Từ di sản địa chất đến địa chỉ xanh chống biến đổi khí hậu

3 giờ trướcBài gốc

Bắt nhịp với chuyển động toàn cầu vì môi trường xanh

Đầu tháng 5/2025, tại Lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới và Tháng hành động vì môi trường do UBND tỉnh tổ chức tại thành phố Cao Bằng (cũ), gian hàng của Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng trở thành điểm nhấn sinh động tuyên truyền chống BĐKH với nhiều hình thức phong phú thu hút đông đảo người dân, du khách, học sinh, sinh viên đến trải nghiệm. Đặc biệt, không gian trưng bày các sản phẩm truyền thống đặc trưng như: hương Phja Thắp, giấy bản Dìa Trên (xã Quảng Uyên), cùng các ấn phẩm chuyên đề về du lịch trải nghiệm, bản tin địa chất, bản đồ 4 tuyến CVĐC… truyền đi thông điệp mạnh mẽ về sự gắn kết giữa bảo tồn giá trị thiên nhiên, văn hóa và phát triển kinh tế xanh, bền vững.

Những năm qua, Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng triển khai đồng bộ nhiều chương trình, hoạt động, tích cực hưởng ứng các chiến dịch toàn cầu chống BĐKH trong hoạt động Mạng lưới CVĐC Toàn cầu của UNESCO tại các vùng di sản CVĐC Non nước Cao Bằng. Nổi bật là các hoạt động nhân Ngày Trái Đất 22/4, Tuần lễ CVĐC châu Á - Thái Bình Dương (22 - 28/4), Tuần lễ Nước sạch và vệ sinh môi trường, cũng như các khóa tập huấn chuyên đề, tọa đàm trực tuyến về các hoạt động bảo vệ tài nguyên, môi trường chống BĐKH do Mạng lưới CVĐC tổ chức…

Lãnh đạo Ban Quản lý Công viên địa chất Non nước Cao Bằng và chuyên gia Mạng lưới Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO kiểm tra mô hình thu gom rác thải nhựa tại điểm du lịch cộng đồng làng đá Khuổi Ky, xã Đàm Thủy.

Tại các sự kiện, Ban Quản lý cử cán bộ tham gia, đóng góp bài tham luận, gửi tin, bài và hình ảnh phản ánh hoạt động bảo vệ môi trường, bảo tồn di sản địa chất, sinh thái, văn hóa bản địa tại Cao Bằng đến Mạng lưới CVĐC Toàn cầu UNESCO. Các chủ đề được truyền thông xuyên suốt gồm: bảo vệ nguồn nước, giảm thiểu rác thải nhựa, tái sử dụng vật liệu truyền thống, thúc đẩy vai trò cộng đồng dân cư trong bảo tồn và phát triển du lịch sinh thái - giáo dục. Đặc biệt, chương trình truyền thông “Nói không với nhựa dùng một lần trong vùng CVĐC” được triển khai thử nghiệm tại các điểm đến như: thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, làng nghề rèn Phúc Sen và các trường học trong vùng CVĐC ở Trà Lĩnh, Quảng Hòa, Trùng Khánh. Các hoạt động “Tái chế sáng tạo từ vật liệu thải bỏ”, tổng vệ sinh, dọn rác, trồng cây xanh… trong trường học, góp phần giáo dục trẻ em nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường từ sớm.

Để giúp người dân chủ động ứng phó với thiên tai, giảm thiệt hại rủi ro, tháng 5/2025, Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng mời chuyên gia đầu ngành, PGS.TS Trần Tân Văn, thành viên Ban cố vấn Mạng lưới CVĐC Toàn cầu UNESCO khu vực châu Á - Thái Bình Dương, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam trực tiếp tổ chức chương trình tập huấn đặc biệt tại 5 xã trọng điểm: Ca Thành, Thể Dục, Yên Lạc, Tĩnh Túc, Vũ Nông - những địa phương thuộc huyện Nguyên Bình (cũ) từng chịu thiệt hại nghiêm trọng do sạt lở đất trong hoàn lưu bão số 3 (tháng 9/2024) về kiến tạo địa hình, diện mạo địa chất, các dạng tai biến địa chất thường gặp; đồng thời hướng dẫn cách nhận biết những dấu hiệu cảnh báo sớm như vết nứt trên núi đất, núi đá, dòng suối đổi hướng bất thường, hiện tượng rễ cây lộ thiên, những dấu hiệu từng bị bà con bỏ qua trong quá khứ. Người dân không chỉ được trang bị kiến thức nền tảng mà còn hình thành kỹ năng biết nguy cơ xảy ra thiên tai tại chính nơi mình sinh sống để ứng xử phù hợp khi xảy ra mưa lũ, sạt lở đất, từng bước chuyển từ thế bị động sang chủ động bảo vệ sự sống của chính mình và cộng đồng trong mùa mưa bão.

