Bài đầu: Mở không gian phát triển mới cho Thủ đô
Việc thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình số 05-CTr/TU sẽ từng bước hiện thực hóa định hướng phát triển Thủ đô theo hướng bền vững, hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường.
Là chương trình có phạm vi rộng và vai trò rất quan trọng, trong đó một nửa hợp phần hướng tới nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, Chương trình số 05-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội đã về đích với những nhiệm vụ đặc biệt quan trọng nhằm kiến tạo và phân bổ không gian phát triển cho Thủ đô Hà Nội hôm nay và những tầm nhìn trong tương lai.
Hoàn thành nhiều việc lớn, việc khó
Hợp phần về công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch tại Chương trình số 05-CTr/TU được nhận định là những nhiệm vụ, chỉ tiêu lớn và khó, quá trình thực hiện phức tạp, kéo dài.
Là cơ quan thường trực của chương trình, Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội đã tập trung chỉ đạo lập, thẩm định, phê duyệt các đồ án quy hoạch cũng như đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các đồ án thiết kế đô thị... Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Nguyễn Trọng Kỳ Anh cho biết, đến nay, thành phố hoàn thành phê duyệt 83/83 đồ án quy hoạch đô thị, 13/13 nhiệm vụ đồ án quy hoạch xây dựng, 4 đồ án quy hoạch quan trọng. Tỷ lệ phủ kín các quy hoạch chung, quy hoạch phân khu đạt 100%. Chất lượng quy hoạch ngày càng nâng cao đi đôi với kiểm soát chặt chẽ việc quản lý quy hoạch.
Về quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Hà Nội Lưu Quang Huy thông tin, 7 đồ án quy hoạch chuyên ngành được lập và phê duyệt, chủ yếu thuộc lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật, giải quyết các định hướng hạ tầng khung cho đô thị. Đặc biệt, Quy hoạch chung không gian xây dựng ngầm đô thị trung tâm - thành phố Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (được UBND thành phố phê duyệt tại Quyết định số 913/QĐ-UBND ngày 15-3-2022) là đồ án quan trọng, làm cơ sở để phát triển không gian ngầm trong các quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết…
Đánh giá kết quả chung về công tác quy hoạch, dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội nhấn mạnh: Trong nhiệm kỳ qua, công tác quy hoạch được đẩy nhanh tiến độ, nhiều quy hoạch quan trọng được phê duyệt tạo không gian phát triển mới. Đặc biệt, Thành ủy đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 và đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
“Quy hoạch Thủ đô và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô là 2 nội dung trọng tâm của Chương trình số 05-CTr/TU, cũng đồng thời là nhiệm vụ trọng tâm của thành phố trong nhiệm kỳ này. 2 quy hoạch được phê duyệt đã định hình và mở ra không gian phát triển mới cho Thủ đô”, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh, Trưởng ban Chỉ đạo Chương trình số 05-CTr/TU nhấn mạnh.
Thời gian đầu triển khai 2 đồ án quy hoạch vào thực tế cũng là thời điểm Hà Nội cùng với cả nước thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Do đó, yêu cầu hàng đầu đặt ra hiện nay là các đồ án quy hoạch đô thị và nông thôn phải được rà soát, lập mới, điều chỉnh bảo đảm phù hợp với cấu trúc của hệ thống chính quyền địa phương mới.
Chia sẻ về những công việc trọng tâm đang thực hiện, Phó Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Nguyễn Bá Nguyên cho biết, Sở đang rà soát, lập mới, điều chỉnh 50 đồ án quy hoạch chung xã, các quy hoạch phân khu đô thị và khu chức năng, quy hoạch các khu vực thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư; quy hoạch không gian ngầm và quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật làm cơ sở để triển khai các dự án phát triển hạ tầng kỹ thuật khung.
Đối với các quy hoạch có phạm vi liên quan đến địa giới hành chính từ 2 xã trở lên, trách nhiệm tổ chức lập, thẩm quyền phê duyệt thuộc UBND thành phố Hà Nội. Sở đã tham mưu UBND thành phố ban hành kế hoạch giao Ban Quản lý đồ án quy hoạch kiến trúc lập 53 đồ án và Ban Quản lý các khu công nghệ cao và khu công nghiệp thành phố Hà Nội lập 9 đồ án.
