'Thời cơ vàng' để TP.HCM phát triển mô hình TOD

2 giờ trướcBài gốc

Tiềm năng cực lớn với hơn 60.000 ha

TS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Quản lý hạ tầng kỹ thuật, Sở Xây dựng cho biết, qua nghiên cứu, trên địa bàn TP.HCM, khu đất gắn với mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) có tính khả thi cao là khoảng 32.000 ha (chủ yếu là đất nông nghiệp, đất trống…); 9.000 ha đất gắn với TOD thuộc khu vực đất sản xuất, đất chuyển đổi chức năng và khoảng 23.000 ha đất khuyến khích phát triển TOD thuộc các khu dân cư hiện hữu.

Theo ông Tuấn, TP.HCM đặt mục tiêu trở thành thành phố toàn cầu thì phải có hệ thống giao thông công cộng hiện đại, sức chở lớn để tạo điều kiện cho người dân và chuyên gia quốc tế đến đây sinh sống và làm việc.

Từ định hướng đó, các quy hoạch không gian, quy hoạch sử dụng đất hay tổ chức khu vực chức năng đô thị phải đi theo xương sống là hệ thống giao thông công cộng sức chở lớn.

Tại các đầu mối sẽ sử dụng tối đa quỹ đất trong bán kính từ 200m, 500m và 800m. Trong đó, bán kính lõi 200m là quan trọng nhất và Nhà nước phải quản lý, bởi đây là nguồn tài nguyên có giá trị đặc biệt quan trọng, có thể đấu thầu cho thuê để lấy chi phí đầu tư cho hạ tầng.

Người dân đang được hưởng lợi khi Metro số 1 đi vào hoạt động (Ảnh: H.M)

TP.HCM phải có sự đồng bộ từ quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết và hướng dẫn thiết kế đô thị để đảm bảo kết nối đồng bộ giữa giao thông, sử dụng đất với cộng đồng, văn hóa, môi trường…

"Chúng tôi đã tính toán kỹ lưỡng phương án phân bổ đất đai, dân số và đặc biệt là quỹ nhà ở. Mục tiêu là xây dựng các loại hình nhà ở, từ nhà xã hội đến nhà ở thương mại, phù hợp với khả năng chi trả của đại đa số người lao động. Khi người dân sống gần các nhà ga metro, họ sẽ dễ dàng tiếp cận giao thông công cộng, từ đó thay đổi thói quen đi lại và làm việc, góp phần hình thành cấu trúc đô thị hiện đại" - ông Nguyễn Anh Tuấn cho biết.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho biết, doanh nghiệp bất động sản tại Việt Nam nhận thức rõ giá trị của phát triển giao thông tích hợp giao thông công cộng, đặc biệt là Metro.

Các doanh nghiệp đã chủ động đầu tư dự án bất động sản dọc theo tuyến Metro ngay từ khi manh nha trong quy hoạch.

Cụ thể, cuối năm 2024, tuyến Metro số 1 mới được đưa vào vận hành, nhưng trước đó đã có loạt dự án bất động sản dọc theo tuyến Metro, đặc biệt là tại các khu vực nhà ga.

Ví dụ ngay khu Ba Son, Tân Cảng, ga Thảo Điền, An Phú, Bình Thái…đều có các dự án bất động sản được đầu tư từ nhiều năm trước. Người dân ở đây bắt đầu được hưởng lợi khi Metro số 1 đi vào hoạt động.

Tuy nhiên, ông Lê Hoàng Châu cho rằng, hiện nay chúng ta vẫn chưa khai thác hết tiềm năng do thiếu đồng bộ. Kinh nghiệm của Nhật Bản cho thấy, các tập đoàn, bất động sản lớn trực tiếp đầu tư, phát triển và cải tạo ga metro, từ đó tạo ra các khu đô thị sầm uất xung quanh và đây là cách làm chúng ta có thể học hỏi.

"Đây là tiềm năng để các doanh nghiệp bất động sản đồng hành với kế hoạch phát triển metro trên địa bàn địa bàn thành phố. Từ đó Nhà nước được lợi, người dân được lợi và doanh nghiệp được lợi" - ông Châu chia sẻ.

Vừa làm vừa rút kinh nghiệm

PGS.TS Vũ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu giao thông vận tải, Đại học Việt Đức đánh giá, TP.HCM đang đứng trước cơ hội lịch sử để phát triển đường sắt đô thị và các khu vực đô thị xung quanh nhà ga.

Cụ thể, đó là Nghị quyết 188 của Quốc hội về các cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển mạng lưới đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM.

“Trung ương đã mở toang cánh cửa, vấn đề chỉ là tổ chức triển khai” - ông Tuấn khẳng định.

