Thênh thang cao tốc đón 'đại bàng về làm tổ'

8 giờ trướcBài gốc

Việc đưa các tuyến cao tốc vào khai thác không chỉ giúp tiết kiệm chi phí xã hội mà còn góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương.

Đường lớn đã mở, cuộc sống dần tốt lên

Thứ bảy ngày 2/8/2025, tạm gói gọn những công việc dang dở, từ xã Bố Trạch (tỉnh Quảng Trị mới) anh Phạm Xuân Ước, Tư vấn giám sát gói thầu XL01 dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Bùng - Vạn Ninh vội ra đón chuyến xe muộn, vượt quãng đường hơn 200km, tranh thủ khoảng thời gian cuối tuần ít ỏi về thăm gia đình tại xã Tứ Mỹ (Hà Tĩnh).

"Con trai mình mổ điều trị bệnh được gần hai tháng, tôi về đưa cháu đi tái khám. Đường sá có chút xa xôi nhưng về được mình cũng đỡ thấp thỏm", anh Ước giãi bày.

Năm thứ 22 bén duyên với nghề giao thông, từng đi qua hơn 20 công trình lớn nhỏ, anh Ước cảm nhận rõ sự hạn hẹp về thời gian dành cho người thân để ưu tiên cho mục tiêu lớn - "vượt nắng, thắng mưa", đưa các dự án cao tốc trọng điểm về đích sớm.

Anh nói: Nếu các dự án trước đây, ở giai đoạn làm nền đường, mỗi lần trời mưa, anh em lại có 3 - 4 ngày chờ công địa khô ráo để tiếp tục thi công đắp đất, mỗi tháng về được 1 - 2 lần về thăm quê thì hiện tại, tất cả phải ứng trực, trời nắng đua sản lượng, trời mưa nghiên cứu giải pháp bù tiến độ và công tác nội nghiệp, có thời điểm 2 - 3 tháng mới về một lần. Công việc gia đình, chăm sóc bố mẹ đau ốm trông chờ hết vào bàn tay người vợ.

"Nhớ nhất là thời điểm dự án cao tốc Bùng - Vạn Ninh được quyết định rút ngắn thời gian thông xe tuyến chính từ 28/4 xuống 19/4/2025. Cán bộ ban quản lý dự án, tư vấn, kỹ sư, công nhân của nhà thầu bám công trường từ sáng sớm đến 2 - 3h sáng để thảm nhựa. Mọi thứ khác đều tạm gác lại", kỹ sư Phạm Xuân Ước kể.

Vượt đèo cao, rừng sâu, thời tiết khắc nghiệt, các kỹ sư công nhân vẫn bền bỉ góp sức mình mở ra những tuyến cao tốc mới (Ảnh minh họa: Tưởng Cao Sơn).

Công việc vất vả, rời dự án đang làm, anh có nghĩ mình sẽ tiếp tục đến một dự án khác? "Không!", anh Ước dứt khoát và cho biết, nhiều người nhìn vào công việc của người làm đường sẽ nghĩ rằng khó ai mà trụ lại lâu.

Chúng tôi thì nghĩ khác. Đặc thù nghề giao thông là không thể gần gia đình nhưng hạnh phúc của người mở đường là mang lại cơ hội, niềm vui cho nhiều vùng chưa thuận lợi kết nối.

"Quảng Trạch là ví dụ điển hình, ngày chúng tôi đến, người dân ai cũng phảng phất nỗi buồn rừng cao su vào mùa thu hoạch, keo, tràm chuẩn bị khai thác. Giờ đường thông rồi, bà con lại nghĩ khác, có nơi ở mới, cuộc sống tốt lên, đường to đẹp, con cái đi làm hay đi học xa về nhà thuận lợi hơn trước rất nhiều.

Kết thúc tháng 9, đường gom và một số hạng mục phụ nhỏ khác của dự án Bùng - Vạn Ninh sẽ hoàn thành. Tôi sẽ cùng anh em đi mở những cung đường mới", kỹ sư Ước tâm sự.

Gần một tháng cuối cùng cao tốc Hoài Nhơn - Quy Nhơn chạy đua cho kịp thời gian thông xe dịp 19/8, đều đặn 7h mỗi sáng, đại tá Nguyễn Tuấn Anh, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn lại cầm trên tay chiếc điện thoại kiểm tra kết quả báo cáo sản lượng thi công ngày hôm trước từ ban điều hành báo về. Mỗi tháng, anh lại đều đặn 2 lần trực tiếp đến công trường đốc thúc tiến độ.

