Theo báo cáo của UBND TP.HCM, giai đoạn 2021-2025, TP triển khai mô hình hỗ trợ sinh kế cho phụ nữ hoàn lương, tạo điều kiện học nghề, tìm việc làm và tái hòa nhập cộng đồng.
Trong đó, có 51.169 lượt người bán dâm được tiếp cận các dịch vụ y tế để chăm sóc sức khỏe.
"Nếu được chọn lại, tôi chắc chắc không đi vào con đường này"
Một trong những phụ nữ được CLB Sen Xanh hỗ trợ giới thiệu việc làm phải kể đến chị Đ.T.T (quê Tiền Giang). Thấu hiểu những cơ cực của việc "tiếp khách", chị T bảo làm tạp vụ với mức lương khoảng 6 triệu đồng/tháng, chị thấy yên lòng hơn nhiều.
Thuở nhỏ, gia cảnh khó khăn, chị T theo mẹ vào lò bánh làm việc để mưu sinh. Đến 20 tuổi, chị T đi làm quán nhậu rồi theo bạn bè rủ rê đi vào con đường bán dâm.
Gần 10 năm, chị T giấu kín chuyện công việc vì sợ mẹ buồn. Khi chị lập gia đình ở tuổi 29, mẹ mới hay sự thật, chỉ biết xót xa.
Các chị em phụ nữ đã thoát khỏi con đường bán dâm nay tìm đến hỗ trợ lẫn nhau. Ảnh: HN
Thế nhưng, khi chị T mang thai đứa con đầu lòng, chồng bỏ đi, gia đình chồng cũng không chấp nhận. Dù từng nghĩ đến việc bỏ con, chị T vẫn quyết định giữ. Sau khi con chào đời, chị gửi con về quê, còn chị quay lại mưu sinh.
Sau này, chị T gặp người chồng thứ hai. Tưởng đã tìm được bến đỗ, nhưng khi mang thai đến tháng thứ năm, chị mới hay chồng nghiện ma túy, phải đi cai nghiện. Sau vài tháng, chồng chị trút hơi thở cuối cùng.
“Khi ổng mất, tôi có đưa con gái út đến nhìn mặt cha lần cuối. Tụi tui chưa đăng ký kết hôn nhưng phía nhà chồng vẫn nhận cháu” - chị nghẹn giọng.
Những năm làm việc tiếp khách, mỗi khi khách không chịu dùng bao cao su, chị T buộc phải uống thuốc tránh thai khẩn cấp để bảo vệ.
Chỉ đến khi được CLB Sen Xanh hỗ trợ khám sức khỏe và tư vấn tìm việc làm khác, chị T mới thấm thía cái giá mình đã đánh đổi thời gian qua. Từ đó, chị T bỏ hẳn việc đi bán dâm, tìm đến những người cùng cảnh, khuyên họ nghĩ đến một con đường khác.
16 năm làm việc này, chị T “giải nghệ” ở tuổi 47. Chị nắm áo tôi như nói với chính mình: “Nếu được chọn lại, tôi chắc chắn không quay về việc làm trước đây. Làm tạp vụ hay bán vé số cũng được. Nhìn tụi nhỏ đứng đón khách như mình ngày xưa, tôi luôn nhắc tụi nó rằng giờ quay lại vẫn còn kịp mà con. Thoát khỏi lầm lỡ không bao giờ là muộn”.
Đồng cảnh ngộ, trong căn phòng trọ chưa đầy 2,5 m2, chị N.T.N (phường Vĩnh Hội) dần ổn định hơn nhờ được giới thiệu vào làm tạp vụ tại khách sạn.
Cuộc sống như hiện tại là điều chị N không dám nghĩ tới. Trước đó, năm người trong gia đình phải sống trong chòi tạm, chồng bệnh tật, đi làm phụ hồ bữa có bữa không, chi phí sinh hoạt chủ yếu trông vào con trai lớn, mỗi ngày kiếm được 200.000-300.000 đồng.
Với chị N, nhọc nhằn nhất là quãng 13 năm tuổi trẻ không muốn nhắc lại. Từ 25 tuổi, vì quá khó khăn, chị đi "tiếp khách", giấu chồng bằng việc nói mình làm vệ sinh ca đêm. Đôi lần nghi ngờ, anh chọn im lặng, chị N vẫn giữ kín mọi chuyện, gắng gượng vì con.
Sau nhiều đêm kiệt sức trở về lúc 2-3 giờ sáng, chị N quyết định rời công việc tiếp khách từ năm 38 tuổi, chuyển sang bán vé số rồi được giới thiệu làm tạp vụ.
Được dạy cách bảo vệ bản thân
Tiếp cận và đồng hành cùng nhiều chị em trở lại cộng đồng, chị NTML (48 tuổi, quê Vĩnh Long), Chủ nhiệm CLB Sen Xanh, thấy bóng dáng tuổi trẻ của mình trong họ. Thuở ấy, chị chỉ biết lao vào làm để lo cho gia đình, dần trượt vào vào con đường "tiếp khách".
