Stress và làm việc quá sức sẽ ảnh hưởng đến tim mạch

2 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa.

Tiến sĩ, bác sĩ Bùi Phạm Minh Mẫn, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh cơ sở 3 cho biết, trong những năm gần đây, “hustle culture” - văn hóa làm việc hết mình, luôn bận rộn để đạt thành công trở thành xu hướng ở giới trẻ nhưng kéo theo nó là nhiều hệ lụy nếu như bạn không biết cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi.

Dấu hiệu “báo động đỏ” ở người trẻ khi cơ thể làm việc quá sức

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), làm việc trên 55 giờ mỗi tuần làm tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ và bệnh tim mạch. Năm 2016, WHO ước tính có hơn 745.000 ca tử vong toàn cầu liên quan đến tình trạng làm thêm giờ. Stress kéo dài khiến cơ thể liên tục tiết hormone adrenaline và cortisol, làm tim đập nhanh, huyết áp tăng và gây viêm mạn tính - nền tảng dẫn đến xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Trong y học cổ truyền, hiện tượng này tương đồng với tình trạng “tâm khí hư, can khí uất”, nghĩa là tạng tâm, tạng tỳ và tạng can bị hao tổn do lo nghĩ quá độ, dẫn đến hồi hộp, mất ngủ, mệt mỏi và dễ nổi cáu. Đây cũng là lý do nhiều thầy thuốc y học cổ truyền khuyên rằng lao lực và lo lắng kéo dài sẽ “thương tâm, hại tỳ”, gây suy nhược cả thể chất lẫn tinh thần.

Làm việc quá sức thường đi kèm với nhiều thói quen có hại cho sức khỏe. Nếu bạn ngủ dưới 7 giờ mỗi đêm làm tăng nguy cơ cao huyết áp, tiểu đường và béo phì - tất cả đều là yếu tố nguy cơ tim mạch. Một nghiên cứu của Đại học Harvard chỉ ra rằng, nam giới thường xuyên bỏ bữa sáng có nguy cơ bệnh tim cao hơn gần 30% so với người duy trì ăn sáng đầy đủ.

Việc tiêu thụ quá mức caffeine có thể dẫn đến hồi hộp, lo âu, khó ngủ và thậm chí tăng gấp đôi nguy cơ tử vong tim mạch ở người tăng huyết áp nặng, theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ.

WHO cảnh báo thiếu hoạt động thể chất là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sớm, làm tăng 20-30% nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và ung thư.

Y học cổ truyền từ lâu cũng đã nhấn mạnh vai trò của ăn uống điều độ, ngủ nghỉ cân bằng. Nguyên tắc “ẩm thực hữu tiết, lao dục hữu độ” (ăn uống có chừng mực, lao động vừa sức) được coi là nền tảng dưỡng sinh để duy trì sức khỏe. Việc bỏ bữa hoặc mất ngủ kéo dài được cho là làm tổn hại tỳ vị và thận khí - vốn là các tạng phủ chủ về chuyển hóa năng lượng và phục hồi cơ thể.

Các bác sĩ hiện đại cảnh báo những dấu hiệu “báo động đỏ” bao gồm mất ngủ, sút cân nhanh, đau tức ngực, khó thở, tim đập nhanh. Ở góc nhìn y học cổ truyền, đây là những biểu hiện của “tâm tỳ lưỡng hư”, thường kèm theo sắc mặt nhợt nhạt, chóng mặt, ăn kém và trí nhớ suy giảm. Những triệu chứng này cho thấy cơ thể đã mất cân bằng âm dương, cần điều chỉnh ngay.

Phương pháp điều chỉnh để giảm áp lực lên tim mạch

Theo y học hiện đại, mọi người cần quản lý giờ làm việc, nghỉ ngơi hợp lý. Theo đó, giảm số giờ làm việc mỗi tuần nếu vượt mức ≥ 55 giờ/tuần, sắp xếp lịch làm việc không quá áp lực kéo dài. Nghỉ ngắn trong ngày (break), nghỉ vệ sinh tinh thần.

Hai là, ngủ đủ và đều đặn. Mọi người cần duy trì giấc ngủ 7-9 giờ cho người trưởng thành, đi ngủ và thức dậy vào khoảng giờ nhất định mỗi ngày. Giảm tối đa tiêu thụ cà -hê hoặc chất kích thích vào buổi chiều và tối, tránh dùng thiết bị màn hình sáng trước khi ngủ.

Ba là, có chế độ dinh dưỡng cân bằng bằng việc đúng giờ, chia nhỏ nếu cần. Ưu tiên rau xanh, trái cây, protein lành mạnh (cá, đậu, thịt nạc), hạn chế đường tinh luyện, chất béo bão hòa và thực phẩm chế biến sẵn.

