TP. Hồ Chí Minh: Thách thức trong triển khai chính quyền thông minh

một giờ trướcBài gốc

Tại Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025, phiên tọa đàm Chính quyền thông minh trong kỷ nguyên số do GS. Nguyễn Quang Trung, đồng lãnh đạo Trung tâm Nghiên cứu thành phố thông minh và bền vững (Đại học RMIT Việt Nam) điều phối đã mang đến một bức tranh khá toàn diện, từ dữ liệu, thể chế, hợp tác công - tư, an ninh mạng đến câu chuyện trao quyền cho chính quyền cơ sở.

Dữ liệu khó đồng bộ, thông suốt

Chia sẻ tại tọa đàm, bà Võ Thị Trung Trinh, Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TP. Hồ Chí Minh cho biết, từ đầu năm 2023, thành phố đã ban hành chiến lược quản trị dữ liệu, trong đó xác định rõ ba nhóm dữ liệu trọng tâm, đó là dữ liệu người dân, dữ liệu quản lý đô thị và dữ liệu doanh nghiệp.

Các diễn giả tham gia tọa đàm Chính quyền thông minh trong kỷ nguyên số.

"Ba nhóm dữ liệu chính này sẽ giúp thành phố điều hành trong quá trình quản trị cũng như cung cấp các dịch vụ công cho người dân và doanh nghiệp", bà Trinh cho hay.

Song, bà Trinh thừa nhận từ khung chiến lược đến kế hoạch thực thi và triển khai thực tế là quá trình đầy thách thức. Khó khăn, cản trở lớn nhất - theo bà Trinh, chính là sự liên thông giữa các hệ thống Trung ương và địa phương, cùng sự đồng bộ giữa các sở, ngành, quận, huyện, phường, xã.

"Liên thông đã khó, chia sẻ dữ liệu càng khó hơn. Việc tiếp cận dữ liệu để tạo ra dữ liệu dùng chung và đưa được dữ liệu đó vào hoạt động của chính quyền là những khó khăn rất lớn mà chúng tôi gặp trong thời gian qua", bà Trinh nêu vấn đề.

Đồng thời, bà chỉ ra nguồn lực cũng là bài toán cần lời giải khi đang bị phân tán và phân mảnh trong quá trình triển khai các kế hoạch chuyển đổi số của thành phố, khiến hiệu quả tổng thể bị suy giảm.

Về phía doanh nghiệp tham gia xây dựng chính phủ số và cung cấp giải pháp chuyển đổi số thông minh, ông Đặng Văn Tú, Giám đốc Công nghệ Tập đoàn Công nghệ CMC cho rằng, khung cơ chế hiện nay đã thông thoáng, cởi mở hơn nhiều so với 5 - 10 năm trước với các chiến lược quốc gia, chương trình doanh nghiệp đồng hành, sandbox hỗ trợ chuyển đổi số.

Tuy vậy, doanh nghiệp vẫn gặp không ít vướng mắc. "Chúng ta đã có cơ chế, có quy trình, có cách hỗ trợ rồi nhưng vẫn cần cải tiến nhiều hơn nữa, nhất là về cơ chế nghiệm thu, thanh toán, rồi hỗ trợ sử dụng. Đây là điểm mà phần lớn doanh nghiệp khi tham gia chương trình với nhà nước đang gặp khó khăn", ông Tú nói.

Ngoài ra, một rào cản nữa là sự khác nhau trong cách tiếp cận và thiết kế hệ thống dữ liệu giữa các đơn vị. "Mỗi đơn vị đồng hành lại có cách tiếp cận khác nhau, dẫn đến hệ thống khác nhau, khiến mục tiêu có một hệ thống ứng dụng hoạt động thông suốt, liên thông vẫn chưa đạt được", Giám đốc Công nghệ Tập đoàn Công nghệ CMC cho hay.

Có thể nói, làm sao để chuẩn hóa dữ liệu, dùng chung và liên thông dữ liệu đang là yếu tố mấu chốt để chính quyền thông minh thực sự vận hành hiệu quả.

An ninh mạng: Con người mới là phòng tuyến vững chắc nhất

Giữa bối cảnh chính phủ ngày càng số hóa, dữ liệu tăng cả về khối lượng lẫn tốc độ, không chỉ gây áp lực lên hạ tầng mà an ninh mạng cũng là vấn đề cần được chú trọng, ngăn ngừa rủi ro.