Đồng thời, Sở Quy hoạch - Kiến trúc đã ban hành các văn bản hướng dẫn UBND các xã lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chung xã trên địa bàn thành phố; tham mưu UBND thành phố ban hành quyết định về ủy quyền cho các đơn vị được giao lập quy hoạch, tự phê duyệt dự toán, lựa chọn nhà thầu.
Khẩn trương cụ thể hóa các định hướng quy hoạch
Sa bàn điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 thu hút sự quan tâm của nhiều cán bộ và nhân dân. Ảnh: Viết Thành
“Nếu Hà Nội thực hiện nghiêm các đồ án quy hoạch lớn vừa được thông qua, thành phố sẽ có bước tiến quan trọng, đột phá, góp phần trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”. Đây là yêu cầu của Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đưa ra tại Hội nghị công bố Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 được tổ chức ngày 14-1-2025.
Tới nay, 2 đồ án quy hoạch đang từng bước được cụ thể hóa bằng các chương trình, kế hoạch hành động cụ thể. Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội đã đặc biệt nhấn mạnh đến nhiệm vụ triển khai tích cực, khẩn trương cụ thể hóa Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.
Tuy nhiên, để nâng lên một tầm cao mới, đáp ứng những đòi hỏi mới đặt ra từ thực tiễn về vai trò, vị thế của Hà Nội, việc thực hiện các đồ án này phải đặt trong mối quan hệ với quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, phát huy vị thế trong Vùng Thủ đô. Đồng thời, thành phố tiếp tục rà soát, đánh giá, đề xuất cập nhật, điều chỉnh để phù hợp với mô hình phát triển mới của Thủ đô và việc triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; hoàn thành việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch cấp xã. Công khai, số hóa và xây dựng cơ sở dữ liệu về quy hoạch; siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong quản lý quy hoạch; xây dựng cơ chế tiếp nhận các phản ánh, góp ý, giám sát thực hiện quy hoạch của cộng đồng dân cư cũng là những nhiệm vụ quan trọng.
Đáng lưu ý, thành phố định hướng một trong những yêu cầu cấp thiết là xây dựng và triển khai quy hoạch không gian ngầm đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị. Ngày 10-7-2025, HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua Nghị quyết ban hành danh mục các công trình ngầm được khuyến khích đầu tư xây dựng trên địa bàn thành phố. Theo Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn, danh mục được ban hành là bước cụ thể hóa Luật Thủ đô năm 2024 và các chỉ đạo của Bộ Chính trị về phát triển Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Trong đó, thành phố ưu tiên tạo cơ chế, chính sách đặc thù, phân cấp mạnh cho Thủ đô để triển khai các dự án đầu tư hạ tầng trọng điểm, đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông, quy hoạch và sử dụng không gian ngầm.
Thực tiễn của quá trình phát triển không gian đô thị Hà Nội cho thấy việc phát triển không gian ngầm đã trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao năng lực hạ tầng và chất lượng sống đô thị. Đặc biệt, sau những trận mưa lớn gây úng ngập trên diện rộng, kéo dài trên địa bàn thành phố một lần nữa cho thấy việc phải đưa ra được lời giải cho bài toán hạ tầng và sức chống chịu trước mưa lũ, nhất là việc phát huy vai trò của không gian ngầm trong tương lai.
“Những công trình ngầm có thể tham gia hạn chế úng ngập đô thị và lưu trữ nước phòng khô hạn, thậm chí còn tích hợp nhiều chức năng khác như bãi đỗ xe, trung tâm dịch vụ thương mại, hạ tầng ngầm, vận chuyển hàng hóa, vận chuyển đất cho các công trình đào ngầm hay vận chuyển rác thải từ trung tâm ra bên ngoài”, kiến trúc sư Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội nêu.
Như vậy, các nhiệm vụ liên quan đến công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch đặt ra tại Chương trình 05-CTr/TU tới đây sẽ được nâng cấp về “độ khó” nhằm đáp ứng những thay đổi và đòi hỏi đặt ra từ thực tiễn. Áp lực lớn này đòi hỏi các sở, ban, ngành và UBND các xã phường của thành phố cần phấn đấu hoàn thành cao nhất các chỉ tiêu, nhiệm vụ của Chương trình đang triển khai đến hết năm 2025 và những chặng quan trọng tiếp theo.
(Còn nữa)
Hồng Anh