Đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (đoàn tỉnh Tây Ninh) phát biểu thảo luận về dự án Luật Đầu tư tại Hội trường sáng 27/11. Ảnh" Quốc hội
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội) cho biết, việc bổ sung thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào danh mục "Ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh" trong dự thảo Luật được cử tri rất tán thành. Điều này phù hợp với tinh thần của Nghị quyết số 173 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 15, thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025.
"Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã gửi thư cho Thủ tướng Phạm Minh Chính, khuyến nghị: "Lệnh cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng của Quốc hội cần được phản ánh trong Luật Đầu tư thay thế và không đi kèm với bất kỳ ngoại lệ nào", đại biểu nêu dẫn chứng. Như vậy, việc cấm rất phù hợp với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới", đại biểu nêu.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn thành phố Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Quốc hội
Từ góc nhìn đại biểu, ông Nguyễn Anh Trí đề nghị Điều 6 của Luật Đầu tư (sửa đổi) cần viết đầy đủ hơn để đúng với tinh thần Nghị quyết 173. Cụ thể, nội dung hiện tại trong dự thảo Luật mới chỉ viết là "Kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng". Theo đại biểu, cần phải viết đầy đủ là: "Cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện có tác hại cho sức khỏe con người". Vì nếu chỉ "cấm kinh doanh" thì vẫn có thể đầu tư để sản xuất, làm kho chứa, hoặc vận chuyển.
Đề xuất cấm sản xuất thuốc lá nung nóng để xuất khẩu
Về Điều 152 quy định về chuyển tiếp, khoản 15, đại biểu Nguyễn Anh Trí bày tỏ lo ngại về việc Chính phủ quy định xử lý chuyển tiếp đối với dự án đầu tư sản xuất thiết bị điện tử cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam chỉ để xuất khẩu. Đại biểu đề nghị quy định thời gian chấm dứt chuyển tiếp ngay trong Luật, chỉ khoảng 6 tháng và tối đa là 12 tháng.
Đặc biệt, đại biểu Nguyễn Anh Trí bày tỏ sự không đồng tình với việc chúng ta vẫn cho sản xuất thuốc lá nung nóng. Ông cho rằng, điều này là không phù hợp. "Tại sao biết độc hại thì mình cấm vào nước mình nhưng lại vẫn sản xuất để đưa ra nước khác? Ở đâu cũng là con người, ở đâu cũng là nhân loại! Vì vậy, phải nhanh chóng cấm để mà chấm dứt", đại biểu nhấn mạnh.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn tỉnh Đồng Tháp) phát biểu
Đồng tình với ý kiến của đại biểu Nguyễn Anh Trí, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn tỉnh Đồng Tháp) cũng nhất trí rằng, "mặt hàng này đã cấm thì kể cả sản xuất, mua bán, chế biến đi xuất khẩu cũng không được". Đại biểu cũng tỏ ra lo ngại "việc xuất khẩu có đảm bảo không, hay lại tiêu dùng trong nước khi mà thuốc lá lậu đang nhập tràn lan và chưa quản lý được?".
Củng cố môi trường xã hội không khói thuốc, bảo vệ thế hệ trẻ và tuân thủ cam kết quốc tế
Cùng quan tâm đến thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên (đoàn Tây Ninh) dẫn chứng: theo Báo cáo số 520 của Bộ Y tế ngày 26/4/2024 tỷ lệ học sinh từ 13 đến 17 tuổi sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tăng từ 2,6% trong năm 2019 lên 8,1% trong năm 2023, đặc biệt là nhóm tuổi từ 13 đến 15 thì tăng từ 3,5% trong năm 2022 lên 8% trong năm 2023, tăng gần gấp đôi.
Bên cạnh đó, các nghiên cứu chỉ ra rằng, thanh, thiếu niên chưa từng hút thuốc nhưng sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ bắt đầu hút thuốc lá điếu thông thường cao gấp 3,5 lần. Tại Việt Nam, chỉ riêng trong năm 2023 đã có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (theo báo cáo tổng hợp từ gần 700 cơ sở y tế trên toàn quốc).
Ảnh minh họa
Điều đáng lo ngại, các sản phẩm này được thiết kế bắt mắt, hương vị hấp dẫn, quảng cáo tinh vi và lan truyền tâm lý vô hại trên mạng xã hội. Do đó, nếu không cấm thì kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ trở thành công cụ ngụy trang nhắm vào giới trẻ, đồng thời tăng nguy cơ thanh thiếu niên bắt đầu hút thuốc lá truyền thống.
"Thực trạng này cho thấy thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang nhắm vào nhóm trẻ dễ tổn thương, gây nguy cơ tác động lâu dài tới sức khỏe và tương lai của cả một thế hệ. Bên cạnh đó, nhiều sản phẩm thuốc lá mới còn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tệ nạn xã hội, trong đó có sử dụng các chất gây nghiện và kích thích thần kinh mạnh, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng tới an ninh, trật tự xã hội", bà Uyên nêu.
Từ thực tế đó, đại biểu cho rằng, việc cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đáp ứng được các cam kết quốc tế của Việt Nam, cụ thể là Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới có hiệu lực tại Việt Nam vào ngày 17/3/2005. Đồng thời, sẽ thu hẹp đáng kể khả năng tiếp cận, giảm tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng, củng cố môi trường xã hội không khói thuốc và góp phần xây dựng thế hệ trẻ khỏe mạnh, có nhận thức đúng đắn về lối sống lành mạnh và trách nhiệm với bản thân…
HKD