Quang cảnh phiên thảo luận ở hội trường sáng 27/11. (Ảnh: DUY LINH)
Sáng 27/11, trong phiên thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội quan tâm cho ý kiến đối với nhiều vấn đề như Quỹ hỗ trợ đầu tư; ưu đãi và hỗ trợ đầu tư; thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư; ngành nghề kinh doanh có điều kiện...
Cần xác định rõ mục tiêu trọng tâm của Quỹ hỗ trợ đầu tư
Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cho biết, quy định về Quỹ hỗ trợ đầu tư tại Điều 16 là quy định mới có tính đột phá vì lần đầu tiên Việt Nam thiết lập loại quỹ này như một công cụ tài chính công nhằm ổn định môi trường đầu tư và thu hút nhà đầu tư chiến lược.
Theo đại biểu, chủ trương xây dựng Quỹ là cần thiết và đúng thời điểm, song phạm vi áp dụng quy định trong dự thảo Luật lại khá rộng: ổn định môi trường đầu tư, thu hút tập đoàn đa quốc gia, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước và các lĩnh vực cần khuyến khích. Nếu giữ các quy định này, Quỹ sẽ rơi vào tình trạng ôm đồm, dàn trải và thiếu trọng tâm.
Từ phân tích trên, đại biểu đề nghị quy định rõ mục tiêu chính của Quỹ theo thứ tự ưu tiên: thu hút và giữ chân các nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt trong công nghệ cao và đổi mới sáng tạo; hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu; giảm thiểu rủi ro thị trường trong các giai đoạn khủng hoảng.
Thêm nữa, phải có cơ chế quản trị minh bạch, chuyên nghiệp để tránh nguy cơ dẫn tới xung đột lợi ích hoặc lạm dụng chính sách. Đại biểu đề xuất bổ sung nguyên tắc Quỹ phải có hội đồng quản lý độc lập bao gồm chuyên gia kinh tế, tài chính, công khai danh mục hỗ trợ và tiêu chí hỗ trợ, kiểm toán định kỳ và báo cáo Quốc hội hàng năm.
Cùng với đó, làm rõ điều kiện áp dụng cơ chế bồi hoàn, hỗ trợ theo hướng quy định nhà đầu tư phải hoàn trả một phần hoặc toàn bộ hỗ trợ nếu không hoàn thành cam kết về tiến độ việc làm, chuyển giao công nghệ hoặc tác động lan tỏa; khoản bồi hoàn được nộp vào Quỹ hoặc ngân sách. Ngoài ra, cũng cần bảo đảm tính thống nhất của Quỹ với các quỹ hiện hành.
Đại biểu Tô Ái Vang. (Ảnh: DUY LINH)
Liên quan nội dung này, đại biểu Tô Ái Vang (Đoàn Thành phố Cần Thơ) kiến nghị rà soát, đánh giá hiệu quả hoạt động của Quỹ trong thời gian qua, làm rõ Quỹ có tạo được sức lan tỏa cho nhà đầu tư hay không hay bị trùng lặp với các quỹ khác.
Đồng thời, xác định Quỹ là vốn mồi tập trung vào một số nhiệm vụ trọng điểm và xác định rõ đối tượng ưu tiên như các dự án đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Thiết lập kênh tiếp nhận phản hồi từ doanh nghiệp và các bên liên quan để kịp thời điều chỉnh các quy định chính sách của Quỹ cho phù hợp với thực tiễn và biến động của môi trường đầu tư.
Đại biểu Nguyễn Văn Thân (Đoàn Hưng Yên) đề xuất không quy định Quỹ hỗ trợ đầu tư tại dự thảo Luật vì lo ngại tính hiệu quả Quỹ.
Giải trình nội dung đại biểu nêu, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, vấn đề hình thành Quỹ đã được Quốc hội bàn rất kỹ. Nội dung này được thực hiện theo Nghị quyết số 110, Luật số 57 của Quốc hội, đã có quy định về cơ sở nguyên tắc lập Quỹ hỗ trợ đầu tư. Chính phủ sau đó cũng đã ban hành Nghị định số 182 ngày 31/12/2024 để quy định về việc thành lập, quản lý, sử dụng quỹ này.
Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. (Ảnh: DUY LINH)
Về lý do thành lập, Bộ trưởng cho biết điều này liên quan trực tiếp đến việc Việt Nam phải thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu và phải có quỹ hỗ trợ đầu tư này để giải quyết cho các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, những doanh nghiệp chiến lược và đóng thuế lớn nhất cho Việt Nam.
"Việc này Quốc hội đã bàn rất kỹ và hoàn toàn không có chuyện trùng lắp hay vấn đề liên quan đến hiệu quả trong quản lý, sử dụng. Bộ Tài chính hiện nay đang được giao việc này để triển khai và chúng tôi đang làm rất quyết liệt việc này", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Bổ sung khí N2O và các chất hướng thần mới vào danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh
Một nội dung khác cũng được đại biểu Quốc hội đề cập liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) hoan nghênh việc dự thảo Luật bổ sung thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh (Điều 6).
Đại biểu cho biết, ngày 30/11/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, trong đó đối với lĩnh vực y tế quy định: Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, nhằm bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội.
Quy định này đã đáp ứng được đông đảo nguyện vọng của nhân dân và được quốc tế đánh giá cao. Tuy nhiên, theo đại biểu, việc Điều 6 dự thảo chỉ bổ sung quy định về cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng là chưa đủ và chưa đúng với tinh thần của Nghị quyết 173 của Quốc hội.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí. (Ảnh: DUY LINH)
Đại biểu đề nghị sửa đổi, bổ sung cụ thể hơn theo hướng: cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện tác hại cho sức khỏe con người. "Chỉ cấm kinh doanh nhưng người ta đầu tư để sản xuất, để làm kho chứa, để vận chuyển thì sao? Các loại khí, chất gây nghiện gây tác hại cho sức khỏe con người cũng phải bị cấm, trước hết phải cấm ngay khí N2O cho mục đích giải trí", đại biểu Nguyễn Anh Trí bày tỏ quan điểm.
Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh) cũng đồng tình việc bổ sung khí N2O (bóng cười) dùng cho mục đích giải trí và các chất hướng thần mới vào Điều 6 về danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh; giao cho Chính phủ xây dựng tiêu chí nhận diện các chất hướng thần mới để cập nhật kịp thời.
Giải trình vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã bổ sung quy định cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và không quy định về trường hợp loại trừ do chưa có cơ sở pháp lý, cơ sở chính trị và thực tiễn cụ thể để quy định các trường hợp được phép thực hiện đầu tư kinh doanh loại hàng hóa này.
Đồng thời, xử lý chuyển tiếp đối với dự án đầu tư sản xuất thiết bị điện tử cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam chỉ để xuất khẩu và được cho phép chấp thuận đầu tư trước thời điểm Nghị quyết 173 của Quốc hội.
Bên cạnh đó, Ban soạn thảo cũng đã điều chỉnh bổ sung thêm cả chất N2O cũng như các chất hướng thần. "Liên quan đến việc bổ sung này, chúng tôi sẽ phối hợp với Bộ Công an và Bộ Y tế để có điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp, chặt chẽ, loại trừ các trường hợp, chẳng hạn như liên quan đến câu chuyện sản xuất theo yêu cầu của Bộ Y tế. Chúng tôi sẽ rà soát lại về phạm vi", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ.
VĂN TOẢN