Sửa đổi cơ chế DPPA và năng lượng tái tạo: Tháo gỡ triệt để cho doanh nghiệp

17 giờ trướcBài gốc

Kịp thời nắm bắt, chủ động tháo gỡ khó khăn

Thực hiện các chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Chính phủ về phát triển năng lượng tái tạo, thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh, minh bạch; khuyế khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển nguồn điện, nhiều năm qua Bộ Công Thương đã tham mưu, xây dựng, trình Chính phủ ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật và triển khai thực hiện sâu rộng.

Liên quan đến cơ chế mua bán điện trực tiếp và phát triển điện mặt trời mái nhà, năm 2024, Bộ Công Thương đã xây dựng và trình Chính phủ ban Nghị định số 80/2024/NĐ-CP quy định về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn (gọi tắt là cơ chế DPPA); và Nghị định 135/2024/NĐ-CP về cơ chế chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ.

Việc ban hành và triển khai 2 cơ chế trên đã tạo sự đột phá trong việc phát triển thị trường điện cạnh tranh, thúc đẩy phát triển nguồn điện mặt trời theo xu hướng năng lượng sạch, mục tiêu tăng trưởng xanh, net zezo, bảo vệ môi trường; góp phần thu hút đầu tư, bảo đảm an ninh cung cấp điện, giảm áp lực cho hệ thống điện quốc gia…và nhiều lợi ích khác.

Tuy nhiên, trước những thay đổi thực tiễn như chủ trương (đã thông qua và đang thực hiện) sửa đổi Luật Điện lực, điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, sắp xếp đơn vị hành chính, thực hiện chính quyền 2 cấp. Đầu năm 2025, Bộ Công Thương trình Chính phủ ban hành 2 Nghị định thay thế 2 Nghị định trên gồm Nghị định số 57/2025/NĐ-CP về cơ chế DPPA và Nghị định số 58/2025/NĐ-CP về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới (bổ sung thêm nhiều nội dung mới, ngoài điện mặt trời mái nhà)

Sau một thời gian ngắn triển khai, cơ quan quản lý từ Trung ương tới địa phương và nhà đầu tư năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn đều đánh giá rằng, các Nghị định đã được triển khai đồng bộ, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, làm cơ sở thúc đẩy phát triển các hoạt động điện lực trên phạm vi cả nước.

Bên cạnh các văn bản hướng dẫn, Bộ Công Thương cũng đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc như NSMO và các đơn vị thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ quản lý, vận hành cơ chế DPPA, điện mặt trời mái nhà…

Thống kê chưa đầy đủ, tính đến tháng 6/2025 đã có hàng chục hợp đồng theo cơ chế DPPA được thực hiện; công suất điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ đạt khoảng 1.261 MWp, với sản lượng khoảng 1,6 tỷ kWh, chiếm 0,56% sản lượng điện toàn hệ thống; điện gió ngoài khơi cũng đang triển khai tích cực.

Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tham mưu, xây dựng hoàn thiện các quy định của pháp luật về lĩnh vực năng lượng. Ảnh minh họa

Một số khó khăn từ thực tiễn cần sửa đổi, bổ sung

Báo cáo tại Hội nghị sơ kết sau hơn 5 tháng triển khai Nghị định 57/2025/NĐ-CP, Nghị định 58/2025/NĐ-CP của Chính phủ mới đây, ông Phạm Nguyên Hùng - Cục trưởng Cục điện lực (Bộ Công Thương) cho biết, dù đã đạt kết quả bước đầu song các địa phương, doanh nghiệp vẫn gặp một số khó khăn nhất định do đó có đề nghị làm rõ và/hoặc tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp và phù hợp với thực tiễn.

Đối với Nghị định số 57/2025/NĐ-CP, nhiều ý kiến còn bày tỏ băn khoăn về 3 nhóm vấn đề gồm (i) khung giá bán điện trong Cơ chế DPPA qua lưới điện kết nối riêng; (ii) Chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong Cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia; (iii) Giấy chứng nhận đăng ký phát triển điện mặt trời mái nhà...

Đối với Nghị định số 58/2025/NĐ-CP quy định 02 chính sách gồm: Phát triển nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ và Phát triển điện gió ngoài khơi cũng cần làm rõ hoặc bổ sung thêm quy định để thống nhất cách hiểu, cách làm cho hiệu quả.

Đơn cử như thủ tục cấp phép, đại diện NSMO cho đề xuất nên để các đơn vị tự đàm phán, ký kết hợp đồng rồi gửi hồ sơ đến cơ quan chức năng để ghi nhận, quản lý thay vì phải nộp hồ sơ cho NSMO rồi chuyển tiếp cho EVN xác nhận, sau đó mới đàm phán.

