Lá phiếu quyết định từ Phó Tổng thống JD Vance
Theo hãng tin Reuters, Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật sau khi Phó Tổng thống JD Vance bỏ lá phiếu quyết định trong bối cảnh ba nghị sĩ Cộng hòa bao gồm ông Thom Tillis, bang Bắc Carolina; Bà Susan Collins, bang Maine và ông Rand Paul, bang Kentucky cùng toàn bộ 47 thượng nghị sĩ Dân chủ bỏ phiếu phản đối.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng các nghị sĩ đảng Cộng hòa (Ảnh: Reuterrs).
Cuộc bỏ phiếu diễn ra sau phiên tranh luận kéo dài suốt đêm, trong đó các nghị sĩ Cộng hòa tranh cãi gay gắt về tổng chi phí và tác động của dự luật đối với hệ thống y tế Mỹ. Nỗ lực vận động cuối cùng tập trung vào Thượng nghị sĩ bang Alaska Lisa Murkowski, người từng tuyên bố sẽ phản đối dự luật nếu không có thay đổi đáng kể.
Phiên bản cuối cùng của dự luật đã được bổ sung hai điều khoản giúp bà Murkowski thay đổi quan điểm vào phút chót: Tăng ngân sách hỗ trợ thực phẩm cho Alaska và một số bang khác cùng với gói hỗ trợ 50 tỷ USD cho các bệnh viện nông thôn nhằm bù đắp việc cắt giảm Medicaid.
Hạ viện Mỹ phê chuẩn dự luật ngăn Chính phủ phải đóng cửa ngay lúc nửa đêmĐỌC NGAY
Sau khi bỏ phiếu ủng hộ, bà Murkowski ra thông cáo gọi đây là một trong những quyết định khó khăn nhất trong sự nghiệp làm nghị sĩ của bà.
Kết quả này giúp đảng Cộng hòa tiến thêm một bước trong việc thực hiện kế hoạch cắt giảm thuế; Siết chương trình phúc lợi xã hội; Tăng chi tiêu cho quốc phòng và kiểm soát nhập cư dù dự kiến có thể khiến nợ quốc gia tăng thêm 3.300 tỷ USD.
Ngoài ra, dự luật mới được thông qua sẽ cắt giảm khoảng 930 tỷ USD ngân sách dành cho chương trình chăm sóc y tế cho người thu nhập thấp (Medicaid) và trợ cấp thực phẩm đồng thời bãi bỏ nhiều ưu đãi về năng lượng xanh dưới thời Tổng thống Joe Biden.
Bên cạnh đó, dự luật cũng đề xuất nâng trần nợ công của Chính phủ liên bang thêm 5.000 tỷ USD. Đề xuất này hiện vẫn gây chia rẽ trong nội bộ đảng Cộng hòa do lo ngại về mức nợ công đang ở ngưỡng 36.200 tỷ USD. Quốc hội cần nâng trần nợ công trong vài tháng tới để tránh nguy cơ vỡ nợ nghiêm trọng.
Thêm một cuộc đua vô cùng khó đoán tại Hạ viện?
Dự luật hiện được chuyển tới Hạ viện để chờ thông qua lần cuối. Ông Trump muốn ký ban hành luật trước ngày Quốc khánh Mỹ 4/7.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cho biết sẽ nỗ lực để đáp ứng thời hạn đó. Cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện, nơi phe Cộng hòa nắm thế đa số mong manh 220 - 212, dự kiến cũng sẽ vô cùng sít sao.
Một quan chức Nhà Trắng cho biết ông Trump sẽ trực tiếp thúc đẩy các nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện ủng hộ dự luật. Trước đó, cùng ngày, phát biểu trong một sự kiện ở Florida, Tổng thống Mỹ đã ca ngợi dự luật do ông đề xuất là tuyệt vời, ai cũng có lợi đồng thời bày tỏ tin tưởng mọi việc sẽ diễn ra suôn sẻ tại Hạ viện.
Nợ công quốc gia của Mỹ đang ở mức báo động khiến nhiều nghị sĩ Cộng hòa không đồng tình với bản sửa đổi dự luật của Thượng viện (Ảnh: Reuters).
Trước đó, phiên bản đầu tiên của dự luật từng được Hạ viện thông qua với chỉ hai phiếu chênh lệch hồi tháng 5. Tuy nhiên, nhiều nghị sĩ Cộng hòa không đồng tình với bản sửa đổi của Thượng viện có thể khiến nợ công quốc gia tăng thêm 800 tỷ USD so với bản gốc của Hạ viện.
Nhóm Freedom Caucus tập hợp các nghị sĩ Cộng hòa theo đường lối bảo thủ cứng rắn tiếp tục chỉ trích mức chi tiêu quá lớn của dự luật do Thượng viện đề xuất.
Trong khi đó, một nhóm nghị sĩ ôn hòa, đại diện cho các khu vực có thu nhập thấp, phản đối việc cắt giảm Medicaid sâu hơn. Ngoài ra, một số nghị sĩ đến từ các bang có thuế cao như New York, New Jersey và California cũng yêu cầu mở rộng khấu trừ thuế đối với thuế tiểu bang và địa phương.
Nợ công quốc gia Mỹ vượt ngưỡng báo động 35.000 tỷ USDĐỌC NGAY
Ngoài ra, dự luật cũng vấp phải chỉ trích từ tỷ phú Elon Musk, cựu đồng minh của ông Trump. Ông Musk từng lên tiếng phản đối mức chi tiêu quá lớn và đe dọa sẽ tài trợ cho các ứng viên đối đầu với các nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ dự luật trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới.
Phe Dân chủ tại Hạ viện dự kiến sẽ đồng loạt phản đối dự luật. "Đây là cuộc tấn công lớn nhất trong lịch sử nhằm vào hệ thống y tế Mỹ, dinh dưỡng và an ninh cho trẻ em", lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries chỉ trích.
Các chuyên gia độc lập đánh giá việc siết chặt điều kiện thụ hưởng chương trình an sinh y tế và thực phẩm sẽ làm giảm thu nhập thực tế của người nghèo và tăng chi phí ăn uống, chăm sóc sức khỏe. Bên cạnh đó, việc tăng trần nợ quốc gia cũng bị xem là hình thức chuyển giao gánh nặng tài chính từ thế hệ trẻ sang người già.
Trong khi đó, phe Cộng hòa đánh giá việc cắt giảm Medicaid chỉ nhằm loại bỏ những lãng phí, gian lận và lạm dụng trong hệ thống.
Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện John Thune khẳng định dự luật mới sẽ giúp gia hạn vĩnh viễn ưu đãi thuế cho người lao động Mỹ đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo thêm nhiều cơ hội việc làm.
Khánh An