TP HCM phải là một 'sandbox thể chế'

một giờ trướcBài gốc

Ngày 3-12, Chính phủ đã trình Quốc hội (QH) Dự thảo Nghị quyết của QH sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98/2023/QH15 (Dự thảo sửa đổi Nghị quyết 98) về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM.

Phát huy tiềm năng, thế mạnh

Theo tờ trình của Chính phủ do Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn trình bày, việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, bảo đảm cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong thu hút nhà đầu tư chiến lược, huy động nguồn lực trong và ngoài nước cho đầu tư phát triển thành phố sau hợp nhất.

Đồng thời, khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập phát sinh trong quá trình thi hành Nghị quyết 98 để xây dựng, phát triển TP HCM trở thành siêu đô thị với vị trí, vai trò là đầu tàu dẫn dắt, hạt nhân, động lực tăng trưởng của vùng Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ và cả nước.

Dự thảo sửa đổi Nghị quyết 98 tập trung vào một số nhóm chính sách vượt trội để tạo động lực phát triển cho TP HCM trong giai đoạn tới. Với nhóm chính sách về thành lập khu thương mại tự do, cho phép thành phố thành lập với cơ chế đặc thù, áp dụng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân. Với chính sách đối với mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông (TOD), cho phép thành phố dùng quỹ đất vùng phụ cận nhà ga, depot của các dự án đường sắt để thanh toán cho nhà đầu tư, tăng hiệu quả sử dụng đất để đầu tư ngược lại cho hạ tầng…

Với nhóm chính sách về thu hút nhà đầu tư chiến lược, đã mở rộng danh mục các dự án ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, đồng thời đơn giản hóa quy trình chấp thuận đầu tư. Đối với nhóm chính sách về quản lý đô thị và quy hoạch, Chính phủ đề xuất phân cấp cho UBND TP HCM quyền quyết định về lập, điều chỉnh quy hoạch chung và chủ động quyết định một số chỉ tiêu sử dụng đất, tháo gỡ điểm nghẽn về thủ tục hành chính.

Về phía cơ quan thẩm tra, ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của QH - cho biết Thường trực Ủy ban nhất trí với đề xuất về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 để phù hợp với việc sắp xếp tổ chức bộ máy và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, đồng thời phát huy tiềm năng, thế mạnh, lợi thế mở rộng quy mô, địa giới hành chính TP HCM, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2 con số trong giai đoạn 2026 - 2030.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng cơ chế cho phép TP HCM sử dụng ngân sách để bồi thường, tái định cư và tạo quỹ đất, làm nền tảng triển khai các dự án là rất cần thiếtẢnh: Minh Phong

Phân cấp, phân quyền trong quy hoạch

Thảo luận tại tổ về nội dung này, nhiều đại biểu (ĐB) đồng tình với sự cần thiết ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98.

ĐB Trần Hoàng Ngân (TP HCM) tán đồng các cơ chế, chính sách trong dự thảo về thu hút nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt thông qua việc khai thác nguồn lực đất đai từ mô hình TOD, áp dụng cơ chế thanh toán BT và các ưu đãi trong khu thương mại tự do thế hệ mới.

Ông cho rằng khu thương mại tự do cần được gắn với trung tâm tài chính sắp được xây dựng tại thành phố, qua đó phát triển hệ sinh thái tài chính - thương mại tại TP HCM. Về quy hoạch, ĐB này đề xuất cho phép TP HCM hợp nhất một số quy hoạch trên địa bàn, đồng thời phân cấp cho UBND thành phố tự điều chỉnh quy hoạch để kịp thời xử lý các vướng mắc.

ĐB Nguyễn Tâm Hùng (TP HCM) cho rằng để phát triển hiệu quả mô hình TOD, cơ chế cho phép thành phố sử dụng ngân sách để bồi thường, tái định cư và tạo quỹ đất, làm nền tảng triển khai các dự án là rất cần thiết. Về nguồn lực, ĐB thống nhất với đề xuất cho TP HCM được giữ lại 100% nguồn thu từ quỹ đất TOD - đây là cơ chế then chốt để thành phố có vốn đầu tư đường sắt đô thị và các dự án giao thông chiến lược.

Ông cũng kiến nghị xây dựng nguyên tắc định giá quỹ đất TOD, bởi phần lớn các khu đất này nằm ở vị trí đắc địa. Nếu không có cơ chế định giá và kiểm soát chặt chẽ, dễ dẫn đến thất thoát tài sản công.

