Tăng cường 'miễn dịch tâm lý', giảm nguy cơ mắc bẫy

4 giờ trướcBài gốc

PV:Việc “lạc” trong thế giới ảo đã và đang đem đến những nguy cơ có thật đối với trẻ em, học sinh, sinh viên. Bà có thể cho biết những dấu hiệu cảnh báo mà cha mẹ cần lưu ý là gì?

ThS. Nguyễn Viết Hiền: Trẻ có một số dấu hiệu cảnh báo mà cha mẹ cần lưu ý: Thay đổi rõ rệt trong hành vi (hành vi bất thường): Cha mẹ để ý xem khoảng thời gian gần đây con cái có sự thay đổi hành vi so với thời gian trước đó không? Ví dụ như thu mình, hay giấu điện thoại không muốn cha mẹ xem, hay thức khuya/lén lút thức khuya, hay cáu gắt vô cớ, hoặc im lặng bất thường…

ThS. Nguyễn Viết Hiền.

Bí mật hóa thông tin cá nhân: Những trẻ này thường không chia sẻ về các mối quan hệ cá nhân của con, đặc biệt là các mối quan hệ trên mạng xã hội, con có hành vi che giấu nội dung trò chuyện không muốn người khác biết.

Lệ thuộc vào thiết bị: Con dành quá nhiều thời gian để lên mạng, có thể có biểu hiện lo lắng, mất kiểm soát khi cha mẹ ngăn cấm sử dụng điện thoại hoặc mạng xã hội. Cụ thể, trong quá trình tôi làm trị liệu tâm lý, có những trẻ vị thành niên khi bị gia đình thu điện thoại và ngắt đường dây mạng internet, con đã nhảy vào xô ngã mẹ để giật lấy điện thoại, chửi thề và bỏ nhà đi với bạn quen qua mạng internet.

Biểu hiện cảm xúc tiêu cực: Khi rơi vào bẫy, có những em xuất hiện dấu hiệu trầm cảm nhẹ, hoảng loạn, sợ hãi không rõ nguyên nhân, đặc biệt sau các tương tác mạng. Các em không biết/không dám chia sẻ với ai nên những cảm xúc tiêu cực này như một vòng tròn luẩn quẩn.

Hành vi bất thường: Có ý định bỏ nhà/dọa bỏ nhà, hành động theo lời chỉ dẫn mơ hồ của người lạ, hoặc nhận sự giúp đỡ tài chính từ người lạ.

Nếu trẻ xuất hiện 1 hoặc 1 vài các dấu hiệu trên, cha mẹ cần quan sát kỹ con, tránh con bị kẻ xấu thao túng tâm lý.

Giải pháp nào để tránh rơi vào bẫy thao túng tâm lý của các đối tượng lừa đảo, thưa bà?

- Theo tôi, để bảo vệ trẻ chúng ta cần thực hiện đồng thời các biện pháp sau: Giáo dục cho trẻ kỹ năng nhận diện thao túng: Trẻ cần được học cách phân biệt lời nói mang tính kiểm soát, dụ dỗ hay đe dọa, thay vì chỉ học cách “tránh người lạ”.

Tăng cường “miễn dịch tâm lý”: Khi trẻ được sống trong môi trường tâm lý lành mạnh, được gia đình yêu thương, tin tưởng và đồng hành, trẻ coi cha/mẹ như người bạn để dễ dàng chia sẻ, khi đó nguy cơ rơi vào bẫy thao túng tâm lý sẽ giảm.

Cần thiết lập ranh giới an toàn cho trẻ: Cần dạy trẻ quy tắc bảo mật cá nhân, giúp trẻ hiểu rằng một mối quan hệ lành mạnh không bao giờ dựa trên sự kiểm soát hay đe dọa.

Theo bà, việc kết nối giữa các thành viên trong gia đình, đặc biệt vào giai đoạn dậy thì quan trọng như thế nào? Gia đình, nhà trường, xã hội… cần phối hợp ra sao để có thể đồng hành cùng các em?

- Dậy thì là giai đoạn trẻ “tách rời” dần khỏi cha mẹ để trở thành cá thể độc lập. Nhưng tách rời không có nghĩa là cắt đứt. Đây là lúc trẻ cần được lắng nghe mà không bị phán xét, đồng hành mà không bị kiểm soát, và yêu thương mà không điều kiện.

Theo đó, cha mẹ cần lắng nghe con cái nhiều hơn, không đặt áp lực điểm số mà cần quan tâm đời sống tinh thần của con, các mối quan hệ bạn bè và các sự kiện đang xảy ra với con. Gia đình cũng cần quan sát hành vi bất thường (thức khuya, giấu điện thoại, hay cáu gắt…), đây cũng là tín hiệu cần cảnh giác. Cha mẹ cần dạy con kỹ năng từ chối, kỹ năng nhận biết nguy cơ, và cách nhờ giúp đỡ khi cần thiết.

Nhà trường cần xây dựng môi trường an toàn, không bạo lực học đường, đồng thời tăng cường giáo dục kỹ năng sống, phòng chống xâm hại, bạo lực và lừa đảo. Các giáo viên chủ nhiệm, cán bộ tâm lý học đường cần được đào tạo bài bản để kịp thời phát hiện trẻ có nguy cơ bỏ nhà, mất tích.

Đồng thời, cơ quan chức năng và cộng đồng cần phát huy hiệu quả các kênh tiếp nhận thông tin mất tích, hỗ trợ tìm kiếm và truyền thông nhanh chóng, đồng thời xử lý nghiêm các đối tượng dụ dỗ, tổ chức lừa gạt trẻ em. Đồng thời, nên có chiến dịch truyền thông quốc gia về an toàn cho trẻ em thời đại số.

Bảo vệ trẻ em không chỉ là trách nhiệm của gia đình, mà là trách nhiệm của cả xã hội. Mỗi người lớn hãy trở thành một “vệ sĩ tinh thần” của trẻ em.

Trân trọng cảm ơn bà!

Tùng Linh (thực hiện)

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/tang-cuong-mien-dich-tam-ly-giam-nguy-co-mac-bay-10312426.html