Ứng phó với rủi ro rửa tiền trên thị trường tài sản mã hóa

3 giờ trướcBài gốc

Rủi ro rửa tiền qua tài sản mã hóa vẫn hiện hữu

Thời điểm thị trường tài sản mã hóa Việt Nam chuẩn bị vận hành thí điểm, cũng là lúc vấn đề rửa tiền được nhắc tới như một rủi ro hiện hữu, có khả năng gây tác động xấu đến tình hình an ninh tiền tệ, nhất là trong bối cảnh dòng vốn chảy vào thị trường tài sản mã hóa - tiền số của Việt Nam đã vượt mức 220 tỉ đô la Mỹ tính tới cuối năm 2024 - đứng thứ ba tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Thị trường tài sản mã hóa vẫn tồn tại nhiều rủi ro. Ảnh: TL

Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an), cho biết ngoài các giao dịch trên sàn quốc tế, hoạt động trao đổi, mua bán tài sản mã hóa giữa cá nhân với cá nhân trên không gian mạng còn được tổ chức theo dạng "chợ đen".

“Chợ đen”, theo lý giải của ông Chung, là những hội nhóm kín, chuyên mua bán, trao đổi tài sản mã hóa. Điển hình là nhóm "Mua bán USDT Việt Nam" với gần 400.000 thành viên, "Mua Bán USDT Miền Trung - Trade Coin" với 73.000 thành viên, “Bitcoin Remitano USDT" với 13.000 thành viên....

Thành viên của các nhóm này đăng thông tin về nhu cầu mua, bán, hoặc trao đổi tài sản mã hóa. Nếu "khớp lệnh", họ trực tiếp giao dịch với nhau. Uy tín của người mua, người bán chỉ dựa vào đánh giá của các thành viên kỳ cựu trong nhóm.

Theo Cục An ninh mạng, giá trị của các giao dịch dao động từ vài nghìn đến vài trăm nghìn USDT - đồng stable được neo giá theo USD, thậm chí có trường hợp lên tới hàng triệu USDT một ngày. Trên các "chợ đen", thường xuyên xuất hiện các tài khoản ẩn danh tìm mua khối lượng lớn tài sản mã hóa bẩn, có thể lên đến hàng chục triệu USDT.

“Với tính ẩn danh, xuyên biên giới, tài sản mã hóa bị tội phạm mạng triệt để lợi dụng để tạo ra một ‘thị trường ngầm’, lưu chuyển dòng tiền thanh toán cho những hoạt động bất hợp pháp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội”, ông Chung nói tại diễn đàn “Thị trường tài sản số: Từ xu hướng tới bứt phá” ngày 2-10.

Tại cuộc họp báo do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tổ chức ngày 3-10, rủi ro này tiếp tục được bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó cục trưởng, Cục Phòng chống rửa tiền (NHNN) đề cập. Cụ thể, tại báo cáo đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền (Nghị quyết số 71/NQ-CP), Việt Nam đã lựa chọn đánh giá với bốn nội dung liên quan đến tài sản ảo, gồm: Nhà cung cấp dịch vụ ví, quản lý tài sản ảo; Quỹ đầu tư tài sản ảo; Tài sản mã hóa ổn định; Tài sản ảo dạng chứng khoán, tài sản ảo tiện tích, tài sản ảo nền tảng.

Kết quả, rủi ro với bốn nội dung này được xếp hạng ở mức Trung bình cao/Cao. Điều này khiến Việt Nam đang nằm trong “Danh sách xám” của Lực lượng Đặc nhiệm tài chính quốc tế FATF từ tháng 6-2023 và đang tích cực triển khai các hành động theo khuyến nghị từ tổ chức này.

Cũng theo đại diện Cục Phòng chống rửa tiền, đây là lý do khiến cơ quan soạn thảo phải đưa ra yêu cầu về việc thực hiện các quy định về chống tài trợ khủng bố AML/CFT tại Luật Công nghiệp công nghệ số. Tiếp đó, Nghị quyết 05/2025 của Chính phủ cũng quy định chặt chẽ về chống tài trợ khủng bố AML/CFT của các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa (VASP).

Quản lý thị trường hơn 220 tỉ đô la Mỹ bằng cách nào?

Trước viễn cảnh thị trường tài sản mã hóa chuẩn bị vận hành thí điểm, ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban, Ban phát triển thị trường chứng khoán (UBCKNN), cho biết Nghị quyết 05/2025 đã quy định rõ điều kiện phát hành, yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải là pháp nhân tại Việt Nam và dựa trên tài sản thực. Đồng thời thiết lập các chuẩn mực chặt chẽ với tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa (VASP).

Cụ thể, các đơn vị tham gia phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỉ đồng, tỉ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài không vượt quá 49% và hạ tầng công nghệ đáp ứng chuẩn an toàn cấp độ 4 trên tổng số 5 cấp độ.

Ngoài việc cung cấp dịch vụ giao dịch và lưu ký, doanh nghiệp buộc phải công bố thông tin minh bạch, tách bạch tài sản khách hàng, có cơ chế giải quyết tranh chấp và bồi thường khi có sự cố.

“Cơ chế thí điểm này không chỉ mở đường cho đổi mới sáng tạo, mà còn đóng vai trò bộ lọc, loại bỏ những mô hình tiềm ẩn rủi ro. Nhờ đó, thị trường có thể vận hành minh bạch, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời giúp Việt Nam hội nhập với tiêu chuẩn quốc tế trong quản lý tài sản mã hóa”, ông Hòa kỳ vọng.

Không dễ kiểm soát dòng tiền trên thị trường tài sản mã hóa. Ảnh minh họa: TL

Bổ sung, bà Nguyễn Thị Minh Thơ lưu ý các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa, ngoài việc phải thực hiện các yêu cầu như một tổ chức tài chính trong công tác phòng chống rửa tiền, còn phải thực hiện một số yêu cầu đặc thù như: xây dựng quy trình nhận diện khách hàng, giám sát giao dịch có giá trị từ 1.000 đô la Mỹ, lưu giữ dữ liệu tối thiểu 10 năm và báo cáo giao dịch bất thường.

Từ góc nhìn chuyên gia, GS.TS Phan Trung Lý, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, kiến nghị Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết chuyên biệt về blockchain và tài sản số, như một thành tố quan trọng, trong mục tiêu phát triển đột phát phá của nền kinh tế.

Bên cạnh đó, Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hữu quan cần có chương trình hoàn thiện khung pháp lý cơ bản về phát triển tài sản mã hóa, thị trường tài sản mã hóa và blockchain. Đồng thời, thiết lập thiết chế quản lý chuyên trách như cơ quan quản lý tài sản mã hóa trực thuộc Chính phủ hoặc Ủy ban Chứng khoán.

“Sớm thiết lập cơ chế sandbox, thử nghiệm blockchain, token hóa tài sản, NFT, DeFi trên cơ sở hài hòa với pháp luật quốc tế để thu hút đầu tư và phát triển hệ sinh thái start-up blockchain. Đặc biệt, đẩy mạnh bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư và an ninh mạng song song với đào tạo nguồn nhân lực về pháp luật và công nghệ blockchain”, ông Lý nêu quan điểm.

Vân Phong

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/ung-pho-voi-rui-ro-rua-tien-tren-thi-truong-tai-san-ma-hoa/