Tạo đột phá cho các dự án điện

một giờ trướcBài gốc

Thời gian qua, việc triển khai nhiều dự án điện liên tục gặp vướng mắc, bất chấp nhu cầu điện của nền kinh tế tăng nhanh. Lĩnh vực năng lượng đòi hỏi vốn đầu tư lớn, rủi ro cao và vòng đời dự án dài, nhưng hiện vẫn thiếu những cơ chế đặc thù để thu hút và bảo đảm triển khai các dự án quy mô lớn, mang tính chiến lược.

Một khó khăn lớn khác là tình trạng chậm điều chỉnh quy hoạch ở địa phương. Mặc dù Quy hoạch điện quốc gia đã được phê duyệt, nhiều tỉnh, thành vẫn chưa cập nhật kịp thời các dự án điện vào quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, nông thôn hoặc quy hoạch sử dụng đất. Sự thiếu đồng bộ này dẫn đến ách tắc trong phê duyệt mặt bằng, cấp giấy phép đầu tư và triển khai dự án. Luật Quy hoạch hiện hành cũng thiếu cơ chế điều chỉnh linh hoạt, khiến nhiều đề xuất của địa phương như bổ sung trạm biến áp, đường dây hay đấu nối nguồn điện chưa thể được giải quyết.

Bên cạnh đó, quy trình cấp chủ trương đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư vẫn còn phức tạp, kéo dài. Quy định pháp lý chưa xác định rõ cơ quan chịu trách nhiệm lập hồ sơ đối với các dự án lưới điện, dẫn đến tình trạng manh mún, thiếu chủ động và không bảo đảm tính thống nhất. Hiện cũng chưa có cơ chế giao doanh nghiệp nhà nước làm chủ đầu tư các dự án truyền tải khiến tiến độ đầu tư lưới điện, hạ tầng then chốt để giải phóng công suất, vẫn chậm so với kế hoạch, quy hoạch.

Trong khi các dự án BOT điện gặp khó do chưa có quy định về bảo lãnh nghĩa vụ của cơ quan có thẩm quyền hoặc doanh nghiệp nhà nước tham gia dự án; thì nhóm dự án nhiệt điện khí LNG nhập khẩu, được Quy hoạch điện VIII điều chỉnh xác định là nguồn điện nền quan trọng, lại vướng về cơ chế giá điện và sản lượng hợp đồng. Điện gió ngoài khơi dù có tiềm năng lớn vẫn đang chờ đợi cơ chế mang tính đột phá để tăng tốc quá trình chuẩn bị đầu tư và triển khai trên thực tế.

Thực tế trên cho thấy áp lực ngày càng lớn với hệ thống điện quốc gia. Trong bối cảnh nhu cầu điện được dự báo tăng mạnh nhằm phục vụ mục tiêu tăng trưởng hai con số, rủi ro thiếu hụt nguồn cung có thể xuất hiện nếu các dự án trọng điểm tiếp tục chậm trễ. Trong khi đó, Nghị quyết số 70-NQ/TW yêu cầu đến năm 2030 phải bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, cung cấp điện đủ, ổn định, chất lượng cao, đồng thời giảm phát thải. Chính vì vậy, việc Chính phủ khẩn trương trình Quốc hội dự thảo nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng giai đoạn 2026 - 2030 không chỉ cần thiết, mà còn là bước đi mang tính bắt buộc.

Theo các nội dung bước đầu của dự thảo nghị quyết, Chính phủ đề xuất nhiều cơ chế vượt trội nhằm xử lý các điểm nghẽn lớn nhất đang cản trở tiến độ dự án, gồm cải cách thủ tục đầu tư; cơ chế điều chỉnh quy hoạch linh hoạt hơn; phân cấp, phân quyền rõ ràng; hoàn thiện khung pháp lý về đấu thầu, giá điện… Nếu được thiết kế phù hợp, đây sẽ là nền tảng quan trọng mở đường cho các dự án điện, từ nguồn đến lưới, từ năng lượng truyền thống đến năng lượng tái tạo.

Tuy nhiên, các cơ chế đặc thù cũng tiềm ẩn rủi ro nếu không được thẩm định kỹ lưỡng. Việc ban hành chính sách cần tránh hợp thức hóa những bất cập trước đây, đồng thời không tạo khoảng trống pháp lý cho gian lận và tiêu cực. Điều này đòi hỏi quá trình xây dựng nghị quyết phải chặt chẽ, công khai, minh bạch; đồng thời gắn với cơ chế giám sát đủ mạnh để bảo đảm thực thi hiệu quả.

Trong bối cảnh ngành năng lượng đang đứng trước những áp lực chưa từng có về tiến độ, cung ứng và yêu cầu chuyển dịch, việc xem xét, cân nhắc kỹ từng quy định của dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng giai đoạn 2026 - 2030 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Các quyết sách phù hợp, kịp thời sẽ tháo gỡ ách tắc, thúc đẩy tiến độ các dự án điện, qua đó, góp phần củng cố vững chắc an ninh năng lượng quốc gia và đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng của đất nước trong giai đoạn phát triển mới.

Hà Lan

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/tao-dot-pha-cho-cac-du-an-dien-10397273.html