PGS - TS Vũ Anh Tuấn

Cũng theo PGS - TS Vũ Anh Tuấn, việc cần làm bây giờ là TP.HCM nên thành lập Hội đồng TOD với Chủ tịch Hội đồng là Chủ tịch UBND TP.HCM hoặc là Phó Chủ tịch phụ trách. Thành viên là giám đốc các sở ngành, chủ tịch các quận, huyện mà tuyến đường sắt đi qua để quyết vấn đề trong quy hoạch, chính sách, cơ chế đặc thù...

Dưới Hội đồng là Văn phòng TOD với đội ngũ chuyên môn kỹ thuật đa ngành, có năng lực thực sự để giúp Hội đồng TOD thực hiện các dự án về đường sắt đô thị.

TP.HCM cần tận dụng thời gian làm ngay, lập quy hoạch xong là triển khai dự án đầu tư, làm các dự án thí điểm.

PGS-TS Vũ Anh Tuấn nêu ví dụ, ngay như tuyến Metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) có thể chọn khu Trường Thọ hoặc Suối Tiên để triển khai.

Với tuyến số 2 là lập quy hoạch một số nhà ga dọc tuyến để triển khai luôn TOD, tích hợp đồng bộ giữa hạ tầng đường sắt đô thị với các dự án bất động sản và khu vực đô thị xung quanh nhà ga.

"Theo tôi, TP.HCM nên triển khai ngay quy hoạch TOD dọc tuyến metro số 1, đồng thời thực hiện các dự án đầu tư. Trong quá trình đó, những vướng mắc phát sinh sẽ được giải quyết. Nghị quyết 188 đã trao cho TP.HCM nhiều cơ chế và quyền hạn để thực hiện điều này" - PGS - TS Vũ Anh Tuấn cho hay.

Đồng quan điểm, ông Đặng Huy Đông, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch – Đầu tư cho rằng, để thành công với TOD, TP.HCM cần được trao cơ chế đủ mạnh và được áp dụng cơ chế sandbox (tức là thử nghiệm có kiểm soát), không sợ sai và được phép điều chỉnh liên tục.

Ông Đặng Huy Đông đề nghị, cần mạnh dạn trao quyền cho doanh nghiệp, nhà thầu Việt Nam dần “ngồi vào ghế lái” thay vì ghế phụ như hiện nay theo từng mảng chuyên môn, có thể thuê chuyên gia có kinh nghiệm trên thế giới và giảm dần tỷ lệ này.

Ông Đặng Huy Đông, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch – Đầu tư

Nguyên tắc là, giao cho nhà thầu chịu trách nhiệm đến cùng công tác triển khai. Ngoài ra, thời gian đầu có thể kết hợp với đối tác nước ngoài để sản xuất kết cấu hạ tầng, đầu máy, toa xe …ngay trong nước để giảm chi phí. Kinh nghiệm từ Malaysia hoặc Trung Quốc cho thấy có thể giảm ngay 65% chi phí.

Từ đó, doanh nghiệp trong nước có thể vươn lên, đủ sức đảm nhiệm các dự án lớn và đây là giải pháp để giảm tổng mức đầu tư ít nhất 30% so với các dự án làm trước đây và nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 70%...

Đặc biệt, ông Đặng Huy Đông cho rằng, không nên quá đặt nặng trình tự thủ tục theo quy trình mà phải đi vào thực tế, làm thí điểm một vài điểm TOD để người dân thấy rõ lợi ích.

"Điều quan trọng là tạo được sự đồng thuận của người dân, giúp họ thấy rõ lợi ích mà TOD mang lại. Lợi ích kinh tế là yếu tố then chốt, nhưng cần đảm bảo hài hòa giữa các nhóm đối tượng khác nhau. Chúng ta cần lắng nghe ý kiến của người dân, không thể đáp ứng mọi mong muốn cá nhân, nhưng cần hướng đến lợi ích chung của cộng đồng" - ông Đặng Huy Đông nêu quan điểm.

TPHCM đang có nhiều thuận lợi để triển khai TOD (ảnh minh họa: H.M)

Với nhiều cơ chế ưu đãi, rõ ràng mục tiêu đến năm 2035, TP.HCM có 355km đường sắt đô thị không phải là ước mơ xa vời. Vấn đề là TP.HCM cần tận dụng triệt để các cơ chế mà Trung ương đã trao cũng như thay đổi cách tiếp cận, cách làm…

Theo các chuyên gia, nếu quyết tâm và có nhiều điều kiện thuận lợi, TP.HCM sẽ sớm có bộ khung metro hoàn chỉnh cũng như tận dụng TOD để phát triển.

Hà Khánh/VOV-TP.HCM

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/thoi-co-vang-de-tphcm-phat-trien-mo-hinh-tod-post1159310.vov