Dự kiến, đề án sẽ được trình vào tháng 9.2025. Đây là bước đi nằm trong chương trình chuyển đổi xanh, kiểm soát khí thải trong giao thông đô thị. Trước đó, Viện đã gửi văn bản đến UBND TP.HCM, tổng hợp các ý kiến đóng góp của chuyên gia và doanh nghiệp thuộc hệ sinh thái xe điện. Hầu hết ý kiến đều ủng hộ mục tiêu và tính cấp thiết của việc triển khai.
Định hướng lớn về chuyển đổi xanh
Theo kế hoạch, thành phố đặt mục tiêu:
• Chuyển toàn bộ xe buýt sang điện trước năm 2030.
• Phủ xanh các vùng phát thải thấp tại Côn Đảo và Cần Giờ.
• Chuyển đổi toàn bộ xe hai bánh dùng xăng sang xe điện đối với nhóm tài xế công nghệ và giao hàng.
Lộ trình triển khai sẽ có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên những nhóm phương tiện và khu vực mang lại hiệu quả giảm phát thải rõ rệt.
Ảnh minh họa
Sự đồng hành từ doanh nghiệp và chuyên gia
Các doanh nghiệp trong hệ sinh thái xe điện - từ sản xuất, vận hành công nghệ, tài chính đến hạ tầng - đều cam kết đồng hành. Các hãng vận tải, giao hàng cho biết sẵn sàng tuyên truyền, khuyến khích tài xế tự nguyện chuyển sang xe điện và năng lượng xanh.
Doanh nghiệp hạ tầng đề nghị thành phố sớm ban hành chính sách hỗ trợ nguồn điện, hệ thống trạm sạc, cũng như ưu đãi đầu tư nhà máy pin, trạm đổi pin và cơ sở xử lý pin thải loại.
Những thách thức cần giải quyết
Bên cạnh sự ủng hộ, nhiều rào cản vẫn tồn tại:
1. Chi phí và tài chính: Giá xe điện còn cao, trong khi nhiều tài xế khó tiếp cận vốn vay do không có hộ khẩu thường trú hoặc lịch sử tín dụng hạn chế.
2. Hạ tầng trạm sạc: Mật độ trạm sạc chưa đáp ứng nhu cầu, tập trung chủ yếu ở trung tâm, thiếu tại ngoại thành và khu dân cư đông. Quãng đường hoạt động mỗi lần sạc (100 - 120km) cũng chưa phù hợp với cường độ làm việc cao.
3. Nguồn điện sạch: Cần bảo đảm điện cho xe đến từ nguồn năng lượng tái tạo, tránh tình trạng “xe điện nhưng điện không sạch”.
4. Xử lý pin thải: Pin hỏng hoặc hết hạn cần được thu hồi, tái chế và xử lý an toàn để tránh ô nhiễm thứ cấp.
Đề xuất và lộ trình tiếp theo
Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM đề xuất UBND TP giao Sở Xây dựng phối hợp các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ kiểm soát khí thải giai đoạn 1, bao gồm chuyển đổi toàn bộ xe buýt sang điện. Đồng thời, xây dựng phương án phủ xanh 100% giao thông ở Cần Giờ và Côn Đảo, kết hợp khảo sát ý kiến tài xế để hoàn thiện cơ sở trình đề án xe hai bánh công nghệ chuyển sang điện.
Dự kiến, toàn bộ báo cáo và đề xuất chi tiết sẽ được hoàn thiện, trình UBND TP.HCM vào tháng 9.2025.
Trước đó, ngày 11.8, Phó chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường yêu cầu tổ chức hội thảo lấy ý kiến chuyên gia cho đề án chuyển đổi xe hai bánh của tài xế công nghệ từ xăng sang điện, làm cơ sở pháp lý và lộ trình triển khai.
TP giao các sở, ngành đẩy nhanh đề án kiểm soát khí thải giai đoạn 1, chuẩn bị nghị quyết về lộ trình và chính sách hỗ trợ xe buýt điện, rà soát mạng lưới xe buýt, hoàn thiện chuyên đề giao thông xanh tại Côn Đảo và Cần Giờ.
Đề án dự kiến chuyển khoảng 400.000 xe máy của shipper, tài xế công nghệ sang xe điện giai đoạn 2026 - 2029, giảm 100% khí thải gây ô nhiễm.
Nguyễn Tuyết