Tổng Bí thư: Loại bỏ ngay tình trạng 'trên rải thảm, dưới rải đinh'

3 giờ trướcBài gốc

Sáng 13/1, phát biểu tại hội nghị toàn quốc về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (KHCN, ĐMST và CĐS), Tổng Bí thư Tô Lâm nhắc lại lịch sử ngày 18/5/1963, tại Hội trường Ba Đình lịch sử, Đại hội lần thứ nhất của Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam được tổ chức, đánh dấu sự kiện quan trọng trong lịch sử KHCN nước nhà.

Tại đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phổ biến khoa học và kỹ thuật, coi đây là động lực để xây dựng và phát triển đất nước. Người căn dặn: “Khoa học phải gắn với sản xuất, phục vụ nhân dân”.

Tổng Bí thư Tô Lâm. Ảnh: Phạm Thắng

Sự kiện này đặt nền móng cho những bước phát triển ứng dụng khoa học để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

“Hơn 6 thập kỷ sau, hội nghị toàn quốc lần thứ hai được tổ chức, với quy mô và tầm vóc mới, phản ánh quyết tâm của cả hệ thống chính trị và đất nước trong việc đẩy mạnh phát triển KHCN, ĐMST và CĐS”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Nghị quyết giải phóng tư duy khoa học

Tổng Bí thư chỉ rõ phải coi KHCN, ĐMST và CĐS là động lực chủ chốt. Đây chính là "chìa khóa vàng", là yếu tố sống còn để vượt qua bẫy thu nhập trung bình và nguy cơ tụt hậu, đồng thời hiện thực hóa khát vọng hùng cường và thịnh vượng của dân tộc ta.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư lưu ý, phát triển KHCN, ĐMST và CĐS mới chỉ là “phương tiện quan trọng” để đạt tới mục đích.

Đột phá, đổi mới sáng tạo mới là yếu tố kỳ diệu để làm nên kỳ tích, bởi đột phá, sáng tạo mới tạo ra bước tiến vượt bậc mang tính cách mạng, mới vượt qua rào cản, giới hạn hiện tại để đạt kết quả vượt trội, nổi bật. Đột phá luôn mang tính mới mẻ, tính hiệu quả, vượt giới hạn, tạo ảnh hưởng lớn.

Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã chỉ ra những định hướng chiến lược và được đông đảo cán bộ, đảng viên, nhà khoa học, cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước đồng thuận, xem đây như một “khoán 10” trong lĩnh vực KHCN. Sự ủng hộ này thể hiện khát vọng phát triển mãnh liệt và quyết tâm vươn lên của dân tộc. Tổng Bí thư Tô Lâm

Theo Tổng Bí thư, Nghị quyết 57 không thay thế các nghị quyết trước đây nhưng có thể xem là “Nghị quyết giải phóng tư duy khoa học”,“Nghị quyết để thực hiện các nghị quyết”, “Nghị quyết của hành động”.

Trong đó đưa ra những mục tiêu rất cụ thể, đổi mới cách nghĩ, cách làm, nhằm hiện thực hóa các chủ trương, xóa bỏ rào cản, giải phóng năng lực để thúc đẩy đột phá trong phát triển KHCN, ĐMST và CĐS, tạo nền tảng phát triển mạnh mẽ đất nước trong thời kỳ mới.

Tổng Bí thư nêu rõ quan điểm: Luôn quán triệt xem đầu tư vào KHCN, ĐMST và CĐS là chiến lược lâu dài, chấp nhận độ trễ và rủi ro trong triển khai.

“Xem đây là khoản đầu tư, mà đầu tư thì chấp nhận có thắng có thua”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đại biểu tham quan các sản phẩm công nghệ. Ảnh: Như Ý

Ngoài ra, Tổng Bí thư cũng nêu rõ, xem dữ liệu là nguồn tài nguyên mới, là "không khí và ánh sáng" của kỷ nguyên mới, là tư liệu sản xuất mới; CĐS là công cụ đổi mới phương thức sản xuất, kinh doanh, đổi mới lực lượng sản xuất. ĐMST chính là “cây gậy thần” đạt tới thịnh vượng bền vững, với nhà khoa học giữ vị trí trung tâm.

Đột phá phải tiến hành ở cả lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội, đó là những khoảng không gian vô tận, có nhiều miền hoang vu, có nhiều cơ hội để các trí thức, nhà khoa học, người lao động biến“sỏi đá thành cơm”.

Theo Tổng Bí thư, cần chuyển từ ứng dụng và làm chủ công nghệ sang xây dựng năng lực sáng tạo đột phá, tận dụng cơ hội từ Cách mạng công nghiệp 4.0 để “đi tắt, đón đầu” làm chủ tương lai.

Do đó, triển khai Nghị quyết phải hướng vào những vấn đề thực tiễn đất nước đang đòi hỏi, thị trường và nền kinh tế đang cần. Những sản phẩm nghiên cứu phải được thương mại hóa, đăng ký được bản quyền.

Tổng Bí thư cho rằng, Nhà nước cần tập trung 4 việc: Hoàn thiện thể chế, pháp lý để thực hiện đột phá, phát triển; xây dựng hệ thống hạ tầng phục vụ đột phá; tạo nguồn nhân lực phong phú, trí tuệ đủ năng lực để đột phá; đảm bảo an ninh, an toàn dữ liệu thông tin, bí mật, bí quyết, bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ, bảo mật chủ quyền quốc gia, phát triển độc lập.

