Thiên tai bão lũ, chính quyền 2 cấp cần gỡ 'nút thắt' ứng phó từ cơ sở

3 giờ trướcBài gốc

Giao nhiều thẩm quyền cho cấp xã

Ngày 12/8, tại Ninh Bình, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình tổ chức Diễn đàn “Phòng, chống thiên tai và Cảnh báo sớm trong vận hành chính quyền hai cấp”.

Ông Nguyễn Xuân Tùng - Phó Trưởng phòng Phòng Ứng phó và Khắc phục hậu quả thiên tai, Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai cho biết, theo quy định mới, UBND cấp xã được giao nhiều thẩm quyền trong phòng chống thiên tai thuộc thẩm quyền của UBND huyện trước kia như xây dựng, tu bổ, nâng cấp công trình phòng, chống thiên tai trên địa bàn, tổ chức chuẩn bị nhân lực, vật tư, phương tiện, trang thiết bị, nhu yếu phẩm theo phương án được duyệt.

UBND xã cũng được giao kiểm tra, đôn đốc việc dự trữ lương thực, nhu yếu phẩm, hóa chất xử lý nước, thuốc chữa bệnh, phòng dịch, phương tiện, vật tư và trang thiết bị theo phương châm bốn tại chỗ để chủ động ứng phó khi thiên tai xảy ra.

Thực hiện vận động quyên góp, tiếp nhận và phân bổ nguồn lực để cứu trợ khẩn cấp, hỗ trợ trung hạn, đồng thời tổ chức thẩm định và quyết định hỗ trợ theo thẩm quyền hoặc tổng hợp báo cáo UBND cấp tỉnh theo quy định tại Nghị định 9/2025/NĐ-CP về hỗ trợ sản xuất nông nghiệp vùng bị thiệt hại.

TP Hải Phòng kiểm tra công tác phòng chống thiên tai trước khi bão số 3 (bão Wipha) đổ bộ.

UBND cấp xã cũng được giao thực hiện nhiệm vụ về Quỹ Phòng chống thiên tai của UBND cấp huyện trước đây như xác nhận thiệt hại do thiên tai gây ra của tổ chức kinh tế trên địa bàn, tổng hợp danh sách các đối tượng được miễn, giảm, hoãn, báo cáo UBND tỉnh, thực hiện kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về phòng, chống thiên tai theo thẩm quyền.

Chủ tịch UBND cấp xã cũng được giao nhiều nhiệm vụ như ứng phó rủi ro thiên tai thuộc thẩm quyền cấp huyện trước đây, quyết định tổ chức cưỡng chế sơ tán trường hợp tổ chức, cá nhân không tự giác chấp hành chỉ đạo, chỉ huy, hướng dẫn sơ tán phòng, tránh thiên tai vì mục đích an toàn cho người.

Chủ tịch UBND cấp xã cũng có thẩm quyền giao đất, bố trí chỗ ở cho các hộ dân cần di dời, quyết định huy động kinh phí, lực lượng, trang thiết bị, vật tư và các tổ chức, cá nhân liên quan theo thẩm quyền, được quyết định việc miễn đóng góp Quỹ phòng chống thiên tai đối với các đối tượng theo quy định, quyết định hỗ trợ kinh phí khám bệnh, chữa bệnh, trợ cấp tai nạn (trừ trường hợp trợ cấp tai nạn làm suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên) cho người tham gia lực lượng xung kích phòng chống thiên tai cấp xã.

Ông Bùi Xuân Diệu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình.

Theo ông Bùi Xuân Diệu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Bình, ngay sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, tỉnh đã thành lập Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự cấp tỉnh, ban hành các phương án bảo vệ trọng điểm, hộ đê toàn tuyến và ứng phó lũ lớn vượt tần suất thiết kế, chỉ đạo 129/129 xã, phường thành lập Ban Chỉ huy và đội xung kích phòng chống thiên tai với 27.627 người. Việc thống kê thiệt hại bão số 3 năm 2025 (bão Wipha) được thực hiện trên hệ thống trực tuyến, giúp rút ngắn thời gian tổng hợp và báo cáo.

Tuy nhiên, ông Diệu cũng cho biết, cán bộ cấp xã sau sáp nhập còn khó khăn trong việc đảm nhận thêm các nhiệm vụ mới, đặc biệt là trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, do thiếu kinh nghiệm hoặc kiến thức chuyên môn và không phải là cán bộ chuyên trách.

