Sửa Luật Quốc tịch còn để thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm trong bài viết mới đây

4 giờ trướcBài gốc

Sáng 28-4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình khẳng định: Việc xây dựng Luật nhằm thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, của Bộ Chính trị và nhất là chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về chính sách hòa hợp dân tộc nhân kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước trong bài viết mới đây. Đồng thời để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đóng góp vào sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Nhập tịch cho người có công lao đặc biệt

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết: dự luật gồm hai chính sách, trong đó có chính sách sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến việc nhập quốc tịch Việt Nam nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các trường hợp có cha đẻ hoặc mẹ đẻ hoặc ông bà nội hoặc ông bà ngoại là công dân Việt Nam; nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài... được nhập quốc tịch Việt Nam.

Quy định này được dự luật sửa đổi theo hướng người xin nhập quốc tịch Việt Nam nếu có cha đẻ hoặc mẹ đẻ hoặc ông bà nội hoặc ông bà ngoại là công dân Việt Nam; có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hoặc có lợi cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì được miễn nhiều điều kiện.

Dự luật cũng quy định về việc người nhập quốc tịch Việt Nam được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng các điều kiện do Chính phủ quy định và được Chủ tịch nước cho phép. Các điều kiện sẽ được luật giao cho Chính phủ quy định cụ thể.

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình. Ảnh: QH

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành vì dự luật này cơ bản phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, của Bộ Chính trị. Tuy vậy, nhận xét của cơ quan thẩm tra là chưa thể chế rõ "cơ chế đặc biệt về nhập quốc tịch" theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị để thu hút, trọng dụng các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành là người Việt Nam ở nước ngoài.

Đối với các điều kiện được nhập quốc tịch Việt Nam mà được giữ quốc tịch nước ngoài, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nói có ý kiến đề nghị bổ sung trường hợp người chưa thành niên xin nhập quốc tịch theo cha mẹ, cha hoặc mẹ là ngoại lệ vì thực tiễn đã phát sinh trường hợp này nhưng chưa có căn cứ để xem xét, giải quyết.

Thủ tục cần nhanh gọn để thu hút người tài

Trước đó, phần gợi ý thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đã kể chuyện Bác Hồ mời GS Trần Đại Nghĩa về Việt Nam và có những đóng góp lớn cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi cũng nhắc câu chuyện này và nêu thực tiễn tại TP HCM. Ông Mãi cho hay: Vừa qua tại TP.HCM có GS Võ Văn Tới, GS.TS Đặng Lương Mô, TS Nguyễn Chí Dũng… đã về và đang công tác tại TP HCM. “Đi theo họ là cả một hệ thống các tổ chức trí thức, khoa học công nghệ nước ngoài”, ông Mãi nói.

Ông Phan Văn Mãi nói các thủ tục về nhập quốc tịch cần nhanh, gọn, dứt khoát để thu hút các chuyên gia, các nhà đầu tư. Ảnh: QH

Theo ông, chính sách quốc tịch với những người như vậy thì nên mở để họ có thể tham gia vào cả hệ thống hoặc các tổ chức khoa học – công nghệ, đơn vị sự nghiệp. “Những người Việt Nam ở nước ngoài, độ tuổi 60-65 nếu được mở chính sách quốc tịch thì như Hà Nội, TP.HCM có thể thu hút hàng trăm người mỗi năm. Trình độ GS, TS có mấy chục năm kinh nghiệm mà thu hút được thì có lợi lớn”, ông Mãi nói và đề nghị mở luôn chính sách quốc tịch cho con em, người thân những người này.

Ông đề nghị thủ tục nhập quốc tịch cho những người được thu hút phải nhanh, gọn, “được là được mà không được là không được”. Theo ông, vừa rồi giáo sư Võ Văn Tới xin quốc tịch thì rất lâu...

