Theo Hãng thông tấn nhà nước IRNA của Iran, Tehran đã phóng hàng trăm tên lửa đạn đạo vào Israel, nhằm đáp trả việc Tel Aviv tập kích vào các cơ sở hạt nhân và khiến loạt chỉ huy quân sự của Iran thiệt mạng. Trong số các tên lửa này, có sự xuất hiện của Kheibar Shekan.
Tên lửa Kheibar Shekan. Ảnh: 5 TV Channel
Công nghệ cốt lõi của tên lửa Kheibar Shekan
Kheibar Shekan (tên tiếng Ba Tư nghĩa là “Kẻ phá thành Kheibar” - trận đánh năm 628 của quân đội Hồi giáo vào pháo đài của lực lượng Do Thái ở Khaybar, nay thuộc Saudi Arabia, với chiến thắng thuộc về bên tấn công) là tên lửa đạn đạo tầm trung (MRBM) thuộc thế hệ mới của Iran, được giới thiệu lần đầu vào tháng 2/2022.
Tên lửa đạn đạo tầm trung này sử dụng động cơ nhiên liệu rắn, được Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) phát triển, mang đầu đạn thông thường hoặc tiềm năng hạt nhân.
Đây được xem là một trong những vũ khí răn đe chiến lược đối với Israel, Mỹ và các đồng minh trong khu vực Trung Đông của Iran.
Behnam Ben Taleblu, chuyên gia thuộc Quỹ Bảo vệ Dân chủ có trụ sở tại Mỹ, tiết lộ: Kheibar Shekan là biến thể thế hệ ba thuộc dòng tên lửa đạn đạo Fateh,
Phát triển từ các tên lửa như Shahab-3, Sejil, và Khorramshahr, Kheibar Shekan với cải tiến về động cơ nhiên liệu rắn và độ chính xác cao hơn, cho tầm bắn 1.450-1.500km, đủ để vươn tới Israel từ Iran.
Tên lửa này có thể mang đầu đạn trọng lượng lên tới 1.400kg, có khả năng mang đầu đạn cơ động (MaRV - Maneuverable Reentry Vehicle).
Iran dội mưa tên lửa vào Tel Aviv, Israel. Nguồn: The Guardian
Kheibar Shekan được phóng từ bệ đặt trên khung gầm xe tải, tốc độ đạt Mach 12 hoặc hơn (từ 14.700 km/h). Với tốc độ cao, góc tái nhập thay đổi, và đầu đạn cơ động, Kheibar Shekan có thể vượt qua lưới phòng thủ của Israel hoặc khiến nó bị quá tải. Vòng tròn sai số (CEP) ước tính 20-50m, vượt trội so với các tên lửa đời trước như Sejil (100-300m)
Công nghệ cốt lõi của Kheibar Shekan nằm ở động cơ nhiên liệu rắn, mang lại lợi thế về thời gian phóng nhanh (dưới 10 phút), bảo quản dễ dàng, và khó bị phát hiện so với tên lửa nhiên liệu lỏng, với 2 tầng đẩy.
Tầng đẩy thứ nhất đưa tên lửa rời bệ phóng và vào tầng khí quyển. Tầng đẩy thứ hai có tác dụng tăng tốc độ và tầm bắn, tách ra khi hết nhiên liệu.
Sau đó, đầu đạn sẽ tái nhập khí quyển với tốc độ siêu thanh, cơ động để tránh đánh chặn. Điều này phù hợp với chiến lược tấn công bất ngờ, như trong cuộc không kích ngày 14/6 vào Israel.
Phương thức dẫn đường không được tiết lộ, nhưng dường như Kheibar Shekan được trang bị hệ thống định vị quán tính và hiệu chỉnh bằng tín hiệu vệ tinh (INS/GPS) để tăng độ chính xác cho đòn tấn công.
Đầu đạn cơ động (MaRV) cho phép thay đổi quỹ đạo trong giai đoạn tái nhập, tăng khả năng né tránh hệ thống phòng thủ tên lửa
Ngoài đầu đạn thông thường, tên lửa Kheibar Shekan cũng có thể mang đầu đạn hạt nhân, nhưng Iran chưa công khai phát triển vũ khí hạt nhân.
Với tốc độ Mach 12-16 trong giai đoạn tái nhập, Kheibar Shekan khó bị đánh chặn bởi các hệ thống phòng không như Iron Dome hoặc David’s Sling.
Tuy nhiên, theo trang CSIS, hệ thống Arrow 3 của Israel khi phối hợp với radar AN/TPY-2 của Mỹ, có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo này ở giai đoạn ngoài khí quyển.
Trong các cuộc tấn công trước (13/4 và 1/10/2024), hầu hết tên lửa đạn đạo của Iran bị đánh chặn, cho thấy đây là một thách thức lớn với Iran.
Ý nghĩa chiến lược
Tên lửa Kheibar Shekan là thế hệ tên lửa rắn chính xác cao đầu tiên của Iran với khả năng cơ động khi tái nhập, cho phép Iran phản ứng nhanh, không cần chuẩn bị dài, tăng khả năng sống sót trước đòn tấn công phủ đầu.
Tốc độ trên Mach 12 và khả năng né tránh của Kheibar Shekan khiến hệ thống phòng thủ Israel như Arrow 2/3 khó đánh chặn.
Các hệ thống phòng thủ tên lửa Israel vốn hoạt động hiệu quả trước rocket nhỏ (Hamas, Hezbollah), nhưng dễ quá tải nếu bị tấn công bằng hàng trăm tên lửa MRBM cùng lúc.
Với việc sử dụng loạt tên lửa đạn đạo dội bão lửa vào Israel hôm 14/6, Iran thể hiện rõ ý chí răn đe mạnh mẽ sau khi bị tấn công.
Cuộc không kích đáp trả của Iran đã gửi thông điệp đến Mỹ, Israel và các đồng minh rằng Iran có khả năng tấn công chính xác sâu trong lãnh thổ đối phương, đồng thời gây lo ngại cho các nước Vùng Vịnh (UAE, Ả Rập Xê Út) và NATO.
Trong trường hợp Israel không đánh chặn được, chỉ một số tên lửa Kheibar Shekan trúng mục tiêu có thể làm tê liệt căn cứ quân sự, sân bay, hoặc phá hủy radar phòng thủ.
Nếu Iran kết hợp với các đòn tấn công bằng UAV cảm tử hoặc tên lửa hành trình như Soumar hoặc Hoveizeh, phương thức tấn công sẽ đa hướng, vượt qua nhiều lớp phòng thủ hơn.
Tên lửa Kheibar Shekan được xem là vũ khí răn đe chiến lược tiên tiến trong kho tên lửa Iran, đánh dấu bước chuyển mình từ các thiết kế cũ, nặng nề, nhiên liệu lỏng sang các hệ thống tiên tiến dùng nhiên liệu rắn – phù hợp với chiến tranh hiện đại tốc độ cao.
Trong cuộc tấn công vào Israel năm 2025, Kheibar Shekan không chỉ là công cụ trả đũa, mà còn là tuyên bố năng lực quân sự, góp phần thay đổi cán cân chiến lược trong khu vực Trung Đông.