Bốn là, tập luyện thể chất đều đặn.Ít nhất 150 phút mỗi tuần vận động cường độ vừa phải hoặc 75 phút cường độ cao, kết hợp bài tập tăng sức mạnh. Ngay cả những hoạt động nhỏ trong ngày như đi bộ, leo cầu thang, vận động nhẹ khi nghỉ giữa giờ cũng có tác dụng.

Năm là, giám sát y tế định kỳ bằng việc kiểm tra huyết áp, cholesterol, đường huyết, khám sức khỏe tim mạch nếu có tiền sử gia đình hoặc yếu tố nguy cơ khác. Khi đã có dấu hiệu bất thường (ví dụ tăng huyết áp, rối loạn mỡ) cần điều trị theo chỉ dẫn bác sĩ.

Sáu là, quản lý stress, thư giãn tinh thần. Sử dụng kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, thiền nhẹ, hoặc các hoạt động làm giảm stress (nghe nhạc, đi dạo, tiếp xúc thiên nhiên); bảo đảm có thời gian nghỉ ngơi không làm việc để tinh thần được phục hồi.

"Theo quan điểm y học hiện đại, năng suất không chỉ là làm được nhiều việc trong thời gian dài mà là làm việc hiệu quả, bền vững. Nếu cơ thể và tinh thần không được phục hồi đầy đủ thì năng suất sẽ suy giảm theo thời gian: mất tập trung, hay mắc lỗi, giảm sáng tạo, dễ mắc bệnh. Nghỉ ngơi, ngủ đủ, tái tạo năng lượng giúp cải thiện khả năng tập trung, tinh thần minh mẫn, sức khỏe tốt giúp làm việc đều hơn và đạt kết quả lâu dài", Tiến sĩ, bác sĩ Bùi Phạm Minh Mẫn chia sẻ.

Theo y học cổ truyền,mọi người nên tập bài tập dưỡng sinh nhẹ nhàng vào buổi sáng giúp lưu thông khí huyết, giải uất can khí, tăng cường tỳ khí. Những động tác thở, vận động mềm mại, xoa bóp bấm huyệt có thể hỗ trợ tăng cường chức năng tạng phủ.

Một số thảo dược như táo nhân, tâm sen, đẳng sâm, hoàng kỳ thường được dùng để hỗ trợ an thần, dưỡng tâm, tăng sức bền thể chất.

Ăn uống hợp lý theo nguyên tắc cổ truyền lưu ý, ăn đúng thời điểm, không để bụng đói lâu; ưu tiên thực phẩm dễ tiêu; tránh đồ lạnh, đồ sống khi Tỳ Vị đang yếu; bổ dưỡng khi cơ thể hư; giảm thực phẩm có tính cay nóng khi có dấu hiệu nội nhiệt.

Theo cổ truyền, giấc ngủ hợp âm dương rất quan trọng. Ngủ sớm để dương khí được tĩnh, khi trời sáng dậy sớm giúp khí huyết vận hành. Nghỉ trưa nếu được để bồi bổ và phục hồi.

Khi cảm giác căng thẳng, khó ngủ hoặc có đau mỏi cơ, châm cứu hoặc massage có thể giúp thư giãn, giảm uất khí, giúp lưu thông kinh lạc, giảm co mạch và hỗ trợ phục hồi.

"Từ góc nhìn y học cổ truyền, dưỡng sinh là nền tảng của sức khỏe. Cơ thể khỏe mới có khí lực, có tinh thần, có khả năng thích nghi với thiên nhiên và môi trường. Nghỉ ngơi đúng cách là dưỡng âm, điều hòa âm dương, bổ huyết dưỡng khí. Khi khí huyết đủ đầy, tinh thần thư thái, thì dù làm việc nhiều cũng khó bị hao tổn nhanh. Do đó chăm sóc sức khỏe và nghỉ ngơi có thể xem như một phần không thể thiếu của năng suất - một năng suất theo hướng bền vững và lành mạnh", Tiến sĩ, bác sĩ Bùi Phạm Minh Mẫn chia sẻ.

Chuyên gia này khuyến cáo, làm việc quá sức trong trạng thái căng thẳng kéo dài không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe tinh thần mà có ảnh hưởng sâu sắc tới tim mạch và sức khỏe toàn thân. Những thói quen đi kèm như thiếu ngủ, bỏ bữa, dùng nhiều cà phê, ít vận động càng làm tăng gánh nặng lên tim, huyết áp, mạch máu và cơ chế phục hồi của cơ thể. Người trẻ cần cảnh giác trước các dấu hiệu cảnh báo như tim đập nhanh, khó ngủ, mệt mỏi kéo dài.

THIÊN LAM

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/stress-va-lam-viec-qua-suc-se-anh-huong-den-tim-mach-post911937.html