Ung thư thận đang trở thành mối đe dọa thầm lặng đối với sức khỏe cộng đồng. Theo Globocan (Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế), mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 2.000 ca mắc mới, một con số đáng báo động trong bối cảnh bệnh thường được phát hiện muộn, khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn. Theo Thạc sỹ, Bác sỹ nội trú Cao Minh Phúc, Giảng viên Bộ môn Ngoại, Trường Đại học Y Hà Nội, Phó Trưởng khoa Phẫu thuật tiết niệu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết "Ung thư thận là bệnh lý có diễn tiến âm thầm, khó nhận diện ở giai đoạn đầu, bệnh thường diễn biến âm thầm, không có biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn đầu. Phần lớn bệnh nhân chỉ phát hiện khi tình cờ siêu âm ổ bụng hoặc chụp CT vì một lý do khác". Điều này lý giải vì sao khi bệnh nhân được chẩn đoán, nhiều trường hợp đã ở giai đoạn muộn. Khi đó, khối u có thể xâm lấn mạch máu lớn hoặc di căn đến các cơ quan khác như phổi, xương, não, làm giảm đáng kể hiệu quả điều trị.
“Ung thư thận không đáng sợ nếu phát hiện kịp thời” – thông điệp từ Bác sĩ Cao Minh Phúc trong lúc thực hiện ca mổ
Nguyên nhân chính khiến bệnh phát hiện muộn là do tâm lý chủ quan và thiếu nhận thức về những triệu chứng cảnh báo. Không ít người bỏ qua các dấu hiệu nhỏ vì nghĩ rằng không nghiêm trọng. Thực tế, những biểu hiện tưởng chừng vô hại lại có thể là tín hiệu đầu tiên của căn bệnh này. Một số dấu hiệu cần đặc biệt lưu tâm bao gồm: tiểu ra máu dù chỉ là vệt máu nhỏ, đau âm ỉ vùng hông lưng một bên kéo dài, sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân, mệt mỏi dai dẳng hoặc sốt nhẹ kéo dài mà không tìm thấy nguyên nhân nhiễm trùng. Bác sỹ Phúc cảnh báo: “Đa số bệnh nhân chủ quan với các triệu chứng này, dẫn đến tỷ lệ phát hiện sớm còn thấp. Hiện có khoảng 30-40% ca được chẩn đoán khi đã di căn.”
Ung thư thận có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng nhóm đối tượng nguy cơ cao là nam giới trên 50 tuổi, người có thói quen hút thuốc lá, béo phì, tăng huyết áp hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh. Bên cạnh đó, môi trường sống và làm việc tiếp xúc hóa chất độc hại cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Để phòng ngừa và phát hiện sớm, Bác sỹ Phúc khuyến cáo người dân, đặc biệt nhóm nguy cơ cao, nên thực hiện siêu âm kiểm tra định kỳ mỗi 6-12 tháng, “Phát hiện sớm là yếu tố quyết định để điều trị thành công. Với công nghệ hiện nay, nếu chẩn đoán ở giai đoạn sớm, việc điều trị trở nên đơn giản hơn, chi phí thấp hơn và tỷ lệ sống cao hơn”.
Hiện nay, các phương pháp điều trị ung thư thận đã có nhiều tiến bộ. Phẫu thuật vẫn là lựa chọn hàng đầu, trong đó phẫu thuật nội soi và cắt u bảo tồn thận được áp dụng rộng rãi, giúp giảm xâm lấn, bảo tồn chức năng thận tối đa. Ngoài ra, các liệu pháp hiện đại như miễn dịch, điều trị đích đang mở ra cơ hội mới cho bệnh nhân, đặc biệt những trường hợp không thể phẫu thuật hoặc đã có di căn. Tuy nhiên, mọi phương pháp điều trị chỉ phát huy hiệu quả tối đa khi bệnh được phát hiện sớm. Đó là lý do tầm soát định kỳ và nâng cao nhận thức cộng đồng trở thành chìa khóa. Người dân cần hiểu rằng ung thư thận không phải là “án tử” nếu chủ động phát hiện sớm. Ngược lại, sự chủ quan có thể khiến chúng ta trả giá bằng cả mạng sống.
Thông điệp cuối cùng từ Bác sỹ Cao Minh Phúc: “Ung thư thận không đáng sợ nếu phát hiện kịp thời. Đừng để sự thờ ơ biến những dấu hiệu nhỏ thành án tử cho chính mình.” Ung thư thận đang gióng lên hồi chuông cảnh báo tại Việt Nam. Chủ động kiểm tra sức khỏe không chỉ là biện pháp bảo vệ bản thân mà còn là trách nhiệm với gia đình và xã hội. Đừng để căn bệnh âm thầm này có cơ hội cướp đi sự sống khi chúng ta hoàn toàn có thể ngăn chặn bằng sự quan tâm và hành động ngay từ hôm nay.
Thực trạng ung thư thận tại Việt Nam* 1.700 - 2.000: Số ca mắc mới ung thư thận mỗi năm tại Việt Nam ( Số liêu năm 2020 của Globocan)* 30 – 40%: Bệnh nhân phát hiện khi bệnh đã di căn* Nhóm nguy cơ cao: Nam giới trên 50 tuổi, hút thuốc, béo phì, tăng huyết áp*Khuyến cáo: Siêu âm kiểm tra định kỳ 6 – 12 tháng/lần
Xuân Bùi