Hình thành cơ chế “kiến trúc sư trưởng” hoặc “tổng công trình sư”

Về nhiệm vụ, giải pháp, Tổng Bí thư yêu cầu khẩn trương hoàn thiện thể chế, chính sách. Trong năm 2025, càng sớm càng tốt phải hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định pháp luật, cơ chế chính sách, tháo gỡ hết các điểm nghẽn, rào cản để phát triển KHCN, ĐMST và CĐS, giải phóng tối đa sức sáng tạo, khuyến khích dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; tạo không gian cho người quản lý quyết định và chịu trách nhiệm

“Hoàn thiện thể chế phải đi đôi với tổ chức thực hiện hiệu quả, có cơ chế giám sát và đánh giá chặt chẽ, nhất là với đội ngũ cán bộ thực thi. Loại bỏ ngay tình trạng 'trên rải thảm, dưới rải đinh' và loại bỏ tư duy nhiệm kỳ, đố kỵ, hay bình quân chủ nghĩa”, Tổng Bí thư nêu rõ.

Tổng Bí thư cũng nhấn mạnh việc khẩn trương sắp xếp lại bộ máy về KHCN. Trong quý 1 này, hoàn thành việc sắp xếp lại các tổ chức KHCN; tập trung đầu tư trọng điểm để phát triển các tổ chức nghiên cứu mạnh.

Các đại biểu dự hội nghị. Ảnh: Phạm Thắng

Cùng với đó là có kế hoạch cụ thể để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là nhân tài KHCN; triển khai các giải pháp đột phá để thu hút các tập đoàn công nghệ hàng đầu, thu hút nhân tài công nghệ là người Việt và người nước ngoài tới làm việc.

Nhà nước có thể chọn thí điểm một số viện, hoặc trường để mời chuyên gia ở bên ngoài làm lãnh đạo, nhất là trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Tổng Bí thư Tô Lâm

“Trước đây người ta không dám về vì chúng ta chưa thật sự sẵn lòng, còn nhiều rào cản về hành chính và các quy định, rất khó điều hành. Nay mọi thứ sẽ thuận hơn rất nhiều”, Tổng Bí thư phân tích.

Ngoài ra, Tổng Bí thư cũng lưu ý, tính toán hình thành cơ chế “kiến trúc sư trưởng” hoặc “tổng công trình sư” cho việc thực hiện các đề án, dự án lớn về KHCN và CĐS mang tính liên ngành.

Đồng thời, lập Viện quốc gia về tiêu chuẩn và kiểm định về các nghiên cứu, thử nghiệm, đánh giá, kiểm định sản phẩm và dịch vụ.

Nhà nước tạo thuận lợi thành lập các viện nghiên cứu tư nhân, hỗ trợ về thủ tục, khuyến khích bằng thuế và tín dụng, được mời các chuyên gia nước ngoài đến làm việc, được tạo mọi điều kiện để hoạt động thuận lợi.

Vừa qua, một số dự án tập đoàn công nghệ lớn có ý định đầu tư vào Việt Nam, nhưng quy trình thủ tục quá rườm rà, vướng nhiều thứ, mất hàng năm trời không triển khai được. Vấn đề này phải được rà soát lại để cải cách mạnh mẽ ngay từ năm 2025. Tổng Bí thư Tô Lâm

Tổng Bí thư cũng lưu ý, ưu tiên bố trí ngân sách cho KHCN xứng tầm là quốc sách đột phá. Trong đó, Chính phủ bố trí đủ ít nhất 3% ngân sách để thực hiện nhiệm vụ này và tiếp tục nâng lên tỷ lệ chi cho KHCN lên 2% GDP trong 5 năm tiếp theo; loại bỏ cơ chế “xin - cho” và các thủ tục rườm rà, để tối ưu hóa nguồn lực và khuyến khích sáng tạo.

Việc nhanh chóng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cũng được Tổng Bí thư đặt ra. Trong đó, ban hành cơ chế thu hút nhân tài nói chung, đặc biệt là nhân tài KHCN, nhân tài người Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia quốc tế, với các chính sách hấp dẫn về quốc tịch, thu nhập, nhà ở và môi trường làm việc…

Một nhiệm vụ nữa là tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ, bao gồm công nghệ số, trong đó, ưu tiên xây dựng và hoàn thiện hạ tầng như đã nêu trong Nghị quyết 57.

Đặc biệt, cần chuẩn bị hạ tầng năng lượng cho 5-10 năm tới, với trọng tâm là năng lượng sạch, đảm bảo đủ năng lượng cho phát triển bằng hành động cụ thể.

Tổng Bí thư cũng nêu rõ việc tập trung mũi nhọn vào các ngành có lợi thế và tiềm năng, tránh dàn trải.

Trong đó, tập trung thúc đẩy các “mũi nhọn” CĐS, đặc biệt là triển khai Đề án 06 và xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia…

Ngoài ra, Tổng Bí thư yêu cầu đẩy mạnh hợp tác và tận dụng tri thức quốc tế, biết cách "đứng trên vai của những người khổng lồ", thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn.

Nhấn mạnh quyết tâm thực hiện cuộc cách mạng phát triển KHCN, ĐMST và CĐS, không để lỡ thời cơ thêm lần nữa, Tổng Bí thư kêu gọi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đoàn kết, sáng tạo, thực hiện thành công các nhiệm vụ, đưa Nghị quyết 57 nhanh chóng vào cuộc sống, xây dựng một Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, như mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Thu Hằng

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/tong-bi-thu-loai-bo-ngay-tinh-trang-tren-rai-tham-duoi-rai-dinh-2362776.html