cũng giao đơn vị, cơ quan liên quan tiếp tục tham mưu quyết định nhóm đối tượng áp dụng cơ chế giá điện hai thành phần. EVN cần thuê tư vấn, xây dựng phần mềm vận hành minh bạch thông suốt, hoàn thành trước 20-10.
Trước mắt, cơ chế này áp dụng cho khách hàng sử dụng điện lớn, không loại trừ trường hợp nào. Từ nay đến 31-12, sẽ chạy song song hai hóa đơn, một theo cơ chế hiện nay để thanh toán thực tế, một theo cơ chế hai thành phần để khách hàng tham khảo và tự điều chỉnh.
AN HIỀN