Tự chủ đại học: 'Không phải kiếm được tiền rồi anh mới tự chủ'

3 giờ trướcBài gốc

Dự luật Giáo dục đại học (sửa đổi) được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp 48 sáng 13-8. Nhiều ý kiến đã được nêu ra, trong đó có một số ý kiến về tự chủ đại học.

Dùng 100% ngân sách vẫn tự chủ được

Cho rằng dự luật lần này “nhiều tư tưởng rất mới, rất tốt”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nói ông rất ủng hộ tự chủ đại học.

“Tự chủ đại học không lấy tự chủ tài chính làm cơ sở. Tự chủ đại học là quyền pháp định của các cơ sở giáo dục đại học”, ông nói và coi tự chủ đại học là đương nhiên “dù dùng tiền của mình hay dùng ngân sách Nhà nước”.

Tự chủ đại học là tự chủ quản lý nhân sự, tự chủ quản lý chuyên môn, học thuật, tự chủ quản lý chiến lược phát triển đào tạo, quản lý học sinh, sinh viên, nghiên cứu khoa học, liên doanh liên kết, nhận tài trợ của các tổ chức quốc tế, trong nước và các nguồn hợp pháp.

“Dù dùng 100% ngân sách nhà nước đại học vẫn có những quyền tự chủ, không phải anh kiếm được tiền anh mới tự chủ.

Hiện nay có tư duy anh tự chủ tài chính, nếu tự chủ chi thường xuyên, có một số quyền. Nếu tự chủ cả chi thường xuyên, cả chi đầu tư, được nhiều quyền hơn”, ông Định nói và khẳng định tự chủ đại học phù hợp với Nghị quyết của Trung ương.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu ý kiến về dự Luật giáo dục đại học (sửa đổi). Ảnh: QH

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cũng đồng tình và cho rằng: Cần tạo một không gian pháp lý để tự chủ tối đa cho đại học. Ở đây không phải tự chủ tài chính.

“Tôi có thể nhận một năm hàng ngàn tỉ của ngân sách nhà nước nhưng tôi vẫn quyết định chương trình đào tạo, tôi vẫn quyết định tuyển chọn giáo viên, vẫn quyết định những vấn đề theo quy định của pháp luật. Phải như thế mới khai phóng được, mới giải phóng được năng lực”, ông Mãi nói.

Kiểm định để bảo đảm chất lượng

Ông Định đánh giá rất cao về quy định đổi mới công tác kiểm định, nâng cao chất lượng kiểm định, nhưng không bắt buộc đối với tất cả ngành nghề.

Ông cho rằng tuy không bắt buộc kiểm định với mọi ngành, mọi nghề, nhưng không có nghĩa là không làm. Dứt khoát có những trường hợp phải kiểm định để tránh thực tế những trường hợp tuyển sinh gấp hai, ba lần cho phép; điều kiện không đủ vẫn tuyển sinh; thu học phí linh tinh.

Ông đồng tình với dự thảo luật về quy định ba trường hợp phải kiểm định rất chặt và rất kỹ từ khi mở ngành đến trong quá trình đào tạo.

Trước hết là ngành sư phạm, bởi đây là ngành đặc biệt quan trọng, đào tạo ra người thầy để dạy ra các thế hệ học trò, thế hệ thầy khác, do đó cần được đặc biệt quan tâm, dành nguồn lực. Đồng thời cũng phải được kiểm định, tuyển sinh chặt chẽ.

Thứ hai là ngành luật. Dẫn thực tế cách đây 2-3 năm, ước tính có tới 103 cơ sở đào tạo cử nhân luật trong đó có những cơ sở một năm chỉ đào tạo vài chục người, không có giáo trình, giáo viên cơ hữu, ông cho rằng như vậy có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng, cần phải được kiểm định chặt chẽ.

Thứ ba là ngành chăm sóc sức khỏe, nói chung là y dược và y dược học cổ truyền.

Ông nêu số liệu ước tính hiện nay có khoảng 40-50 trường (bao gồm cả dân lập, tư thục) đào tạo về chăm sóc sức khỏe và đặt vấn đề: Khi có nhiều cơ sở như vậy, liệu có đủ thầy, có bệnh viện, có phòng thí nghiệm, có điều kiện để đào tạo bài bản không?

Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần phải bắt buộc kiểm định với ba lĩnh vực trên.

Nếu cơ sở đào tạo đại học không đạt kiểm định, không khắc phục khuyết điểm thì có thể đình chỉ hoạt động, thậm chí rút giấy phép.

Giáo dục không phải là dịch vụ thông thường

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Lê Quang Mạnh mong muốn dự án luật lần này có những bước đột phá, nhấn mạnh hơn vai trò của giáo dục đại học ngoài công lập bao gồm cả trường tư thục, cơ sở có vốn đầu tư nước ngoài và các chương trình liên kết quốc tế.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Lê Quang Mạnh nói giáo dục không giống các hàng hóa, dịch vụ thông thường. Ảnh: QH

Tuy dự thảo luật đã đề cập nhiều nội dung, nhưng ông cho rằng cần tiếp tục quan tâm, đầu tư hơn nữa cho lĩnh vực này.

Ông dẫn thực tế thời gian qua, chính sách xã hội hóa giáo dục đại học chưa hiệu quả như kỳ vọng, nhiều trường tư thục chạy theo thương mại hóa, tối đa hóa lợi nhuận, mà quên rằng giáo dục không giống các loại hàng hóa, dịch vụ thông thường, không thể đơn thuần coi người học như một khách hàng.

“Chính tình trạng này đã làm giảm niềm tin của người học và phụ huynh vào chất lượng giáo dục”, ông Mạnh nói. Đồng thời đề nghị bổ sung vào dự thảo luật quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước và chính sách phát triển giáo dục đại học cũng như cần làm rõ vai trò của Nhà nước và Bộ GD&ĐT trong việc “cầm trịch” chất lượng, đặc biệt ở khu vực tư thục và cơ sở có vốn đầu tư nước ngoài.

Theo ông Mạnh, không chỉ kiểm định cơ sở đào tạo mà phải còn tập trung vào kiểm định các chương trình đào tạo cấp bằng, từ đó minh bạch thông tin để người học lựa chọn.

Việc giám định cơ sở mới là bước khởi đầu. Một trường có cơ sở vật chất tốt, đội ngũ giảng viên đông đảo, nhưng nếu “sản phẩm”, tức chương trình đào tạo, không đảm bảo, thì chất lượng chưa thể tốt, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính phân tích.

Cần buông thì buông, nắm chắc cái cần nắm

Giải trình một số ý kiến, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc sửa luật lần này tăng phân cấp, phân quyền trong điều kiện tăng quyền tự chủ, mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo.

"Xác định là kiên quyết buông cái cần buông và nắm thật chắc cái cần nắm. Trong đó có việc chỉ nắm vấn đề về con người, quyền thay người, quyền đóng cửa cơ sở giáo dục, ngừng hoạt động đào tạo. Cố gắng làm sao nắm, buông không nhầm", Bộ trưởng Sơn nói.

Theo ông Sơn, ngành sư phạm mấy năm nay đã được chú trọng hơn. Điểm chuẩn tuyển sinh vào ngành sư phạm gần đây tăng lên rất cao, năm nay có lẽ thuộc nhóm cạnh tranh cao ngang y dược. Đó là thông tin đáng mừng.

Với ngành sức khỏe và luật, ông Sơn cho biết, trước đây chủ yếu chỉ kiểm soát việc mở ngành thật chặt chẽ, tuy nhiên tới đây sẽ kiểm soát toàn bộ quá trình đào tạo.

"Kiểm soát đối với 3 lĩnh vực này không chỉ kiểm soát đầu vào, không chỉ kiểm soát đầu ra, mà kiểm soát toàn bộ quá trình vì đây là ba ông thầy tác động rất lớn đến toàn bộ hoạt động của xã hội", Bộ trưởng Sơn nhấn mạnh.

CHÂN LUẬN

Nguồn PLO : https://plo.vn/tu-chu-dai-hoc-khong-phai-kiem-duoc-tien-roi-anh-moi-tu-chu-post865397.html