"Tạo thuận lợi tối đa để người thu nhập thấp tiếp cận nhà ở xã hội."
Tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đang diễn ra, Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội (NOXH). Trong đó, nhiều cơ chế đột phá, đặc thù được đưa ra, như: cắt, giảm một loạt thủ tục hành chính; để chủ đầu tư tự quyết định giá bán; mở rộng đối tượng hưởng chính sách; thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia...Dự kiến, Nghị quyết sẽ được Quốc hội thông qua cuối tháng 5 tới đây tại kỳ họp thứ 9 theo trình tự, thủ tục rút gọn.
Chia sẻ với phóng viên Tạp chí Doanh nhân Việt Nam bên lề một hội thảo về NOXH mới đây, ông Trần Công Tưởng, Tổng giám đốc CTCP Đầu tư và Thương mại Thủ Đô (thành viên của Capital House), một doanh nghiệp có nhiều kinh nghiệm trong phát triển NOXH, nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ chế mới: "Đây là bước đột phá rất quan trọng, giúp doanh nghiệp chúng tôi có thể chủ động hơn trong việc đầu tư phát triển nhà ở xã hội, đồng thời tạo điều kiện để người dân có thể tiếp cận nhà ở giá rẻ nhanh hơn”.
Ông Trần Công Tưởng, Tổng giám đốc CTCP Đầu tư và Thương mại Thủ Đô (thành viên của Capital House). Ảnh: Nhà đầu tư.
Về định hướng phát triển quỹ nhà, ông Tưởng bày tỏ sự đồng thuận: "Về chủ trương phát triển quỹ nhà ở xã hội tập trung chủ yếu vào cho thuê và thuê mua, tôi đồng thuận với định hướng này bởi nguồn lực nhà nước hiện vẫn còn hạn chế. Việc ưu tiên phát triển quỹ nhà cho thuê giúp bảo đảm ổn định chỗ ở cho nhóm đối tượng thu nhập thấp trong giai đoạn đầu, đồng thời tạo cơ hội cho người dân tiếp cận nhà ở với chi phí hợp lý.
Tuy nhiên, về lâu dài, tôi đề xuất mở rộng chính sách cho phép mua hoặc thuê mua, giúp người dân sở hữu tài sản và gia tăng giá trị tài chính cá nhân”.
Đồng quan điểm, ông Vũ Quốc Huy, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Taseco Land nhận định: "Tập trung phát triển nhà cho thuê sẽ giúp ổn định chỗ ở cho người thu nhập thấp, giảm áp lực tài chính ban đầu khi mua nhà. Tuy nhiên, chính sách cũng nên linh hoạt để mở rộng cơ hội sở hữu nhà cho người dân trong tương lai”. Điều này cho thấy sự kỳ vọng vào một chính sách vừa giải quyết nhu cầu trước mắt, vừa có tầm nhìn dài hạn.
Bà Tống Thị Hạnh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng). Ảnh: Mai Trang.
Bà Tống Thị Hạnh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội có tính toán đến các chính sách đặc thù liên quan hình thành Quỹ nhà ở quốc gia. Quỹ nhà ở này ban đầu trình lên dành để cho thuê và cho thuê, mua, song theo tiếp thu ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Đảng và thảo luận tại hội trường của các Đại biểu quốc hội, đã hướng đến quỹ NOXH do quỹ Nhà ở Quốc gia tạo lập ra và đầu tư xây dựng và chỉ nhắm đến một đối tượng cho thuê. Đây là phiên bản mới nhất Chính phủ gửi sang Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Quỹ Nhà ở sẽ dùng luân phiên, nếu đối tượng hưởng chính sách đáp ứng thì hưởng và thuê nhà ở, khi đủ điều kiện mua nhà ở thương mại thì chuyển ra ngoài và căn nhà đó dành cho đối tượng khác.
Tháo gỡ thủ tục và tạo động lực cho doanh nghiệp đầu tư NOXH
Bên cạnh chính sách cho thuê, việc cải cách thủ tục hành chính, đảm bảo sự minh bạch trong lựa chọn nhà đầu tư và tạo một môi trường kinh doanh thông thoáng là những yếu tố sống còn để thu hút doanh nghiệp tham gia vào phát triển NOXH. Các vướng mắc về thủ tục từ lâu đã là rào cản lớn, làm chậm tiến độ dự án và tăng chi phí đầu tư.
Ông Trần Công Tưởng đề xuất: "Cần tối ưu hóa hơn nữa nguồn lực xã hội hiện có, đặc biệt là các quỹ nhà tái định cư chưa được sử dụng hiệu quả tại nhiều địa phương. Việc tận dụng quỹ nhà này vào phát triển nhà ở xã hội sẽ giúp triển khai nhanh chóng hơn, tiết kiệm chi phí và tạo quỹ nhà ổn định trong thời gian ngắn". Ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết của các mẫu thiết kế kiến trúc tiêu chuẩn phù hợp đặc thù từng vùng miền, giúp triển khai nhanh và đúng quy chuẩn.
Lãnh đạo Tập đoàn Taseco Land cũng đồng tình về sự cần thiết của một hành lang pháp lý rõ ràng: "Chính phủ cần sớm ban hành các nghị định hướng dẫn chi tiết, tạo sự đồng bộ trong triển khai ở các địa phương, giúp doanh nghiệp có cơ sở pháp lý rõ ràng, tránh những vướng mắc về thủ tục hành chính”. Ông cũng đề nghị "quy định cụ thể hơn về các thủ tục cấp sổ đỏ, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở xã hội nhằm tránh tình trạng khó khăn trong việc xác nhận quyền lợi cho người mua nhà".
Đơn giản hóa các thủ tục hành chính sẽ giúp người dân dễ tiếp cận NOXH. Ảnh: Báo Chính phủ.
Từ góc độ cơ quan quản lý, bà Tống Thị Hạnh chia sẻ một thông tin quan trọng từ các khảo sát: "Nhiều doanh nghiệp có ý kiến bản chất không nằm ở mức lợi nhuận định mức, mà họ quan tâm nhiều hơn đến cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn đầu tư xây dựng, quay vòng vốn dự án. Điều này có hiệu quả hơn nhiều so với nâng lợi nhuận định mức 10% lên một mức cao hơn. Nếu rút thời gian triển khai dự án từ 3 năm xuống 1 năm, ngay từ chi phí lãi vay, hay việc đưa dự án sớm hoàn thành sẽ đem lại lợi ích kinh tế hơn." Do đó, Nghị quyết lần này tập trung vào các cải cách cụ thể:
"Trong dự thảo Nghị quyết đề xuất cần thiết có quy định về giao chủ đầu tư dự án NOXH không thông qua đấu thầu. Thủ tục này dự kiến mất khoảng tối đa 75 ngày, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành."
"Nhằm rút ngắn thời gian triển khai thực hiện dự án đầu tư xây dựng NOXH cần thiết bỏ bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết; cắt giảm được 65 ngày so với quy trình hiện hành (bằng 100%)."
Về chi phí đất đai, bà Hạnh cho biết, thay vì Nhà nước hoàn trả, "tại Dự thảo Nghị quyết thì thay vì Nhà nước bố trí ngân sách hoàn trả, nhà đầu tư được hạch toán chi phí tiền sử dụng đất, tiền thuê đất vào chi phí đầu tư dự án và xác định vào giá bán, cho thuê mua NOXH."
Trang Mai