Cộng đồng “trụ cột” bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch xanh

Từ năm 2024 đến nay, Ban Quản lý CVĐC đã xây dựng và đưa vào vận hành hiệu quả Tổ cộng đồng bảo vệ di sản tại các xã thuộc 4 tuyến du lịch trải nghiệm CVĐC. Đây là lực lượng nòng cốt thực hiện phương châm: Bảo tồn di sản gắn với phát triển sinh kế xanh tại cộng đồng. Ông Nông Văn Lùng, thành viên Tổ cộng đồng làm giấy bản Dìa Trên, xã Quảng Uyên chia sẻ: Được Ban Quản lý CVĐC tập huấn, hướng dẫn và hỗ trợ kết nối du lịch, chúng tôi hiểu hơn về giá trị văn hóa giấy bản thủ công. Bà con vệ sinh đường làng, hạn chế dùng túi nilon, chủ động hướng dẫn du khách về quy tắc ứng xử thân thiện với môi trường.

Bà con dân tộc Dao Tiền tại Điểm du lịch cộng đồng Hoài Khao, xã Thành Công với sản phẩm ky đựng rác thải trong bản và bán cho du khách.

Không dừng lại ở đó, các Tổ cộng đồng còn được hướng dẫn ghi nhật ký môi trường như ghi nhận lượng rác thu gom, lượng khách tham quan, các hiện tượng bất thường về thời tiết, xói lở, suy thoái sinh cảnh. Đây là dữ liệu thực địa quan trọng giúp Ban Quản lý xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ và lập kế hoạch bảo tồn thích ứng BĐKH.

Ban Quản lý CVĐC tham mưu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các doanh nghiệp lữ hành triển khai các tuyến du lịch sinh thái - trải nghiệm - giáo dục tại các điểm di sản CVĐC tiêu biểu: Với mô hình “học sinh làm hướng dẫn viên” tại tuyến Trà Lĩnh - Trùng Khánh đi tham quan Mắt Thần núi, thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao; tour “một ngày làm nghệ nhân” tại các làng nghề làm hương thơm Phja Thắp, rèn dao xóm Pác Rằng, làm giấy bản xóm Dìa Trên… tạo sự lan tỏa, thu hút sự quan tâm của nhiều trường học và du khách quốc tế.

Kết nối quốc tế - lan tỏa xây dựng hình mẫu CVĐC xanh - bền vững

Lan tỏa xây dựng hình mẫu CVĐC xanh - bền vững, từ đầu năm 2025 đến nay, Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng gửi hơn 20 tin, bài, video clip cho bản tin điện tử và các kênh truyền thông của Mạng lưới CVĐC Toàn cầu UNESCO và Khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Các sản phẩm nội dung này phản ánh sinh động thực tiễn bảo tồn di sản, các điểm du lịch, giáo dục môi trường tại các điểm trường, cộng đồng dân cư và doanh nghiệp hoạt động trong vùng CVĐC.

Tại Hội nghị chuyên đề trực tuyến “CVĐC toàn cầu ứng phó biến đổi khí hậu” do UNESCO tổ chức tháng 4/2025, Giám đốc Ban Quản lý CVĐC Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng tham luận về “Vai trò của cộng đồng dân tộc thiểu số trong gìn giữ tri thức bản địa và tài nguyên sinh thái tại CVĐC Non nước Cao Bằng”. Bài tham luận nhận được đánh giá tích cực từ đại diện CVĐC các nước châu Á, châu Âu, châu Phi.

Từ những hành động cụ thể như không dùng đồ nhựa dùng một lần, tổ chức thu gom rác thải, truyền thông bảo vệ nguồn nước, chủ động phòng chống thiên tai…, đến việc tham gia hội nghị quốc tế, chia sẻ kinh nghiệm quản lý CVĐC…, tất cả đều thể hiện một định hướng phát triển có chiều sâu, gắn kết giữa con người - di sản - thiên nhiên.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Trường Huy: Tỉnh Cao Bằng tiếp tục đầu tư, hỗ trợ và tạo điều kiện để CVĐC Non nước Cao Bằng vận hành, phát triển định hướng của Mạng lưới CVĐC Toàn cầu UNESCO. CVĐC Non nước Cao Bằng trở thành không gian địa học - sinh thái - văn hóa sống động, nơi lan tỏa nhận thức, hình thành văn hóa bản địa gắn với kinh tế xanh bền vững, bảo tồn giá trị nguyên sơ kiến tạo địa chất tự nhiên, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững mà UNESCO khuyến nghị.

Trường Hà

Nguồn Cao Bằng : https://baocaobang.vn/tu-di-san-dia-chat-den-dia-chi-xanh-chong-bien-doi-khi-hau-3179413.html