Tàu ngầm Nga có thể đánh chìm siêu tàu sân bay Mỹ?

9 giờ trướcBài gốc

Tạp chí National Interest nhận định sự kiện này làm nổi bật nguy cơ thực tế khi tàu ngầm hạt nhân Nga, với khả năng tàng hình và hỏa lực mạnh mẽ, có thể đe dọa siêu tàu sân bay USS Gerald R. Ford.

Chiến dịch chống ngầm lớn chưa từng có

Chiến dịch bắt đầu tối 24.8 và kéo dài gần 48 giờ, được đánh giá là một trong những hoạt động chống ngầm tập trung nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Theo Barents Observer, mục tiêu là tàu ngầm hạt nhân tấn công lớp Yasen, được cho là đã tiếp cận rất gần USS Gerald R. Ford khi tàu này đang huấn luyện cùng hải quân Na Uy.

Đáng chú ý, cả ba tàu ngầm Yasen và Yasen-M đều vắng mặt tại căn cứ Nerpicha của Nga ở Litsa Fjord, chỉ cách biên giới Na Uy 60km. Điều này làm dấy lên nghi ngờ rằng ít nhất một chiếc đã áp sát tàu sân bay Mỹ, thậm chí trong tầm ngư lôi.

Trong gần hai ngày, NATO đã thực hiện ít nhất 27 chuyến bay chuyên biệt để truy tìm. Không quân hoàng gia Anh (RAF) điều tám máy bay tuần thám P-8A Poseidon từ Lossiemouth (Scotland), không quân Na Uy xuất phát từ Evenes gần Narvik, còn hải quân Mỹ triển khai máy bay tuần tra từ Iceland và tăng cường lực lượng từ Sicily (Ý).

Tàu chiến NATO tập luyện trên biển - Ảnh: Hải quân Mỹ

P-8A Poseidon được trang bị radar hiện đại, phao định vị âm thanh, ngư lôi và tên lửa, có khả năng phát hiện hoạt động dưới nước ở độ sâu lớn. Dữ liệu bay cho thấy một chiếc Poseidon đã tuần tra nhiều giờ liền tại vùng biển Na Uy, cách quần đảo Lofoten khoảng 100km. Nhiều máy bay tham gia còn tắt thiết bị phát tín hiệu để tránh bị theo dõi. Trên mặt biển, tàu hộ vệ HMS Somerset cùng các chiến hạm NATO khác cũng được triển khai hỗ trợ.

Sự kiện ngoài khơi Bắc Âu cho thấy ngay cả USS Gerald R. Ford, tàu sân bay hiện đại bậc nhất trị giá khoảng 12,9 tỉ USD, vẫn có thể chịu sức ép đáng kể từ tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Yasen của Nga, vốn rẻ hơn nhiều (khoảng 1,5 tỉ USD).

Đáng chú ý, NATO đã huy động lực lượng quy mô lớn với nhiều vũ khí, khí tài hiện đại nhưng chưa công bố bằng chứng xác thực về việc phát hiện hay khống chế được tàu ngầm Nga. Khoảng trống thông tin này đặt dấu hỏi về hiệu quả thực tế của vành đai phòng thủ quanh nhóm tác chiến tàu sân bay trong bối cảnh tác chiến ngầm ngày càng phức tạp.

Trung tâm sức mạnh hải quân Mỹ

USS Gerald R. Ford (CVN-78) là tàu sân bay hạt nhân thế hệ mới của Mỹ, đồng thời là chiếc đầu tiên thuộc lớp Gerald R. Ford. Con tàu được đặt tên theo tổng thống thứ 38 của Mỹ. Khởi công năm 2009, hạ thủy năm 2013, Ford chính thức gia nhập hạm đội năm 2017 với chi phí đóng khoảng 13 tỷ USD, chưa tính chi phí nghiên cứu phát triển.

Con tàu dài 333m, rộng 78m, lượng giãn nước xấp xỉ 100.000 tấn, lớn hơn đôi chút so với tàu sân bay lớp Nimitz. Trang bị hai lò phản ứng hạt nhân A1B, tàu đạt tốc độ tối đa trên 30 hải lý/giờ (55,5km/h) và có thể hoạt động liên tục hơn 20 năm mà không cần tiếp nhiên liệu. Nguồn năng lượng dồi dào này cho phép vận hành nhiều hệ thống tiên tiến như hệ thống phóng máy bay điện từ (EMALS) và hệ thống hạ cánh tiên tiến (AAG), thay thế cơ chế hơi nước truyền thống, tăng hiệu suất cất–hạ cánh.

