Thế hệ Gen Z làm chủ AI: Những người trẻ đang viết lại luật chơi ở Thung lũng Silicon

3 giờ trướcBài gốc

Bành Nhược Minh, nhân tài AI khiến Meta bỏ ra 200 triệu USD/năm để chiêu mộ. Ảnh: Getty.

Gần đây, hai cô gái gốc Hoa ở Thung lũng Silicon liên tiếp gây chú ý, viết lại câu chuyện về những “thiếu nữ thiên tài”. Đó là từ “thần đồng toán học” đến “ngôi sao AI” – hành trình lột xác rực rỡ của Hồng Lạc Đồng (Carina Hong, 24 tuổi), cùng với Jessica Wu, người chỉ trong 2 năm đã gọi vốn hơn 100 triệu USD…

Không còn là chuyện hiếm, việc những người thuộc thế hệ sinh sau 2000 (Gen Z) bỏ học khởi nghiệp và gọi vốn hàng trăm triệu USD đã trở thành câu chuyện thường ngày ở Thung lũng Silicon.

AI không chỉ đang định nghĩa lại cuộc sống, mà còn đang thay đổi lựa chọn và tương lai của cả một thế hệ trẻ.

Carina Hong, bà chủ Gen Z của công ty Axiom Math với tham vọng tạo ra nhà toán học AI. Ảnh: Creaders.

Nữ sinh MIT bỏ học lập công ty gọi vốn hàng trăm triệu USD

Trong vài năm gần đây, làn sóng khởi nghiệp AI đã thu hút một nhóm lớn các nhà sáng lập sinh sau năm 2000. Trước khi tin tức về vòng gọi vốn của Axiom Math được công bố, Jessica Wu (Ngô, 22 tuổi) — một cô gái gốc Hoa — đã xuất hiện dày đặc trên các trang tin công nghệ Mỹ.

Jessica Wu bỏ học tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) để thành lập Sola Solutions, một nền tảng dịch vụ tự động hóa quy trình bằng AI. Chỉ trong hai năm, công ty của cô đã hoàn tất hai vòng gọi vốn với tổng số tiền vượt 150 triệu USD.

Dù chỉ là sinh viên chuyên ngành Toán và Khoa học máy tính, Jessica Wu từng làm việc trong các lĩnh vực đầu tư mạo hiểm và giao dịch định lượng tại Citadel, Goldentree, Thrive Capital... Ngay cả khi chưa chính thức đi làm, cô đã có kinh nghiệm thực tế trong ngành tài chính — và cũng chính từ đó, cô nhận ra những bất cập trong hiệu suất tài chính doanh nghiệp.

Jessica Wu, nữ sinh bỏ học tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) để thành lập Sola Solutions. Ảnh: Sohu.

Jessica cùng bạn học năm thứ nhất là Neil Deshmukh quyết định cùng bỏ học để sáng lập Sola Solutions, hệ thống có thể thay thế con người trong các tác vụ vận hành doanh nghiệp như lập hóa đơn, logistics hay nhập liệu hồ sơ bệnh án.

Nhờ khả năng phán đoán nhạy bén và năng lực thực thi xuất sắc, Jessica Wu nhanh chóng được giới đầu tư gọi là “một trong những CEO trẻ tiềm năng nhất Thung lũng Silicon”.

Trong khi đó, Roy Lee và Neel Shanmugam – khi còn là sinh viên Đại học Columbia – đã phát triển công cụ Interview Coder, cho phép người dùng nhận lời giải bài lập trình theo thời gian thực trong phỏng vấn kỹ thuật.

Roy Lee đã lén dùng công cụ này để vượt qua vòng phỏng vấn của Amazon, rồi đăng video chia sẻ lên mạng. Kết quả là anh bị Amazon “cấm cửa” và bị trường Đại học Columbia đình chỉ học tập. “Bị đuổi học, khởi nghiệp, và kiếm hàng triệu USD” – đó là tiêu đề nhiều trang báo viết về anh.

Thay vì bị đánh gục, Roy Lee công khai bức thư kỷ luật của Đại học Columbia lên mạng, vô tình biến nó thành một chiến dịch marketing miễn phí toàn cầu. Sản phẩm của anh đã có lợi nhuận chỉ sau 10 tuần ra mắt, và đến tháng 6 năm nay, công ty đã được định giá 120 triệu USD.

Roy Lee từ một sinh viên bị đuổi học trở thành biểu tượng nổi loạn của giới công nghệ, người dám thách thức thẩm quyền học thuật.

Tương tự, nhiều sinh viên khác như Brendan Foody (ĐH Georgetown), Karun Kaushik (MIT) và Jaspar Carmichael-Jack đều bỏ học giữa chừng cũng đang dấn thân vào khởi nghiệp AI.

Roy Lee từng bị Amazon cấm cửa và Đại học Columbia đuổi học vì lén dùng công cụ AI để vượt qua vòng phỏng vấn của Amazon. Ảnh: Creaders.

Tại Trung Quốc, ba nhà khởi nghiệp Gen Z tốt nghiệp ĐH Thanh Hoa đã lập nên công ty robot Zero Order (Linh Thứ Phương) và hoàn thành vòng gọi vốn thiên thần trị giá hàng trăm triệu Nhân dân tệ.