Bà Julia Lê, chuyên gia an ninh mạng, Quản lý cấp cao tại Cyber Security Centre of Excellence cho biết, từ kinh nghiệm của tỉnh Ontario (Canada), việc đầu tiên mà các chính quyền đô thị cần làm là xây dựng một cơ chế quản trị an ninh mạng tập trung.

Theo bà, chính quyền địa phương này đã thành lập Trung tâm An ninh mạng Ontario, với khoảng bảy đội chuyên trách từ phản ứng sự cố, vận hành an ninh 24/7 cho đến xây dựng chính sách và tư vấn cho hơn 4.500 tổ chức khu vực công và cả "khu vực công mở rộng" như trường học, bệnh viện, tổ chức xã hội. Vừa là đơn vị xử lý sự cố, trung tâm còn là đầu mối tham vấn hằng ngày, điều phối chính sách và chuẩn hóa cách làm giữa các cơ quan chức năng liên quan.

Trong hoạt động an ninh mạng, con người mới là phòng tuyến vững chắc nhất. Ảnh minh họa

Bà Julia Lê nhắc lại ba nguyên tắc cốt lõi của bất kỳ mô hình thành phố thông minh nào, bao gồm: Con người - quy trình - hạ tầng công nghệ. Trong đó, yếu tố con người là quan trọng nhất, thậm chí quan trọng hơn việc đầu tư vào thiết bị hay nền tảng, đặc biệt khi đội ngũ an ninh mạng toàn cầu đang thiếu hụt,

"Công nghệ có thể mua được, nhà cung cấp có thể thuê được, nhưng nếu không chọn đúng người để thiết kế mô hình quản trị, triển khai, phối hợp giữa các tổ chức thì hệ thống vẫn rất dễ tổn thương", bà Julia nhấn mạnh.

Bà cho biết thêm, Ontario còn thành lập Hội đồng chuyên gia an ninh mạng gồm 10 thành viên đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau, nhưng nòng cốt là nhân sự Big Four để đóng vai trò "quân sư" tư vấn trực tiếp cho ban lãnh đạo tỉnh, từ tổng hợp khuyến nghị, báo cáo đánh giá.

Tương tự, bà Võ Thị Trung Trinh cũng đánh giá con người và quy trình mới đóng vai trò then chốt trong xây dựng chính quyền thông minh, chứ không chỉ nền tảng công nghệ. Hiện nay, các dự án chuyển đổi số thường tập trung quá nhiều vào công nghệ, nhưng lại quên mất phải đổi mới quy trình, đổi mới lực lượng làm việc, tạo nguồn nhân lực để quy trình được triển khai.

"Tư duy đó khiến nhiều dự án chuyển đổi số thất bại, không đạt hiệu quả như kỳ vọng" - bà Trinh nhìn nhận.

Ở phần thảo luận về mô hình chính quyền hai cấp và bài học từ Singapore - quốc gia nổi tiếng với chiến lược Smart Nation, GS. Vũ Minh Khương, Trường Chính sách công Lý Quang Diệu - Đại học Quốc gia Singapore đã đưa ra góc nhìn khá trực diện. Ông Khương cho rằng, chính quyền hai cấp nếu làm tốt, sẽ là lời giải để đến gần dân hơn và phục vụ dân tốt hơn. Nhưng thực tế, ở nhiều nơi, cấp phường, xã vẫn chưa thực sự phát huy hết vai trò, tỷ lệ thời gian thực sự chăm sóc dân chưa cao.Trong kỷ nguyên số, TP. Hồ Chí Minh sau khi sáp nhập cần có chiến lược đột phá trong kiến tạo mô hình chính quyền thông minh, chẳng hạn như tăng cường tương tác hơn nữa với nhân dân thông qua các ứng dụng, nền tảng số. Một ví dụ được ông Khương dẫn chứng là mô hình "One Service" tại Singapore, nơi người dân chỉ cần dùng một kênh duy nhất để phản ánh mọi vấn đề đô thị."Người dân đi ra đường thấy cái ghế đổ, thấy hố ga hôi là có thể chụp ảnh, gửi phản ánh. Vấn đề là bao lâu có người trả lời và bao lâu xử lý xong, tối đa 12 đến 24 giờ", ông nói và đề xuất, TP. Hồ Chí Minh có thể xây dựng một mô hình tương tự, thậm chí đưa thành "cuộc thi" giữa các địa phương trong cả nước.

Nguyệt Đức

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/tp-ho-chi-minh-thach-thuc-trong-trien-khai-chinh-quyen-thong-minh-432174.html