Vị lãnh đạo thừa nhận, hơn 8 tháng trước đó, trực tiếp được giao chỉ huy thi công phần việc của đơn vị (23,5km), bước chân vào dự án, công địa ngổn ngang, bản thân từng chưa biết bắt đầu từ đâu khi yêu cầu đưa ra phải hoàn thành trong tháng 9/2024, trong khi cuối năm 2024, vướng mắc mặt bằng mới được tháo gỡ.

Phát huy tinh thần của người lính, từ kinh nghiệm chạy đua ở những dự án trước đó, chúng tôi ngồi lại với nhau, vạch ra từng nhiệm vụ, ấn định tiến độ chi tiết từng hạng mục, xác định cụ thể số lượng nhân lực, máy móc cần huy động, thiết bị cần mua, phương án dự phòng cần có.

"Nói thì đơn giản nhưng đó là cả hành trình đầy vất vả Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn phải vượt qua. Số mũi thi công được tăng gấp đôi, hàng trăm công nhân ngày - đêm luân phiên duy trì các mũi đào đắp 24/7. Có lúc nhìn công trường máy móc nhiều đến nỗi như "cua bò".

Khoảng 8 tháng thần tốc, dịp 19/8 tới đây, nút giao đầu tuyến của Trường Sơn sẽ hoàn thành phục vụ thông xe. Đoạn tuyến còn lại sẽ được gói gọn trước 30/9.

Cùng với nhiều dự án khác đơn vị tham gia thi công trên tuyến cao tốc Bắc - Nam như: Bùng - Vạn Ninh vượt tiến độ 6 tháng, Vạn Ninh - Cam Lộ vượt tiến độ 3 tháng, Hòa Liên - Túy Loan thông xe sau 7 tháng với với 30 tháng, tại cao tốc Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Tổng công ty cũng về đích sớm 3 tháng so với kế hoạch", đại tá Nguyễn Tuấn Anh nói.

Thi công cao tốc Vũng Áng - Bùng (Ảnh: Hà Vũ).

Mở không gian phát triển mới "đón đại bàng"

Theo Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng), những năm qua, đặc biệt giai đoạn 5 năm trở lại đây, cụ thể hóa chiến lược đột phá kết cấu hạ tầng - một trong ba đột phá chiến lược Đại hội Đảng lần thứ XIII đề ra, với sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông quốc gia, đặc biệt là hệ thống đường bộ cao tốc có bước phát triển vượt bậc.

Từ hơn 1.100km ở thời điểm năm 2020, đến nay, tổng chiều dài cao tốc trên cả nước được nâng lên 2.268km, tốc độ đầu tư gấp 4 lần giai đoạn trước năm 2020. Hiện, trên 1.900km đang tổ chức thi công, hơn 1.400km cao tốc đang chuẩn bị đầu tư.

Ông Nguyễn Thế Minh, Phó cục trưởng Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng cho rằng, các dự án đang và sắp được triển khai là cơ sở để Bộ Xây dựng, các địa phương phấn đấu đạt mục tiêu trên 3.000km vào năm 2025 và 5.000km vào năm 2030.

Theo tính toán, nếu đi theo QL1 và một số đoạn cao tốc đã xong, chặng Cao Bằng - Cà Mau có tổng chiều dài khoảng 2.234km.

Khi mục tiêu 3.000km cao tốc đạt được, cao tốc được nối thông từ Cao Bằng đến Cà Mau, quãng đường được rút ngắn chỉ còn 2.156km.

"Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ các tuyến cao tốc mới đều được đầu tư trên quan điểm xây dựng tuyến ngắn nhất, thẳng nhất có thể, qua các vùng mới, chưa có điều kiện về giao thông để tạo động lực phát triển cho các địa phương dọc tuyến.

Không chỉ rút ngắn khoảng cách, các tuyến cao tốc sau khi hoàn thành, đưa vào khai thác sẽ mở ra không gian, dư địa mới để các tỉnh, thành kêu gọi, thu hút nhà đầu tư", ông Minh chia sẻ.

Vui mừng trước sự đột phá về mạng lưới giao thông trên cả nước nói chung và hệ thống cao tốc khu vực ĐBSCL nói riêng, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa khẳng định: Các tuyến cao tốc hình thành là nền tảng vững chắc để các địa phương mở rộng không gian phát triển mới, "xây tổ đón đại bàng".