Siêu tàu sân bay lớn nhất thế giới USS Gerald R. Ford chạy song song với tàu tiếp vận USNS Laramie (T-AO-203) trong một hoạt động tiếp dầu trên biển ở phía đông Địa Trung Hải - Ảnh: Reuters

USS Gerald R. Ford có thể mang theo 75–90 máy bay, bao gồm tiêm kích F-35C, F/A-18E/F Super Hornet, máy bay cảnh báo sớm E-2D Hawkeye, trực thăng và cả UAV. Hệ thống radar mảng pha DBR (Dual Band Radar) giúp tăng cường khả năng phát hiện và theo dõi mục tiêu. Thủy thủ đoàn khoảng 4.300 người, ít hơn 20% so với lớp Nimitz nhờ mức độ tự động hóa cao, từ đó giảm chi phí vận hành.

Đặc biệt, Ford được thiết kế để thích ứng với các công nghệ tương lai như vũ khí laser và hệ thống phòng thủ hiện đại. Trong vai trò trung tâm nhóm tác chiến tàu sân bay (CSG), con tàu đã tham gia nhiều cuộc tập trận quốc tế, bao gồm hoạt động tại Bắc Cực với hải quân Na Uy, khẳng định vị thế chiến lược của Mỹ tại khu vực nhạy cảm như GIUK.

“Sát thủ dưới nước” của Nga

Trong khi đó, tàu ngầm lớp Yasen (Dự án 885) và phiên bản cải tiến Yasen-M (885M) do Cục thiết kế Malakhit phát triển, được đánh giá là những tàu ngầm tấn công hạt nhân tiên tiến nhất của Nga. Dự án bắt đầu từ thập niên 1980 nhưng phải đến 2013, chiếc đầu tiên, K-560 Severodvinsk - mới được biên chế. Từ năm 2021, phiên bản Yasen-M hiện đại và nhỏ gọn hơn đã chính thức phục vụ.

Yasen dài khoảng 140m, Yasen-M ngắn hơn với 130m, lượng giãn nước khi lặn đạt 13.800 tấn. Cả hai đều sử dụng lò phản ứng hạt nhân KTP-6 có tuổi thọ lõi 25–30 năm, cho phép hoạt động lâu dài mà không cần tiếp nhiên liệu. Trang bị sonar (hệ thống định vị và đo khoảng cách của các vật thể dưới nước) hình cầu MGK-600 Irtysh-Amfora, giúp tăng khả năng phát hiện mục tiêu.

Tàu ngầm lớp Yasen của Nga - Ảnh: TASS

Vũ khí trên Yasen gồm 8–10 ống phóng thẳng đứng chứa tới 40 tên lửa Kalibr, Oniks và trong tương lai là Zircon siêu vượt âm. Ngoài ra còn có ống phóng ngư lôi 533mm, mìn và tên lửa chống ngầm RPK-7.

Yasen-M nổi bật với độ ồn cực thấp, được đánh giá ngang ngửa hoặc hơn cả tàu ngầm lớp Virginia của Mỹ nhờ lò phản ứng cải tiến và thiết kế thân đơn. Tàu có thủy thủ đoàn chỉ 64–85 người, mức tự động hóa cao, tốc độ tối đa 31 hải lý/giờ (57km/h), có thể lặn sâu 600m và duy trì hoạt động liên tục 100 ngày. Nhờ đó, Yasen-M được coi là trụ cột tương lai của hải quân Nga ở cả hạm đội biển Bắc và Thái Bình Dương.

Tàu ngầm Yasen có thể đánh chìm tàu sân bay Gerald R. Ford?

Khả năng tàu ngầm lớp Yasen/Yasen-M đánh chìm tàu sân bay Mỹ phụ thuộc nhiều vào chiến thuật, công nghệ và hoàn cảnh thực chiến.

Với vũ khí như Kalibr, Oniks, và đặc biệt là Zircon siêu vượt âm có tốc độ Mach 8–9 (9.880 – 11.115km/h), tầm bắn khoảng 1.000km, Yasen hoàn toàn có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho tàu sân bay nếu tên lửa xuyên thủng phòng thủ. Thêm vào đó, ngư lôi 533mm hiện đại có thể đe dọa tàu mặt nước ở cự ly gần.