ĐB Nguyễn Tâm Hùng đánh giá cao việc mở rộng danh mục lĩnh vực ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt trong hạ tầng giao thông, công nghiệp công nghệ cao, năng lượng sạch… Tuy nhiên, ông cho rằng cần xây dựng các tiêu chí cụ thể về năng lực và quy mô vốn để bảo đảm lựa chọn đúng nhà đầu tư chiến lược, phù hợp mục tiêu phát triển dài hạn của thành phố.

"Đề nghị ban soạn thảo tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách mạnh mẽ hơn, giúp TP HCM có đủ công cụ, quyền hạn và nguồn lực để thực hiện hiệu quả vai trò đầu tàu tăng trưởng của cả nước" - ĐB Hùng kiến nghị.

Cần cơ chế đủ mạnh

Tại tổ ĐB Hà Nội, ĐB Hoàng Văn Cường cho rằng đối với nghị quyết về cơ chế đặc thù cho TP HCM, cần có những quy định thực sự đặc biệt và vượt trội, đủ mạnh để thúc đẩy đô thị như TP HCM phát triển.

ĐB này cũng chỉ ra rằng 10 năm gần đây, tốc độ tăng trưởng của TP HCM chững lại. Một cực tăng trưởng mà lại phát triển chậm hơn mặt bằng chung thì rõ ràng có điểm nghẽn cần phải tháo gỡ. Trước đây, TP HCM thường đi đầu trong đổi mới, nhiều cơ chế, mô hình mới xuất phát từ thành phố rồi lan rộng toàn quốc, nhưng hiện nay vai trò dẫn dắt này đã suy giảm.

Theo ông Cường, TP HCM cần phải trở thành "sandbox thể chế" - tức là nơi thử nghiệm và tạo ra những cải cách thể chế mới, bởi TP HCM có đầy đủ điều kiện về con người, môi trường kinh tế - xã hội và đặc tính vùng để đảm nhận vai trò này.

Một vấn đề khác được ĐB Hoàng Văn Cường nhấn mạnh là phương thức tiếp cận của nghị quyết. Theo ĐB, văn bản hiện quy định theo hướng liệt kê quá nhiều nội dung chi tiết, từ danh mục nhà đầu tư chiến lược đến nhiều lĩnh vực ưu tiên. Việc liệt kê này khiến nghị quyết thiếu tính mở, không bao quát được các mô hình mới phát sinh trong tương lai.

ĐB đề xuất xây dựng dự thảo nghị quyết theo hướng quy định có tính nguyên tắc, cho phép địa phương được quyền tự quyết định nội dung cụ thể. Đây là cách tiếp cận phù hợp với tinh thần đổi mới khi luật chỉ quy định khung và nguyên tắc; địa phương tự thiết kế chính sách cụ thể dựa trên yêu cầu phát triển thực tế.

Về nhà đầu tư chiến lược, ĐB gợi mở không cần liệt kê danh mục chi tiết, mà chỉ cần quy định hai nội dung quan trọng. Theo đó, định nghĩa thế nào là nhà đầu tư chiến lược; khung ưu đãi dành cho nhà đầu tư chiến lược. Còn ưu đãi cụ thể bao nhiêu năm hay áp dụng cho lĩnh vực nào sẽ do TP HCM tự quyết. Ông Cường khẳng định, nếu thực hiện theo hướng này, TP HCM "sẽ có cả một bầu trời để phát triển".

ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cho rằng việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 là cần thiết và cấp bách để tháo gỡ điểm nghẽn, bảo đảm đồng bộ pháp luật và cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng.

Theo đánh giá của ông Đồng, phát triển đô thị theo mô hình TOD là một trong những điểm đột phá quan trọng. Việc cho phép TP HCM đầu tư kết hợp nhà ở, thương mại, dịch vụ và công trình công cộng trên đất giao thông, đất ga là chủ trương mở, giúp khai thác giá trị đất hiệu quả.

Hôm nay (4-12), QH thảo luận về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ; dự thảo báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của QH, các cơ quan của QH; các báo cáo công tác nhiệm kỳ của TAND Tối cao, VKSND Tối cao.

Cùng ngày, các ĐB đã thảo luận tại tổ về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035; Dự thảo Nghị quyết của QH sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng; chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy.

Đồng thời, QH cũng đã thảo luận về các báo cáo thực hiện nghị quyết của QH nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn; thông qua Luật Tình trạng khẩn cấp.

MINH CHIẾN - VĂN DUẨN - THẾ DŨNG

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/tp-hcm-phai-la-mot-sandbox-the-che-196251203214246287.htm