Những người trẻ này có điểm chung: đều xuất thân từ các trường STEM (các trường đào tạo chuyên sâu về khoa học tự nhiên, công nghệ, kỹ thuật và toán học) hàng đầu, nhiều người trong số họ — đặc biệt là nữ sinh gốc Hoa — đã chọn bỏ học để khởi nghiệp.

Đó là thế hệ lớn lên cùng smartphone, trưởng thành giữa thời đại chuyển mình của công nghệ, có nền tảng tin học vững chắc, tư duy liên ngành và tầm nhìn toàn cầu.

Điều đó cho thấy: kỷ nguyên mới đang mở ra — thời mà các “ông lớn công nghệ” thế hệ cũ không còn thống trị, và thế giới AI đang được viết lại bởi những người sinh sau năm 2000.

Lương 500 triệu NDT/năm chỉ là vạch xuất phát

Khi nhiều người còn lo ngại AI sẽ trở thành “ngành kỹ thuật dân dụng” tiếp theo, tức là mất giá trị, thì những nhân tài AI đầu tiên đã có thu nhập lên đến hàng trăm triệu Nhân dân tệ.

Không lâu trước đây, Meta đã “chi đậm” để thu hút nhân tài AI gốc Hoa Ruoming Pang (Bành Nhược Minh), cử nhân Đại học Giao thông Thượng Hải, với gói lương tổng trị giá 200 triệu USD, khiến cả giới công nghệ sửng sốt.

Các nhân vật như Dư Gia Huy (Yu Jiahui), sinh năm 1995, tốt nghiệp lớp thiếu niên của ĐH Khoa học & Công nghệ Trung Quốc), Triệu Thăng Giai (Zhao Shengjia, ĐH Thanh Hoa), Tất Thư Siêu (Bi Shuchao, ĐH Chiết Giang) hay Thường Huy Văn (Chang Huiwen, ĐH Thanh Hoa) đều đã trở thành triệu phú.

Có thể nhiều người nghĩ họ là những “ngôi sao không thể học theo”, nhưng thực tế, mức lương cơ bản trong ngành AI cũng đã cao hơn rất nhiều so với các ngành nghề truyền thống.

Tại Mỹ, mức thu nhập 500.000 NDT/năm (70.000 USD) cho kỹ sư 30 tuổi trong ngành AI chỉ là điểm khởi đầu. Theo số liệu từ Business Insider, dựa trên công bố H-1B của Bộ Lao động Mỹ, mức lương trong các startup AI trị giá trên 2 tỷ USD (ví dụ OpenAI) như sau:

Kỹ sư nghiên cứu: 440.000–530.000 USD;

Kỹ sư phần mềm: 440.000–590.000 USD;

Kỹ sư bảo mật: 310.000 USD;

Nhà khoa học dữ liệu: 385.000 USD;

Nhân viên PR, tài chính, vận hành, tiếp thị: từ 216.000–382.000 USD.

Hà Tiểu Bằng, người sáng lập và ông chủ hãng xe Xpeng nổi lên với tuyên bố: "Với những người xuất sắc, không có giới hạn về lương”. Ảnh: Sohu.

Ở Trung Quốc, cuộc “săn đầu người AI” cũng đang diễn ra khốc liệt. Hà Tiểu Bằng (He Xiaopeng, nhà sáng lập Xpeng Motors, tuyên bố khởi động đợt tuyển dụng AI lớn nhất trong lịch sử công ty, với hơn 3.000 vị trí dành cho sinh viên mới tốt nghiệp. Ông tuyên bố: “Với những người xuất sắc, không có giới hạn về lương”.

Năm 2025, đã có ứng viên mới ra trường nhận mức lương 1,6 triệu NDT/năm. Ngoài ra, dữ liệu rò rỉ từ các tập đoàn lớn cho thấy: Kỹ sư thuật toán Tiến sĩ đào tạo theo Chương trình 985 của chính phủ có thể nhận tới 1,65 triệu NDT/năm + thưởng ký kết + cổ phần. Du học sinh tiến sĩ về nước nhận khoảng 1,1 triệu NDT tổng gói + cổ phần.

Các chương trình “thiên tài trẻ” như “Cân Đẩu Vân” của ByteDance, “Thiếu niên thiên tài” (Huawei) hay “DMT Plan” (JD.com) đều trả mức lương trên 2 triệu NDT/năm cho những người được tuyển chọn.

Tất nhiên, mức lương giữa các vị trí khác nhau có chênh lệch, nhưng càng gần với lõi công nghệ, thu nhập càng cao; đồng thời, khoảng cách giữa dân kỹ thuật và dân xã hội nhân văn cũng ngày càng lớn.

Kinh nghiệm và thâm niên cũng là yếu tố quan trọng: chênh lệch giữa kỹ sư cao cấp và người mới vào nghề ngày càng rõ. Giới tinh hoa AI ngày nay thực sự có giá trị vàng, còn sinh viên mới ra trường nếu chọn sai hướng có thể rơi vào bế tắc việc làm.

Với thế hệ trẻ, đây vừa là thời đại tốt nhất, vừa là thời đại khắc nghiệt nhất, vì không hiểu AI bây giờ, chẳng khác nào không biết lên mạng trong thập niên 1990.

Theo Creaders

Thu Thủy

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/the-he-gen-z-lam-chu-ai-nhung-nguoi-tre-dang-viet-lai-luat-choi-o-thung-lung-silicon-post190409.html