TS. Ngô Đức Lâm: Nghị quyết 70 mở đường cho điện hạt nhân

7 giờ trướcBài gốc

TS. Ngô Đức Lâm - nguyên Phó Viện trưởng Viện Năng lượng (Bộ Công Thương)

Theo TS. Ngô Đức Lâm, Nghị quyết 55 (năm 2020) chủ yếu tập trung vào thúc đẩy năng lượng tái tạo, phù hợp với xu thế toàn cầu, nhưng chưa đề cập đến điện hạt nhân. Trong khi đó, Nghị quyết 70 đã xác định rõ: từ nay đến năm 2030, Việt Nam phải sớm triển khai điện hạt nhân, với mục tiêu tối thiểu 6.000 MW, coi đây là nguồn điện nền quan trọng để bảo đảm vận hành ổn định hệ thống điện quốc gia.

TS. Ngô Đức Lâm phân tích, các kịch bản của Quy hoạch điện VIII trước đây được xây dựng dựa trên giả định tăng trưởng GDP 6-6,5%/năm, trong khi thực tế nền kinh tế đang hướng tới mức 8-10%. Điều này đòi hỏi quy mô công suất phải điều chỉnh từ 140.000 MW lên 180.000 - 236.000 MW. Tuy nhiên, nhiều dự án điện gió, điện khí triển khai còn chậm, khiến nguy cơ thiếu điện ngày càng lớn. Vì vậy, Nghị quyết 70 đã yêu cầu cơ chế đặc thù, huy động toàn hệ thống chính trị vào cuộc nhằm bảo đảm an ninh năng lượng.

Một điểm nhấn quan trọng khác của Nghị quyết 70 là vấn đề vốn. Với nhu cầu đầu tư khổng lồ, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và ngân sách nhà nước khó có thể đảm đương, nên cần huy động mạnh mẽ nguồn lực xã hội và quốc tế, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời.

Cùng với đó, Nghị quyết yêu cầu hình thành thị trường điện lực cạnh tranh, minh bạch, không bao cấp, không bù chéo. Điều này đồng nghĩa doanh nghiệp và người dân có thể mua điện trực tiếp từ các nhà sản xuất, tạo ra môi trường minh bạch, hiệu quả và thúc đẩy cải cách thể chế.

Ngoài ra, Nghị quyết 70 đặt mục tiêu giảm phát thải, hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050, qua đó đòi hỏi cải tổ toàn diện hệ thống điện theo hướng xanh và bền vững.

Nghị quyết 70 có tác động rất lớn đến phát triển điện hạt nhân (Ảnh minh họa)

Cũng theo TS. Ngô Đức Lâm, khi năng lượng tái tạo ngày càng chiếm tỷ trọng lớn, điện hạt nhân là lựa chọn tối ưu để giữ ổn định hệ thống, bởi nhà máy hạt nhân có thể vận hành liên tục trên 7.000 giờ/năm. Dự kiến, Việt Nam cần 6.000 - 13.000 MW điện hạt nhân sau năm 2030, và về dài hạn có thể lên đến 27.000 MW.

Việt Nam hiện đã có sẵn địa điểm quy hoạch tại Ninh Thuận (nay thuộc Khánh Hòa), từng được Quốc hội quyết định “tạm dừng” chứ không hủy bỏ. Các khảo sát về địa chất, khí hậu, dân cư, phương án sơ tán đã hoàn tất, có thể tận dụng để tái khởi động dự án.

“Nghị quyết 70 yêu cầu khẩn trương triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2, lựa chọn công nghệ tiên tiến, đối tác phù hợp, với mục tiêu đưa vào vận hành trong giai đoạn 2030-2035. Đồng thời, xây dựng chương trình phát triển điện hạt nhân linh hoạt, kết hợp nghiên cứu, làm chủ công nghệ, bảo đảm an toàn tuyệt đối”, TS. Ngô Đức Lâm cho biết.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là Nghị quyết 70 đặt mục tiêu đào tạo 25.000 - 35.000 kỹ sư, chuyên gia, với ưu tiên dành cho lĩnh vực điện hạt nhân. Việt Nam cũng sẽ đẩy mạnh hợp tác quốc tế, chuyển giao công nghệ, thu hút vốn ngoại và tích cực tham gia các tổ chức năng lượng hạt nhân toàn cầu như IAEA.

Theo TS. Ngô Đức Lâm, với quyết tâm chính trị, địa điểm sẵn có và các cơ chế hỗ trợ từ Nghị quyết 70, Việt Nam có điều kiện thuận lợi để sớm triển khai điện hạt nhân trong giai đoạn mới.

“Nghị quyết 70-NQ/TW đã đưa điện hạt nhân trở lại vị trí trung tâm trong chiến lược năng lượng quốc gia, đồng thời hoạch định lộ trình rõ ràng, gắn với cải cách thể chế. Việc khởi động dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 không chỉ góp phần bảo đảm nguồn điện ổn định lâu dài, mà còn khẳng định định hướng phát triển năng lượng bền vững, hiện đại và hội nhập quốc tế của Việt Nam”, TS. Ngô Đức Lâm nhấn mạnh.

Việt Nam đã chính thức khởi động lại dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, với hai nhà máy: Ninh Thuận 1 tại xã Phước Hải và Ninh Thuận 2 tại xã Vĩnh Hải (tỉnh Khánh Hòa). Chủ đầu tư là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam).

Chính phủ đã xây dựng kế hoạch triển khai theo cơ chế đặc biệt. Theo đó, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức đàm phán, ký kết điều ước quốc tế với đối tác về hợp tác đầu tư xây dựng. Thời hạn hoàn thành được ấn định: tháng 9/2025 đối với dự án Ninh Thuận 1 và tháng 12/2025 đối với Ninh Thuận 2.

Đồng thời, Chính phủ yêu cầu EVN và Petrovietnam khẩn trương hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh chủ trương đầu tư để trình cấp có thẩm quyền. Việc này sẽ được Quốc hội xem xét trong kỳ họp tháng 10 - 11/2025 đối với Ninh Thuận 1, và muộn nhất vào tháng 5/2026 đối với Ninh Thuận 2. Sau đó, Hội đồng thẩm định Nhà nước (do Bộ Tài chính chủ trì) sẽ tiến hành thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt dự án cùng địa điểm vào năm 2026.

Huy Tùng

Nguồn PetroTimes : https://petrovietnam.petrotimes.vn/ts-ngo-duc-lam-nghi-quyet-70-mo-duong-cho-dien-hat-nhan-732102.html