'Tự chủ chiến lược' phải trở thành năng lực hành động quốc gia

6 giờ trướcBài gốc

Các ĐBQH đánh giá cao dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII trình Đại hội XIV; nhấn mạnh, dự thảo Báo cáo đã thể hiện rõ tầm nhìn, tư duy chiến lược và tinh thần đổi mới.

Trong đó, ĐBQH Lê Hoàng Anh (Gia Lai) cho rằng, nội dung về “tự chủ chiến lược” là điểm nhấn có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc, phản ánh bước phát triển mới trong tư duy lãnh đạo của Đảng trong bối cảnh thế giới biến động nhanh, phức tạp, khó lường.

Tự chủ chiến lược – từ độc lập, tự cường đến năng lực định hình tương lai

Đại biểu Lê Hoàng Anh chỉ rõ, nếu trước đây, “tự chủ” chủ yếu được hiểu là độc lập, tự cường về chính trị, kinh tế, quốc phòng, thì trong giai đoạn hiện nay, “tự chủ chiến lược” cần được hiểu ở tầm cao hơn - đó là năng lực tự định hình không gian phát triển, tự ra quyết định chính sách dựa trên lợi ích quốc gia - dân tộc, trong bối cảnh toàn cầu hóa, phụ thuộc lẫn nhau về công nghệ, năng lượng, tài chính và dữ liệu.

"Tự chủ chiến lược không phải là biệt lập, mà là khả năng tự đứng vững, tự thích ứng và tự dẫn dắt trong thế giới đầy biến động. Một quốc gia có tự chủ chiến lược là quốc gia hội nhập sâu nhưng không bị chi phối; hợp tác rộng nhưng giữ vững bản lĩnh, định hướng và lợi ích cốt lõi của mình", đại biểu nhấn mạnh.

ĐBQH Lê Hoàng Anh (Gia Lai) phát biểu tại Tổ 5. Ảnh: Quang Khánh

Đại biểu Lê Hoàng Anh cho biết, các quốc gia thành công đều đã đặt nền móng cho năng lực “tự chủ chiến lược”. Đơn cử như, Hàn Quốc xây dựng tự chủ chiến lược công nghệ, làm chủ chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và quốc phòng thông minh. Singapore phát triển tự chủ thể chế, duy trì vị thế trung tâm tài chính – công nghệ dù quy mô nhỏ. Israel coi đổi mới sáng tạo là “vũ khí mềm” của năng lực tự chủ. Liên minh châu Âu triển khai “tự chủ chiến lược mở”, nhằm giảm phụ thuộc về năng lượng, công nghệ và chuỗi cung ứng.

"Xu hướng chung là: “Không nước nào độc lập tuyệt đối, nhưng mọi quốc gia đều phải tự chủ chiến lược nếu muốn phát triển bền vững trong thế giới bất định. Đối với Việt Nam, yêu cầu này càng cấp thiết hơn khi cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt; cách mạng công nghiệp 4.0 định hình lại trật tự kinh tế, công nghệ và tri thức và các dạng “an ninh mới” – như an ninh dữ liệu, an ninh năng lượng, an ninh thể chế – trở thành yếu tố sống còn đối với mọi quốc gia", đại biểu phân tích.

Làm rõ hơn phạm vi, cấu phần và cơ chế thực hiện “tự chủ chiến lược”

Nghiên cứu dự thảo Văn kiện, đại biểu Lê Hoàng Anh cho rằng, dự thảo Văn kiện đã nêu đúng định hướng lớn, song cần làm rõ hơn phạm vi, cấu phần và cơ chế thực hiện “tự chủ chiến lược”. Hiện Báo cáo mới chỉ tập trung vào “tăng cường nội lực, phát huy sức mạnh tổng hợp”, nhưng chưa chỉ rõ: tự chủ chiến lược về công nghệ, dữ liệu, tài chính và thể chế sẽ được xây dựng ra sao; giảm phụ thuộc chiến lược bằng cơ chế nào; và ai là cơ quan trung tâm chịu trách nhiệm nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược, điều phối và hành động chiến lược trong hệ thống quốc gia.