"Hệ thống hạ tầng giao thông, y tế, giáo dục được đầu tư đồng bộ cũng góp phần hạn chế sự dịch chuyển lao động từ địa phương lên các thành phố lớn, giúp các địa phương có được thế mạnh về nguồn lao động tại chỗ, đáp ứng yêu cầu của các doanh nghiệp đến đầu tư", ông Hòa nói.

Cao tốc mở ra đánh thức tiềm năng của nhiều vùng đất (Ảnh: Tạ Hải).

Đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế

Theo nghiên cứu của các đơn vị tư vấn, các địa phương có hệ thống hạ tầng giao thông tốt đều có tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) rất nhanh.

Điển hình, tại tỉnh Bình Thuận (cũ), sau khi hai tuyến cao tốc: Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây đi qua địa bàn được đưa vào khai thác, năm 2023, GRDP tăng hơn 8% so với năm 2022, tổng lượng khách du lịch tăng gần 46% (tương ứng hơn 8,3 triệu lượt).

Tại tỉnh Thanh Hóa, sau khi các đoạn tuyến cao tốc qua địa bàn như: Mai Sơn - QL45, QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu được đưa vào khai thác, năm 2023, GRDP tăng hơn 7% so với năm 2022.

Ùn tắc, tai nạn giao thông trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ giảm đáng kể, đặc biệt là đoạn từ Tam Điệp (Ninh Bình) đến Bỉm Sơn (Thanh Hóa).

Theo đánh giá của các đơn vị tư vấn, việc đầu tư các tuyến cao tốc mang lại nhiều lợi ích.

Cụ thể, lưu thông trên đường cao tốc sẽ giúp giảm thời gian vận chuyển tới 60% so với lưu thông trên các tuyến quốc lộ.

Việc lưu thông trên đường cao tốc có chất lượng mặt đường tốt, tốc độ cao và ít tăng giảm tốc độ góp phần kéo giảm chi phí khai thác phương tiện so với lưu thông trên quốc lộ.

So với lưu thông trên quốc lộ, xe con chạy trên cao tốc sẽ tiết kiệm được 2.500 đồng/km, trong đó tiết kiệm chi phí vận hành phương tiện là 1.300 đồng/km và tiết kiệm chi phí thời gian là 1.200 đồng/km. Sau khi trừ phí bảo trì đường bộ, xe con chạy trên cao tốc sẽ tiết kiệm được bình quân khoảng 2.300 đồng/km so với lưu thông trên quốc lộ.

Một số tuyến cao tốc được đưa vào khai thác trước đó cũng đóng góp quan trọng vào kết quả phát triển KT-XH của địa phương.

Theo số liệu của các đơn vị tư vấn, khi tuyến Nội Bài - Lào Cai dài 264km thông xe tháng 5/2014, tốc độ tăng trưởng GRDP 5 tỉnh, thành phố có dự án đi qua (Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội) giai đoạn 2010 - 2014 bình quân là 12,1%/năm, giai đoạn 2015 - 2018 là 17,8%/năm.

Giả định trường hợp không có đường cao tốc, tăng theo tự nhiên của khu vực là 15,7%/năm.

Trong 2 kịch bản cho thấy việc đầu tư và đưa vào khai thác đường bộ cao tốc giúp kích thích thúc đẩy kinh tế các tỉnh vùng dự án đi qua khoảng 2,1% GRDP.

Đoạn tuyến Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh dài 150km sau khi thông xe tháng 12/2015, tốc độ tăng trưởng GRDP 4 địa phương có dự án đi qua (Hà Nội, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng và Quảng Ninh) giai đoạn 2010 - 2014 bình quân là 13,1%/năm, và giai đoạn 2015-2018 tốc độ tăng trưởng bình quân là 17,3%/năm.

Giả định trường hợp không có đường cao tốc, tăng theo tự nhiên của khu vực thì tốc độ tăng trưởng bình quân là 16,3%/năm của giai đoạn 2015 - 2018.

Trong 2 kịch bản, việc đầu tư và đưa vào khai thác đường bộ cao tốc giúp thúc đẩy kinh tế các tỉnh vùng dự án đi qua khoảng 1% GRDP.

Việc đưa các tuyến cao tốc vào khai thác không chỉ giúp tiết kiệm chi phí xã hội mà còn góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương. Theo tính toán, GRDP của các tỉnh có cao tốc đi qua có thể tăng thêm khoảng 1% - 2,1% so với kịch bản không có dự án cao tốc.

Nam Khánh

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/thenh-thang-cao-toc-don-dai-bang-ve-lam-to-192250804195701804.htm