Tổng thống già nhất thế giới hướng tới nhiệm kỳ thứ 8 bất chấp làn sóng kêu gọi từ chức

3 giờ trướcBài gốc

Hãng tin Reuters của Anh ngày 6/10 cho biết người đầu tiên lên tiếng là Tổng Giám mục Công giáo Samuel Kleda, người đã phát biểu trên đài phát thanh Pháp vào dịp Giáng sinh năm ngoái rằng việc ông Biya tiếp tục điều hành đất nước là “không thực tế”. Tiếp theo là việc hai thành viên nội các từ các khu vực phía Bắc – nơi có lượng cử tri lớn – đồng loạt từ chức và công khai đặt câu hỏi về năng lực lãnh đạo của ông.

Cuối cùng, chính con gái của tổng thống, Brenda Biya, 27 tuổi, đã đăng trên TikTok vào tháng trước rằng cha mình “đã khiến quá nhiều người phải chịu khổ” và kêu gọi người dân Cameroon bỏ phiếu chống lại ông. Sau đó cô đã rút lại lời nói, nhưng đoạn video vẫn lan truyền rộng rãi trong giới chỉ trích ông Biya.

Bất chấp những chỉ trích đó, cùng hàng loạt thách thức về an ninh và kinh tế, vị nguyên thủ quốc gia cao tuổi nhất thế giới vẫn có khả năng cao giành chiến thắng khi quốc gia Trung Phi giàu ca cao và dầu mỏ này tổ chức bầu cử vào ngày 12/10 tới đây.

Các nhà phân tích cho rằng ông Biya vẫn được củng cố bởi những yếu tố đã giúp ông nắm quyền hơn 40 năm qua: hệ thống bảo trợ quyền lực ăn sâu, thể chế bầu cử đầy lỗ hổng, quân đội trung thành và phe đối lập chia rẽ.

Nhà phân tích cấp cao Arrey Ntui của Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế (ICG) chuyên ngăn ngừa xung đột, nhận định: “Ông ấy đã thiết lập được lòng trung thành tuyệt đối đối với cá nhân mình và với hệ thống… Rất ít người trong bộ máy cầm quyền dám đứng ra thách thức ông ấy”.

Cho nên, theo nhà phân tích Ntui, “khi nói đến tổng thống, không còn tư duy độc lập nào nữa. Chỉ có một câu chuyện duy nhất: Tổng thống vẫn ở đó, ông ấy có thể tái tranh cử, và thế là xong”.

Xem video Tổng thống Cameroon Paul Biya trong cuộc họp báo với Tổng thống Pháp Emannuel Macron vào ngày 26/7/2022 ở Yaounde. Nguồn: Reuters

Lo ngại sức khỏe bao trùm chiến dịch

Ông Biya nắm chặt quyền bính trong tay kể từ khi lên làm tổng thống năm 1982, sống sót sau một cuộc đảo chính năm 1984 và vượt qua thách thức nghiêm trọng trong cuộc bầu cử đa đảng đầu tiên của Cameroon năm 1992, khi ông chỉ giành 40% số phiếu, hơn người về nhì 3 điểm phần trăm.

Năm 2008, ông Biya ký thông qua sửa đổi hiến pháp xóa bỏ giới hạn hai nhiệm kỳ tổng thống. Ông tiếp tục thắng lợi dễ dàng trong các cuộc bầu cử năm 2011 và 2018, phớt lờ cáo buộc gian lận cũng như cáo buộc đe dọa cử tri từ phe đối lập.

Trở ngại lớn nhất lần này có thể là sức khỏe của chính ông, vốn đã gây nhiều đồn đoán – trong đó có giai đoạn năm ngoái khi ông biến mất khỏi công chúng suốt 42 ngày. Chính phủ bác bỏ những lo ngại về sức khở của ông, gọi đó là “hoàn toàn bịa đặt”, nhưng lại ban hành lệnh cấm công khai bàn luận về tình trạng sức khỏe của tổng thống.

Nghi ngờ về tính minh bạch của cuộc bầu cử

Tuy nhiên, những điểm yếu và trở ngại nêu trên có thể được bù đắp bằng khả năng kiểm soát quá trình bầu cử của chính phủ.

Tháng 7 vừa qua, tòa án đã tuyên bố việc ứng cử của ông Maurice Kamto – đối thủ chính của ông Biya, người về nhì trong cuộc bầu cử năm 2018 – là không hợp lệ, với lý do đảng của ông Kamto đã ủng hộ một ứng viên khác. Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) cho biết động thái này “làm dấy lên nghi ngờ về tính đáng tin cậy của tiến trình bầu cử”.

Ông Kamto từng bác bỏ kết quả bầu cử năm 2018, cáo buộc là gian lận, rốt cuộc bị bắt vào tháng 1/2019 sau khi dẫn đầu các cuộc biểu tình mà lực lượng an ninh đã trấn áp bằng đạn thật. Ông Kamto bị truy tố trước tòa án quân sự với tội nổi loạn - tội danh mà các luật sư cho biết có thể dẫn đến án tử hình – dù ông được trả tự do vào tháng 10/2019.

Việc bắt giữ hoặc đe dọa bắt giữ từ lâu đã là công cụ khiến phe đối lập rơi vào thế yếu, nhưng giới chức Cameroon khẳng định họ chỉ đang thực thi luật pháp.

Theo ông Raoul Sumo Tayo, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu An ninh (ISS) có trụ sở tại Pretoria, nỗi sợ hãi gặp rắc rối pháp lý vì phát biểu chính kiến thậm chí đã lan rộng ra ngoài giới chính trị.

“Khi bạn đi taxi ở Cameroon, bạn không biết chính xác người lái xe là ai. Mọi người đều sợ nói ra”, ông Taiyo nói, ám chỉ các điệp viên tình báo có mặt ở khắp nơi khiến mọi người đều chọn cách im lặng.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/tong-thong-gia-nhat-the-gioi-huong-toi-nhiem-ky-thu-8-bat-chap-lan-song-keu-goi-tu-chuc-20251006183828738.htm