Để tiếp tục hoàn thiện quan điểm, nhiệm vụ và giải pháp về "tự chủ chiến lược", đại biểu Lê Hoàng Anh đề nghị 4 vấn đề lớn:

Một là, hoàn thiện nhận thức. Đại biểu đề nghị bổ sung trong Báo cáo nội dung sau: “Tự chủ chiến lược là năng lực quốc gia duy trì độc lập trong hoạch định và thực thi các quyết sách chiến lược, trên cơ sở sức mạnh tổng hợp, đổi mới sáng tạo và bản lĩnh chính trị – truyền thống văn hóa Việt Nam”.

Hai là, xác định ba trụ cột của tự chủ chiến lược gồm: (1) Tự chủ kinh tế – công nghệ: Làm chủ hạ tầng số, năng lượng, chuỗi cung ứng và công nghệ lõi; (2) Tự chủ thể chế - pháp luật: Xây dựng hệ thống pháp luật ổn định, kiến tạo, chính sách linh hoạt, không phụ thuộc vào mô hình ngoại lai; (3) Tự chủ về tư duy chiến lược: Nâng cao năng lực phân tích, dự báo, ra quyết định nhanh và độc lập dựa trên dữ liệu và thông tin chiến lược.

Ba là, nhiệm vụ trọng tâm đến năm 2035, theo đại biểu Lê Hoàng Anh, cần tập trung xây dựng Chiến lược chủ quyền công nghệ và dữ liệu quốc gia; phát triển nguồn nhân lực chiến lược; thiết lập hệ thống dự báo, phân tích chiến lược quốc gia; xây dựng cơ chế dự trữ chiến lược đa tầng. Đồng thời, củng cố Ban Chính sách và Chiến lược Trung ương để tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương; nghiên cứu mô hình tổ chức trong Chính phủ để triển khai hành động điều phối chiến lược quốc gia hiệu quả, đồng bộ, nhạy bén với biến động toàn cầu.

Bốn là gắn tự chủ chiến lược với hội nhập chủ động: Tự chủ không đối lập với hội nhập. Việt Nam cần “tự chủ trong hội nhập” và “hội nhập để củng cố tự chủ”, như cách Hàn Quốc, Singapore đã làm - vừa bảo vệ lợi ích quốc gia, vừa nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Tự chủ chiến lược thể hiện bằng thể chế mạnh, công nghệ mạnh và con người mạnh

Về tầm nhìn chiến lược đến 2045,đại biểu Lê Hoàng Anh nhấn mạnh, trong thời đại toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp mới, “tự chủ chiến lược” chính là bước phát triển tất yếu, là hình thái hiện đại của giá trị độc lập dân tộc – nơi tinh thần “không có gì quý hơn độc lập, tự do” được cụ thể hóa bằng năng lực tự định vị, tự điều tiết, tự thích ứng và tự dẫn dắt lợi ích quốc gia – dân tộc trong trật tự thế giới mới.

Giá trị của độc lập dân tộc vì thế không tách rời, mà được củng cố và phát triển trong mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội - con đường duy nhất bảo đảm cho đất nước thật sự tự cường, dân tộc thật sự độc lập, Nhân dân thật sự làm chủ.

Việt Nam chỉ thật sự trở thành quốc gia hùng cường, có vị thế trong khu vực và trên thế giới khi đạt được năng lực tự chủ chiến lược - nghĩa là: không bị cuốn vào vòng xoáy cạnh tranh của các nước lớn; không phụ thuộc vào công nghệ, năng lượng hay tài chính bên ngoài; và luôn làm chủ định hướng phát triển dài hạn của đất nước.

"Như vậy, “tự chủ chiến lược” không chỉ là tư tưởng chính trị của thời kỳ mới mà phải trở thành năng lực hành động quốc gia, được thể hiện bằng thể chế mạnh, công nghệ mạnh và con người mạnh. Nếu được thể chế hóa rõ hơn trong Báo cáo Chính trị lần này, đây sẽ là nền tảng để Đảng ta lãnh đạo đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới – độc lập, sáng tạo, tự cường, thịnh vượng, hạnh phúc và vững vàng trong mọi biến động quốc tế, đạt và vượt mục tiêu, chỉ tiêu hai trăm năm: thành lập Đảng và thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", đại biểu Lê Hoàng Anh nhấn mạnh.

Nguyễn Bình

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/tu-chu-chien-luoc-phai-tro-thanh-nang-luc-hanh-dong-quoc-gia-10394339.html