Ông Diệu chia sẻ thêm, hiện chưa có quy chế phối hợp giữa các ban Chỉ huy Quân sự các xã, trong trường hợp xảy ra sự cố liên xã, liên khu vực. Việc chuẩn bị vật tư, trang thiết bị, nhu yếu phẩm ở một số địa phương còn chưa đầy đủ theo nội dung của phương châm "4 tại chỗ", các phương án, kế hoạch phòng chống thiên tai còn chung chung chưa sát với tình hình thực tế.

Cũng theo ông Diệu, lực lượng xung kích phòng chống thiên tai cấp xã chưa được tập huấn thường xuyên và thiếu trang bị công cụ, phương tiện cần thiết khi thực hiện nhiệm vụ. Việc lập và gửi báo cáo nhanh theo Thông tư 18/2025/TT-BNNMT ngày 19/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường còn nhiều khó khăn do sau sáp nhập tỉnh số lượng các xã, phường trên địa bàn tỉnh tăng lên nhiều (129 xã, phường) nên công tác tổng hợp mất nhiều thời gian, khó đảm bảo được tính chính xác, đầy đủ và đúng thời gian quy định.

Ông Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai.

Theo ông Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch Quỹ Cộng đồng Phòng tránh thiên tai, từ ngày 1/7/2025, cả nước chuyển sang thực hiện hệ thống chính quyền 2 cấp. Một số vấn đề cần được làm rõ và điều chỉnh sớm để đảm bảo duy trì năng lực ứng phó với thiên tai như hệ thống chỉ huy (đầu mối, thẩm quyền và các kênh liên lạc), kế hoạch ứng phó, lực lượng ứng phó ở các cấp, vật tư dự phòng và cơ chế, chính sách, luật pháp.

Nguyên lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho rằng, cần phải tiếp tục tăng cường năng lực để đáp ứng yêu cầu phòng chống thiên tai có xu hướng ngày càng gay gắt hơn. Trong đó cần rà soát, làm rõ vai trò, thẩm quyền, trách nhiệm của các cấp chính quyền và các cơ quan liên quan trong công tác phòng, chống thiên tai.

Xây dựng lại các kế hoạch ứng phó với các loại hình thiên tai cụ thể, phù hợp với cơ cấu chính quyền mới, kế thừa và nâng cấp các kế hoạch cũ.

Bên cạnh đó, ông Phát cho rằng, cần xác định rõ lực lượng chủ chốt (quân đội, công an, đoàn thể) và cơ chế vận hành tại cấp xã sau khi sáp nhập các xã nhỏ. Có phương án bố trí, quản lý hiệu quả các phương tiện, vật tư phòng, chống thiên tai trên phạm vi rộng, không tập trung quá nhiều ở trung tâm.

Ông Phát cũng cho rằng, cần hoàn thiện và ban hành các quy định, chính sách mới phù hợp với hệ thống chính quyền hai cấp, tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai. Đồng thời rà soát, điều chỉnh và nâng cao hiệu quả của công tác phòng, chống thiên tai trong bối cảnh Việt Nam chuyển sang hệ thống chính quyền 2 cấp (Trung ương và địa phương).

Bão số 3 gây mưa lũ kỷ lục ở Nghệ An trong tháng 7.

Theo thống kê của Văn phòng Giảm nhẹ rủi ro thiên tai Liên hợp quốc, trong 20 năm qua, thiên tai toàn cầu tăng 75%, gây hơn 1 triệu ca tử vong, ảnh hưởng 4 tỷ người và thiệt hại gần 3.000 tỷ USD.

Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của thiên tai và biến đổi khí hậu. Mỗi năm, nước ta phải đối mặt với 10-15 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, cùng nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan khác như mưa lớn cục bộ, lũ quét, sạt lở đất, hạn hán, xâm nhập mặn.

Ở Việt Nam, trung bình mỗi năm thiên tai làm 240 người chết và mất tích, thiệt hại kinh tế gần 30.000 tỷ đồng. Các hiện tượng lũ quét, sạt lở đất ngày càng gia tăng, nhất là ở miền núi phía Bắc và miền Trung. Những đợt thiên tai gần đây như bão Yagi (2024), bão số 3 (2025) và mưa lũ trái mùa cho thấy, nếu không có sự chủ động từ chính quyền cơ sở và phối hợp đồng bộ giữa các cấp, thiệt hại sẽ lớn hơn rất nhiều.

Nguyễn Hoài

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/thien-tai-bao-lu-chinh-quyen-2-cap-can-go-nut-that-ung-pho-tu-co-so-post1768500.tpo