Về chi phí DPPA và phí chênh lệch, đại diện Samsung đề nghị Bộ Công Thương sớm có hướng dẫn, giải thích cụ thể hơn về cách xác định và phân bổ các loại chi phí này, để doanh nghiệp có cơ sở tính toán hiệu quả tài chính trước khi tham gia.

Nhiều doanh nghiệp như T&T, Sam sung cũng đề nghị cần thống nhất các văn bản pháp luật liên quan đến quy định lắp đặt hệ thống pin lưu trữ trong các dự án điện mặt trời tập trung (Nghị định 57, Quy hoạch điện VIII và các văn bản khác) và làm rõ hơn các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình đấu nối, nghiệm thu, vận hành đối với các dự án có lắp đặt pin lưu trữ và có hợp đồng mẫu để doanh nghiệp dễ triển khai.

Liên quan đến phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản – tự tiêu, các địa phương, EVN và nhiều doanh nghiệp cho biết tại nhiều khu công nghiệp, các nhà đầu tư muốn lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà và bán điện trong nội bộ khu công nghiệp nhưng chưa có quy định cụ thể nên cần có hướng dẫn cụ thể hơn. Nhiều ý kiến cũng đề nghị nghiên cứu tăng thêm tỷ lệ bán điện dư và cho phép điều chỉnh tỷ lệ này theo mùa (mùa nắng, mùa mưa), nhằm tận dụng tối đa nguồn điện tái tạo sẵn có.

Theo EVN, hiện có tình trạng một số tổ chức, cá nhân lắp đặt điện mặt trời mái nhà nhưng không thông báo hoặc đăng ký với công ty điện lực. Điều này gây khó khăn trong công tác quản lý, giám sát và thống kê. Vì vậy, đề nghị bổ sung chế tài xử phạt rõ ràng để đảm bảo tính minh bạch và kỷ luật thị trường.

Đối với quy định về phát triển điện gió ngoài khơi, đại diện Petrovietnam cho rằng cần điều chỉnh, bổ sung quy định về diện tích khu vực khảo sát cho phù hợp với từng vùng một cách linh hoạt không nên quy định cứng. Hay quy định về sản lượng tối thiểu dài hạn, nhưng có điều kiện đi kèm do đó cần làm rõ để tránh gây ra những cách hiểu khác nhau, ảnh hưởng đến thu hút đầu tư, vay vốn…

Đại diện kiểm toán độc lập Deloite đề nghị cần công khai số liệu chi phí, số liệu phát để làm cơ sở tính toán khung giá cũng như công tác quản lý, vận hành. Hay quy định đấu thầu cũng cần làm rõ hơn, quy định thời gian thực hiện và có cơ chế xử phạt nếu chủ đầu tư không triển khai dự án đúng hạn.

Toàn cảnh hội nghị sơ kết thực hiện Nghị định về cơ chế DPPA và phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới do Bộ Công Thương tổ chức ngày 21/8/2025. Ảnh Thanh Tuấn

Tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp

Đối với các vấn đề kiến nghị của doanh nghiệp, Cục Điện lực sẽ tiếp thu, báo cáo Lãnh đạo Bộ báo cáo Chính phủ xem xét sửa đổi, xây dựng và ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung theo trình tự thủ tục rút gọn tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 (sửa đổi). Tuy nhiên, các địa phương, doanh nghiệp cần tăng cường phối hợp, cung cấp thông tin, số liệu, đóng góp ý kiến để làm cơ sở cho Cục tổng hợp, nghiên cứu, sửa đổi các Nghị định, báo cáo lãnh đạo Bộ trình Chính phủ ban hành,bảo đảm chất lượng, tính khả thi và tiến độ.

Phát biểu tại Hội nghị sơ kết về triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp và năng lượng tái tạo theo Nghị định 57/2025/NĐ-CP, Nghị định 58/2025/NĐ-CP diễn ra ngày 21/8, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh đến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công Thương là tập trung tháo gỡ triệt để khó khăn cho doanh nghiệp. Do đó, Bộ sẽ tiếp thu các ý kiến để nghiên cứu sửa đổi, đảm bảo tính khả thi, công khai, minh bạch theo quy định của pháp luật, dễ dàng cho các địa phương, nhà đầu tư, doanh nghiệp thực hiện. Mục tiêu cuối cùng là hiện thực hóa các chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển năng lượng; phát triển các dự án hiệu quả, sớm đưa vào hoạt động, góp phần đảm bảo cung cấp điện cho phát triển kinh tế- xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Theo Bộ Công Thương, sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các địa phương, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, các cơ chế mới thực sự phát huy hiệu quả, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của ngành năng lượng Việt Nam.

Đình Dũng

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/sua-doi-co-che-dppa-va-nang-luong-tai-tao-thao-go-triet-de-cho-doanh-nghiep-416774.html