Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba phát biểu với báo giới tại Tokyo. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba nhấn mạnh: “Đã 80 năm kể từ cuộc chiến tranh kết thúc, phần lớn thế hệ ngày hôm nay đều chưa từng trải qua chiến tranh. Chúng ta không bao giờ được phép để thảm họa chiến tranh lặp lại. Con đường chúng ta đi không được phép sai lầm lần thứ hai. Chúng ta phải một lần nữa khắc sâu trong trái tim những bài học và sự suy ngẫm từ cuộc chiến đó. Trong một thế giới vẫn còn tồn tại xung đột, chúng ta cần xóa bỏ chia rẽ, khuyến khích lòng bao dung, cũng như mở ra một tương lai tốt đẹp hơn vì thế hệ hiện tại và các thế hệ tương lai”.
Bày tỏ lòng thành kính trước linh hồn những người thiệt mạng do chiến tranh, Nhà vua Nhật Bản Naruhito cho rằng 80 năm qua, nhờ nỗ lực không ngừng của người dân, hòa bình và sự thịnh vượng của đất nước mới được xây dựng như ngày hôm nay, đồng thời kêu gọi người dân Nhật Bản cần tiếp tục trân trọng nỗ lực này, cùng nhau hướng tới mục tiêu hòa bình, hạnh phúc cho tương lai của đất nước.
Tại lễ tưởng niệm, những người tham dự đặt hoa cúc lên đài tưởng niệm để tỏ lòng thành kính với những người đã hy sinh trong chiến tranh.
Theo Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản, tính đến tháng 10/2024, trong tổng dân số 123,8 triệu người, có khoảng 89% người được sinh ra sau chiến tranh. Số cựu quân nhân được hưởng trợ cấp hưu trí trong tài khóa 2024 là 792 người, lần đầu tiên giảm xuống dưới mức 1.000 người. Tính đến tháng 7 năm nay, Hiệp hội Gia đình nạn nhân chiến tranh Nhật Bản có khoảng 350.000 gia đình, giảm gần 40% so với khảo sát trước đó vào năm 2019, khi đó con số này là khoảng 570.000 gia đình.
Đáng chú ý, trong số những người dự lễ tưởng niệm trên, những thân nhân sinh ra sau chiến tranh chiếm 53,2%, lần đầu tiên vượt quá một nửa, trong khi những người có mối quan hệ trực tiếp (thế hệ con) chiếm 38% và tương tự như năm 2021, không có sự tham dự của vợ/chồng thân nhân liệt sĩ. Người cao tuổi nhất tham dự lễ tưởng niệm năm nay là 98 tuổi và nhỏ tuổi nhất là 3 tuổi.
Tại buổi họp báo sau cuộc họp Nội các, Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshimasa Hayashi cho biết số người trải qua cuộc chiến tranh cuối cùng đang giảm dần và thân nhân của những người đã khuất cũng đang ngày một cao tuổi, tuy nhiên chính phủ nước này sẽ thúc đẩy các biện pháp đảm bảo ký ức về chiến tranh được truyền lại cho nhiều thế hệ sau như mở rộng các chương trình kể chuyện hòa bình trong các cơ sở giáo dục và tiếp tục việc thu thập hài cốt liệt sĩ như một trách nhiệm quốc gia.
Theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, khoảng 2,3 triệu quân nhân, cùng 800.000 dân thường đã thiệt mạng kể từ khi Chiến tranh Trung - Nhật bùng nổ trong năm 1937.
Ngày 14/8/1945, Chính phủ Nhật Bản đã chấp nhận Tuyên bố Potsdam mà Mỹ, Anh và Trung Quốc cùng ký, yêu cầu nước này đầu hàng. Sau đó 1 ngày, Thiên hoàng Chiêu Hòa đã phát sóng “Thông điệp qua radio” tuyên bố kết thúc chiến tranh và ngày 2/9/1945, Nhật Bản chính thức ký vào văn kiện đầu hàng. Năm 1982, Chính phủ Nhật Bản quyết định lấy ngày 15/8 là “Ngày tưởng niệm nạn nhân chiến tranh và cầu nguyện hòa bình”.
Phạm Tuân (TTXVN)