Chị L kể, có lần trời mưa lớn, thấy mấy cô gái co ro ngoài đường, chị vội che chắn và phát bao cao su để các em dùng, khuyên: “Các em còn quá trẻ, hãy tìm việc khác tốt hơn”.
Nhiều chị em bỏ con đường bán dâm và quay lại hỗ trợ những người cùng cảnh. Ảnh: HN
Nhờ nhiều năm làm đồng đẳng viên, chị L tiếp cận người nhiễm HIV và các nhóm nguy cơ cao, hướng dẫn cách tự bảo vệ sức khỏe, vận động xét nghiệm sàng lọc.
Chị L lập sơ đồ “điểm nóng”, xác định khu vực đông người để tiếp cận từ cô gái trẻ mới vào nghề đến phụ nữ lớn tuổi. Sau đó, chị L bắt chuyện, phát bao cao su, giới thiệu việc làm và tư vấn chương trình xét nghiệm HIV.
“Việc can thiệp kịp hỗ trợ những người bán dâm chuyển đổi việc làm kịp thời nhằm giảm rủi ro, đặc biệt nguy cơ lây nhiễm từ ma túy hay mại dâm. Chẳng hạn, khi tôi tiếp cận khách nghiện ma túy, tôi không áp đặt việc cai ma túy mà chỉ đưa giải pháp phù hợp; ai muốn cai sẽ được hướng dẫn, hỗ trợ giấy tờ, thậm chí chúng tôi sẵn sàng làm giám hộ cho họ để cùng với họ vượt qua những tháng ngày đen tối” - chị L giải thích.
Khi tiếp cận các chị em, chị L hướng dẫn nhận diện khách, phải lấy tiền trước, dùng bao cao su 100% và thông báo lịch trình cho người tin cậy để có gì còn can thiệp kịp thời.
Buổi họp của CLB Sen Xanh dạy các chị em nhận diện khách để tự bảo vệ bản thân. Ảnh: NVCC
Một số chị em được hỗ trợ vốn sinh kế, giới thiệu việc làm. Dù có trường hợp không hoàn lại vốn, khoản hỗ trợ này giúp họ giảm tần suất đi khách. Chị L chia sẻ: “Tần suất đi khách của họ mà giảm là tôi cũng mừng rồi, từ việc đi khách thưa dần thì mới tính đến chuyện bỏ hẳn con đường này được”.
Bà LÊ THỊ KIM THU, Phó Chủ tịch Hội LHPN TP.HCM:
Hơn 2,1 tỉ hỗ trợ phụ nữ tái hòa nhập
Giai đoạn 2021-2025, các cấp Hội LHPN TP.HCM đã hỗ trợ 666 phụ nữ tái hòa nhập với hơn 2,1 tỷ đồng vay vốn, trao 36 phương tiện sinh kế và tổ chức 45 lớp đào tạo nghề cho 432 chị em, giúp họ tự chủ kinh tế. Hội duy trì 438 CLB “Gia đình phòng, chống tệ nạn xã hội” với 17.675 thành viên và 2.025 Tổ Tư vấn cộng đồng, hỗ trợ hơn 5.400 trường hợp mỗi năm.
Hội LHPN TP.HCM hỗ trợ xét nghiệm HIV miễn phí cho chị em phụ nữ. Ảnh: TL
Nhóm Phụ nữ hoàn lương và CLB Đồng cảm giúp chị em chia sẻ kinh nghiệm, giám sát và hỗ trợ thường xuyên, giảm nguy cơ tái phạm. Mặc dù nhận thức cộng đồng dần thay đổi, mặc cảm và kỳ thị vẫn cản trở họ tìm việc và tiếp cận dịch vụ. Do đó, Hội LHPN TP.HCM sẽ đề xuất chính sách ưu tiên doanh nghiệp tuyển dụng, giúp chị em chứng minh năng lực.
TS NGUYỄN THỊ TOÀN THẮNG, Học viện Cán bộ TP.HCM:
Đầu tư sinh kế dài hơi để phụ nữ có hoản cảnh đặc biệt đứng vững
Hiệu quả mô hình hỗ trợ sinh kế cho phụ nữ có hoàn cảnh đặc biệt như các chị em bán dâm là điều rất cần thiết.
Khi mỗi trường hợp được đánh giá toàn diện, có kế hoạch hỗ trợ phù hợp để trở thành “điểm tựa” dịch vụ kịp thời giúp các chị em không quay lại con đường cũ.
Để nhân rộng mô hình, tôi cho rằng cần xây dựng kế hoạch hỗ trợ lâu dài, theo dõi liên tục từ đào tạo và sau khi có việc làm. Chính sách tài chính cần linh hoạt, dài hơi, tính đến giai đoạn chuyển tiếp 12-24 tháng để chị em đứng vững hơn.
HẢI NHI