Đại diện cơ quan quản lý, chuyên gia kinh tế hiến kế phát triển logistics xanh. Ảnh: S.X.
Phát biểu tại tọa đàm “Chính sách tài chính phát triển logistics xanh”, tổ chức tại TP Hồ Chí Minh, ngày 31/7, ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho rằng, logistics xanh chính là chìa khóa giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe về môi trường.
Theo báo cáo năm 2023 của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam xếp thứ 43 về chỉ số hiệu quả logistics (LPI), nằm trong Top 5 ASEAN. Với tốc độ tăng trưởng trung bình 14–16%/năm, ngành logistics đã góp phần đưa tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam năm 2024 lên tới 786,29 tỷ USD.
Tuy nhiên theo ông Hải, để duy trì đà tăng trưởng và vượt qua các rào cản kỹ thuật như: cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh Châu Âu, doanh nghiệp buộc phải xanh hóa.
Trong đó bao gồm từ hoạt động đầu tư vào phương tiện tiết kiệm nhiên liệu, container thông minh, đến quản lý số hóa toàn bộ chuỗi vận hành. Những thay đổi này không chỉ bảo vệ môi trường mà còn giúp tiết giảm chi phí trong dài hạn, nhất là trong bối cảnh giá nhiên liệu biến động mạnh.
Ông Trần Thanh Hải nhấn mạnh, chứng chỉ xanh sẽ là lợi thế cạnh tranh quan trọng trong tương lai. Việt Nam có cơ hội lớn để đẩy mạnh logistics xanh, nhờ sự hoàn thiện về hạ tầng giao thông.
Đặc biệt, sự bùng nổ của thương mại điện tử – ngành có quy mô thị trường bán lẻ ước đạt 25 tỷ USD trong năm 2024, tăng 20% so với năm ngoái, đưa Việt Nam vào Top 10 quốc gia tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới.
Các cảng biển đang từng bước thực hiện chiến lược xanh hóa trong vận chuyển hàng hóa. Ảnh: S.X.
Đề cập đến phát triển logistics xanh, ông Đào Duy Tám – Trưởng Ban Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, từ năm 2020 đến nay, trên 99,56% doanh nghiệp đã thực hiện thủ tục hải quan điện tử. Việc ứng dụng mã QR, chứng từ số thay hồ sơ giấy không chỉ tiết kiệm chi phí in ấn mà còn góp phần giảm gánh nặng logistics.
Tại các cửa khẩu cảng biển, cửa khẩu đường bộ, ngành Hải quan cũng đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), IoT, blockchain, cảm biến, dữ liệu lớn…
Những giải pháp này giúp doanh nghiệp logistics tối ưu hóa hành trình, giảm tiêu hao nhiên liệu và chi phí vận hành, góp phần thực hiện mục tiêu logistics xanh.
Mặc dù logistics Việt đang có những chuyển biến theo hướng xanh hóa, song nhiều chuyên gia cho rằng chuyển đổi logistics xanh không đơn giản.
Hiện doanh nghiệp phải đối mặt với chi phí đầu tư cao và thiếu các chính sách tài chính đủ lực. Trong bối cảnh đó, chính sách tài chính được xem là điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa mục tiêu này.
Vì vậy, các chuyên gia đề xuất cần xây dựng một hệ thống chính sách tài chính tổng thể cho logistics xanh, bao gồm khuyến khích đầu tư, bảo lãnh vay vốn, ưu đãi thuế, cùng sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành.
“Khi hải quan số hóa, ngân hàng linh hoạt, địa phương đồng thuận chắc chắn chúng ta sẽ có được một hệ sinh thái đủ mạnh để hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh hiệu quả,” ông Trần Thanh Hải khẳng định.
Thanh Giang