Toàn cảnh khu phức hợp Trung tâm Nghiên cứu Hạt nhân Yongbyon.
Theo 38North - chuyên trang phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Stimson (Mỹ), ảnh vệ tinh thương mại chụp Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Hạt nhân Yongbyon vào tháng 10 và 11 cho thấy hoạt động cải tạo và mở rộng quy mô lớn trên khắp tổ hợp. Các thay đổi này được cho là nhằm hiện thực hóa chỉ đạo tăng tốc phát triển kho vũ khí hạt nhân của Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un.
Yongbyon là nơi sản xuất plutoni duy nhất được biết đến của Triều Tiên và cũng là nguồn cung uranium làm giàu chính cho chương trình vũ khí hạt nhân của nước này.
Ảnh chụp Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Hạt nhân Yongbyon hồi tháng 10.
Hoạt động gần đây tại Yongbyon phù hợp với tuyên bố của ông Kim khi kiểm tra các cơ sở hạt nhân hồi tháng 1, thời điểm nhà lãnh đạo Triều Tiên mô tả năm 2025 là "năm quan trọng" để tăng cường năng lực hạt nhân và sản xuất vật liệu phân hạch cấp vũ khí.
Theo trang 38North, trong năm nay, Yongbyon ghi nhận một loạt diễn biến đáng chú ý như: Thử nghiệm trước vận hành đối với lò phản ứng nước nhẹ; Xây dựng cơ sở làm giàu và nơi lưu trữ chất thải mới; Lò phản ứng hạt nhân 5 megawatt tiếp tục hoạt động ổn định, được cho là phục vụ sản xuất plutoni cấp vũ khí.
Lò phản ứng 5 MWe của Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Hạt nhân Yongbyon chụp ngày 13/11.
Một địa điểm nghi là cơ sở làm giàu uranium ở phía đông bắc Phòng thí nghiệm hóa phóng xạ Yongbyon cũng ghi nhận hoạt động mạnh từ đầu năm. Các nhà phân tích xác định một tòa nhà hai tầng kích thước khoảng 120 m x 47 m, có thiết kế và các đặc điểm an ninh tương đồng với cơ sở làm giàu được nghi ngờ ở Kangson gần Bình Nhưỡng. Kể từ tháng 9, sáu bộ trao đổi nhiệt - thiết bị quan trọng để làm mát máy ly tâm trong quá trình làm giàu uranium đã được lắp đặt dọc tường phía đông nam của tòa nhà này.
Khu vực được cho là chứa chất thải phóng xạ.
Truyền thông Triều Tiên từng công bố chuyến thị sát của ông Kim tới một cơ sở được cho là Kangson hồi tháng 9 năm ngoái. Cơ sở này có thể chứa khoảng 4.000 máy ly tâm, với sản lượng hằng năm ít nhất 73 kg uranium làm giàu cao. Một quả bom uranium kiểu tương tự loại đã dùng ở Hiroshima cần khoảng 50 - 60 kg urani làm giàu cao, trong khi các thiết kế hiện đại hơn chỉ cần 6 - 12 kg.
Theo ông Hong Min, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc, việc đẩy mạnh sản xuất vật liệu phân hạch là thành tố cốt lõi trong kế hoạch hiện đại hóa quốc phòng giai đoạn 2021-2025 của Triều Tiên. Các mục tiêu khác gồm phát triển tên lửa siêu thanh, đầu đạn hạt nhân cỡ lớn, tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) nhiên liệu rắn, tàu ngầm hạt nhân và vệ tinh trinh sát.
"Triều Tiên cần khối lượng vật liệu phân hạch lớn hơn nhiều để lắp đầu đạn cho các loại tên lửa ngày càng đa dạng của họ", ông Hong nói.
Theo Niên giám 2025 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Triều Tiên hiện sở hữu khoảng 50 đầu đạn hạt nhân đã lắp ráp và đủ vật liệu phân hạch để chế tạo khoảng 90 đầu đạn. Phần lớn là đầu đạn phân hạch một tầng năng suất thấp, chỉ một số ít được đánh giá là đầu đạn nhiệt hạch.
Quỳnh Như