“Từ thực tiễn của TP.HCM thì hàng chục GS hàng đầu ở các nước EU, Mỹ, Nhật Bản… người ta sẵn sàng. Nếu chính sách quốc tịch, cùng với các chính sách về visa được mở thì tốt”, ông Mãi nói.

Sau khi một số ủy viên Ủy ban Thường vụ nêu ý kiến, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh giải trình cho hay: dự luật vẫn khẳng định nguyên tắc “một quốc tịch” nhưng nới lỏng diện nhập quốc tịch và người có hai quốc tịch để đáp ứng nhu cầu thu hút những nhà khoa học, các nhà đầu tư. Đồng thời, cũng là cụ thể hóa chính sách hòa hợp, hòa giải dân tộc sau 50 năm thống nhất đất nước.

Còn đối với việc nhập quốc tịch để tham gia hệ thống, Bộ trưởng Ninh nói sẽ có những nới lỏng và dự luật cũng dự kiến giao cho Chính phủ quy định cụ thể.

“Ví dụ một số nhà khoa học mà Việt Nam mời về làm Tổng công trình sư một dự án nào đó, Viện trưởng KHCN nào đó thì có thể sẽ có những điều kiện phù hợp để thu hút nguồn lực”, Bộ trưởng nói.

Người ứng cử các chức danh chỉ có một quốc tịch Việt Nam

Dự luật bổ sung quy định: “Người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm, giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ; được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị xã hội ở Trung ương, địa phương; tham gia lực lượng vũ trang của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: QH

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản nhất trí bổ sung quy định này. Tuy nhiên, việc quy định có ngoại lệ đối với tất cả các đối tượng này thì cần được cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng; trường hợp đặc biệt chỉ nên xem xét, áp dụng đối với đối tượng "được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị xã hội ở Trung ương, địa phương" mà cần phải thu hút, tạo điều kiện để tuyển dụng nhân tài.

Bộ trưởng Ninh cho biết, hàm ý của quy định này là những người được bầu làm ĐBQH và ĐB HĐND thì chỉ là người có quốc tịch Việt Nam. Còn với các tổ chức chính trị - xã hội khác thì có thể quy định các điều kiện để có cơ hội cho nhiều người tham gia.

Với những người tham gia lực lượng vũ trang cũng vậy, chỉ có người mang một quốc tịch Việt Nam, sinh sống và làm việc trên lãnh thổ Việt Nam mới tham gia. “Cũng có những trường hợp khác như tham gia chương trình nghiên cứu, sản xuất công nghệ quốc phòng thì phải suy nghĩ thêm. Hiện nay, một số vấn đề quan trọng đang được xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền và Chính phủ sẽ báo cáo Thường vụ”, Bộ trưởng Ninh cho biết.

Dự luật cũng bổ sung quy định: “Quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền Việt Nam về một số vấn đề liên quan đến quốc tịch Việt Nam theo quy định của Luật này không bị khiếu nại, khiếu kiện”. Cơ quan thẩm tra đề nghị quy định hoặc làm rõ nội hàm của quyết định về “một số vấn đề” trong điều khoản này để bảo đảm minh bạch, áp dụng thống nhất, tránh lạm dụng.

Bộ trưởng Ninh nói đây là nguyên tắc “quyền chủ quyền tuyệt đối của Nhà nước Việt Nam đối với vấn đề quốc tịch” được bổ sung vào luật. Luật Quốc tịch nhiều nước trên thế giới đều có nguyên tắc này.

“Nôm na là người có nhu cầu đề xuất nhập quốc tịch Việt Nam thì Nhà nước Việt Nam có quyền đồng ý hay không đồng ý mà không cần giải thích. Giống như ta xin visa một số nước thì người ta có quyền đồng ý hay không mà không phải giải thích”, Bộ trưởng Ninh nói.

CHÂN LUẬN

Nguồn PLO : https://plo.vn/sua-luat-quoc-tich-con-de-thuc-hien-chi-dao-cua-tong-bi-thu-to-lam-trong-bai-viet-moi-day-post847000.html