Trung thu không chỉ là dịp để các em vui chơi, phá cỗ, rước đèn mà còn là thời khắc thiêng liêng để thế hệ trẻ nhớ về tình cảm sâu nặng, bao la mà Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ muồn vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam đã dành trọn cho thiếu nhi. Trong tâm hồn của Người, trẻ em là niềm vui, là sự trong sáng, là thế hệ măng non tương lai của đất nước, là lớp người sẽ kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc.
Vì vậy, sinh thời, Bác Hồ luôn dành cho thiếu nhi sự quan tâm đặc biệt. Mỗi dịp Tết Trung thu đến, mặc dù bận trăm công nghìn việc nước, Bác vẫn không quên gửi thư hoặc sáng tác thơ để chúc Tết các cháu. Những lời thơ, lời chúc ấy không chỉ thể hiện sự yêu thương sâu sắc mà còn ẩn chứa bao thông điệp, bài học đạo đức, lối sống mà Bác gửi gắm cho thế hệ tương lai của đất nước. Một trong những câu thơ nổi tiếng nhất, giản dị mà xúc động vô cùng, đó là:“Trung thu trăng sáng như gương/ Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng…”
Câu thơ ấy chính là nỗi nhớ, tình cảm của Bác đối với thiếu nhi, ẩn chứa sâu xa trong đó là tâm hồn cao đẹp, tinh tế và chan chứa tình thương yêu của Người. Trăng Trung thu trong thơ Bác vừa là hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, vừa là biểu tượng cho sự tròn đầy, tinh khôi giống như tâm hồn của trẻ thơ vậy. Trong không gian yên bình của đêm rằm, điều mà Bác nghĩ đến không phải là vinh hoa, quyền lực, mà là những ánh mắt trong veo, những nụ cười hồn nhiên của thiếu nhi khắp mọi miền đất nước. Điều đó cho thấy tình yêu thương của Bác dành cho các em nhỏ không phải là điều ngẫu nhiên hay mang tính hình thức, mà xuất phát từ trái tim đầy nhân ái của một con người hết lòng vì dân, vì nước.
Từ những ngày đầu lập quốc, khi đất nước còn trong cảnh đói nghèo, chiến tranh, thiếu thốn trăm bề, Bác Hồ đã sớm nhấn mạnh vai trò, vị trí đặc biệt của trẻ em trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bác từng căn dặn: “Trẻ em như búp trên cành, biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan”. Câu thơ ấy hàm chứa sự ví von đầy yêu thương, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Người về thế hệ măng non kế cận, là nền móng cho tương lai, cần được chăm sóc, dạy dỗ, bảo vệ chu đáo.
Bác không chỉ nói suông mà còn luôn quan tâm bằng những hành động cụ thể. Bất cứ khi nào có điều kiện, Bác đều dành thời gian đến thăm các trường học, trại hè, nhà thiếu nhi, hỏi han tình hình học tập, sinh hoạt của các em. Có lần, Bác đến thăm một lớp học, thấy học sinh không thuộc bài, Bác không trách mà nhẹ nhàng động viên, nhắc nhở các em cố gắng hơn. Cũng có lần, khi đang trong một cuộc họp quan trọng, nghe tin có đoàn thiếu nhi đến thăm, Bác đã dừng cuộc họp lại để ra tiếp, ôm hôn từng em nhỏ và trò chuyện thân mật, như một người ông hiền từ trong gia đình.
Một kỷ niệm đầy xúc động được kể lại là vào dịp Trung thu năm 1945 - Trung thu đầu tiên của nước Việt Nam độc lập. Dù đất nước còn rất nghèo, chính quyền non trẻ mới thành lập, muôn vàn khó khăn bủa vây, Bác vẫn không quên viết thư chúc Tết Trung thu đầu tiên cho thiếu nhi cả nước. Trong thư, Bác viết: “Các cháu yêu quý! Trung thu là Tết của các cháu. Tết Trung thu năm nay là Tết Trung thu đầu tiên của nước ta độc lập. Bác mong các cháu vui vẻ, mạnh khỏe, chăm học, ngoan ngoãn…”. Những lời chúc tưởng chừng giản đơn ấy đã trở thành động lực lớn lao, là minh chứng cho tấm lòng yêu thương, bao dung của Bác dành cho thế hệ mầm non của đất nước.
Không chỉ yêu thương thiếu nhi thành thị hay con em cán bộ, Bác còn đặc biệt quan tâm đến các em nhỏ vùng sâu, vùng xa, con em đồng bào dân tộc thiểu số, các em có hoàn cảnh khó khăn, mồ côi, bệnh tật. Có lần, một cháu bé mồ côi đứng ngoài hàng rào nhìn vào nơi Bác đang thăm thiếu nhi. Biết chuyện, Bác đã gọi cháu vào, ôm vào lòng và nói: “Bác là Bác của tất cả các cháu”. Câu nói ấy như một lời khẳng định về tình yêu thương vô hạn, không phân biệt giàu nghèo, dân tộc hay hoàn cảnh, với Bác, mọi trẻ em đều xứng đáng được yêu thương và bảo vệ.
Trung thu ngày nay đã khác xưa rất nhiều. Đất nước hòa bình, đời sống nhân dân không ngừng nâng cao. Những chiếc lồng đèn giấy nay được thay bằng đèn điện nhấp nháy, mâm cỗ Trung thu được bày biện đầy đủ hơn với bánh, kẹo, hoa quả. Thế nhưng, hình ảnh Bác Hồ vẫn luôn hiện diện trong lòng thiếu nhi Việt Nam mỗi độ trăng rằm. Những vần thơ của Bác, những câu chuyện về Bác đã trở thành bài học đầu đời cho các em, nuôi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước, lòng biết ơn và ý thức vươn lên trong học tập, rèn luyện.
Tình cảm thiêng liêng mà Bác dành cho thiếu nhi cũng là kim chỉ nam cho công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em Việt Nam hiện nay. Đảng, Nhà nước và toàn xã hội luôn xác định: chăm lo cho thiếu nhi là trách nhiệm của cả cộng đồng. Nhiều chương trình, chính sách, mô hình chăm sóc trẻ em đã được triển khai rộng khắp: từ các lớp học miễn phí cho trẻ em nghèo, học bổng vượt khó, đến các chương trình “Trung thu cho em”, “Vầng trăng yêu thương” mang niềm vui đến với các em ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.
Tuy nhiên, vẫn còn đó không ít thách thức mà trẻ em phải đối mặt: áp lực học tập, tai nạn thương tích, bạo lực học đường, sự xâm hại trong môi trường số… Những điều ấy càng thôi thúc xã hội phải hành động nhiều hơn nữa để trẻ em thực sự được sống trong môi trường an toàn, lành mạnh, được yêu thương và phát triển toàn diện.
Mỗi mùa Trung thu về, ánh trăng lại nhắc chúng ta nhớ đến Bác Hồ với bao tình yêu thương Người đã dành cho thiếu nhi. Câu thơ “Trung thu trăng sáng như gương, Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng” mãi mãi là biểu tượng của một tình cảm thiêng liêng, trong sáng, cao đẹp. Tình cảm ấy không chỉ để chúng ta tưởng nhớ, mà còn là ngọn đuốc soi đường cho hành trình chăm lo, bảo vệ thế hệ tương lai của đất nước, những chủ nhân của ngày mai sẽ tiếp bước hiện thực khát vọng Việt Nam hùng cường trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Trung tá, ThS Uông Thị Chung - Trường Sĩ quan Lục quân 1