Tuy nhiên, USS Gerald R. Ford không đơn độc. Nó được bảo vệ bởi cả nhóm tác chiến tàu sân bay gồm tàu khu trục, tuần dương, tàu ngầm hộ tống và máy bay tuần tra P-8A Poseidon. Hệ thống phòng thủ Aegis kết hợp radar DBR, tên lửa SM-6, cùng CIWS và RIM-116 tạo nhiều lớp đánh chặn. Máy bay cảnh báo sớm E-2D Hawkeye giúp phát hiện mối đe dọa từ xa, trong khi tàu sân bay thường xuyên di chuyển tốc độ cao, thay đổi lộ trình để tránh bị định vị.

Đoạn clip quay lại cảnh tàu sân bay USS Gerald R. Ford tăng tốc trên biển - Video: Hải quân Mỹ

Trong điều kiện lý tưởng cho tàu ngầm (bí mật tiếp cận, phóng vũ khí từ cự ly tối ưu), Yasen có thể gây tổn thất nặng hoặc đánh chìm tàu sân bay. Nhưng trong thực tế, vượt qua mạng lưới phòng thủ đa tầng là cực kỳ khó. Ngay cả tên lửa Zircon siêu vượt âm cũng chỉ tăng cơ hội chứ không đảm bảo chắc chắn.

Tóm lại, Yasen/Yasen-M là mối đe dọa rõ rệt đối với siêu tàu sân bay Mỹ, song kết quả phụ thuộc vào nhiều biến số như yếu tố bất ngờ, chất lượng chỉ thị mục tiêu, phương án phối hợp hỏa lực và sai số của bên phòng thủ. Rủi ro chính không chỉ nằm ở khả năng đánh chìm, mà ở việc chúng có thể buộc tàu sân bay phải rút xa khỏi khu vực tranh chấp. Khi đó, sức mạnh không quân trên biển của Mỹ bị hạn chế nghiêm trọng, khiến vai trò của tàu sân bay giảm đi đáng kể.

Trong chiến tranh hiện đại, không có kịch bản nào đảm bảo tuyệt đối. Sự kiện ở biển Bắc cho thấy một điều rõ ràng là những “căn cứ nổi” khổng lồ như Gerald R. Ford đang ngày càng dễ bị thách thức bởi “sát thủ thầm lặng” dưới lòng biển. Cạnh tranh giữa mũi nhọn tấn công tầm xa của tàu ngầm và lưới phòng thủ nhiều tầng của nhóm tàu sân bay sẽ tiếp tục định hình cán cân trên biển trong những năm tới.

Bí mật công nghệ tàu ngầm Nga

Công nghệ tàu ngầm Nga, đặc biệt các lớp như Yasen, Yasen-M, Borei, và Kilo cải tiến, thuộc hàng tiên tiến và được bảo mật chặt chẽ.

Tàu ngầm lớp Borei của Nga - Ảnh: TASS

Tàu ngầm Nga sử dụng thép từ tính thấp và lớp phủ chống sonar, để giảm tín hiệu âm thanh. Hệ thống cách âm tiên tiến, bao gồm lớp đệm cách ly rung động và thiết kế cánh quạt tối ưu, giúp giảm độ ồn xuống mức ngang ngửa hoặc thấp hơn một số tàu ngầm phương Tây.

Các tàu ngầm hạt nhân sử dụng lò phản ứng KTP-6 hoặc OK-650V, với tuổi thọ lõi 25-30 năm, không cần nạp nhiên liệu trong suốt vòng đời. Công nghệ lò được giữ kín, đặc biệt là hệ thống làm mát và giảm rung, giúp tăng khả năng tàng hình. Nga cũng phát triển lò phản ứng nhỏ gọn hơn cho các tàu thế hệ mới, nhưng chi tiết kỹ thuật gần như không được công bố.

Tàu ngầm Nga trang bị sonar tiên tiến, có khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách xa, kể cả trong môi trường biển phức tạp. Chúng được trang bị vũ khí có hỏa lực mạnh như ngư lôi, tên lửa hành trình siêu vượt âm, với tầm bắn và độ chính xác được cải thiện qua hệ thống dẫn đường tiên tiến.

Hoàng Vũ

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/tau-ngam-nga-co-the-danh-chim-sieu-tau-san-bay-my-237275.html