Ủy ban Kinh tế và Tài chính kiến nghị không trình sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng tại kỳ họp này

một giờ trướcBài gốc

Đề xuất sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng chưa nhận được đồng thuận của Ủy ban Kinh tế và Tài chính

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội vừa có báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Báo cáo nêu rõ một số vấn đề liên quan đến sự cần thiết sửa đổi, thẩm quyền và các nội dung đề xuất cụ thể.

CHƯA ĐỦ CĂN CỨ THUYẾT PHỤC VỀ VIỆC CẦN THIẾT SỬA LUẬT

Theo cơ quan thẩm tra, 3 nội dung Chính phủ đề xuất sửa đổi đều là những nội dung mới được sửa trong Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024, được thông qua tại Kỳ họp thứ 8, có hiệu lực từ 01/7/2025. Việc tiếp nhận và tổng hợp ý kiến của doanh nghiệp trong quá trình thực thi Luật là cần thiết để có giải pháp tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật.

Tuy nhiên, các chính sách về thuế luôn có phạm vi tác động rộng và nhiều chiều đến các đối tượng liên quan, có đối tượng hưởng lợi, có đối tượng bị ảnh hưởng. Vì vậy, các quy định về thuế cần phù hợp đạo lý, chính sách và không tạo kẽ hở, gây thất thu cho ngân sách. Việc sửa đổi luật vì vậy cần được xem xét kỹ lưỡng, có tổng kết, đánh giá tác động toàn diện và khách quan từ các góc độ khác nhau.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhận định tờ trình của Chính phủ chủ yếu thể hiện ý kiến của một số hiệp hội và doanh nghiệp mà chưa có phân tích từ góc độ quản lý thu ngân sách nhà nước.

Về cơ bản, vướng mắc của các doanh nghiệp là liên quan đến việc chậm trễ trong trong hoàn thuế giá trị gia tăng. Cùng với các nội dung phân tích cụ thể đối với từng nội dung đề xuất, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban Kinh tế - Tài chính cho rằng hồ sơ Dự án Luật chưa đủ căn cứ thuyết phục về sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung Luật và chưa bảo đảm Quy định số 178-QĐ/TW về kiểm soát quyền lực và phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật, đề nghị Chính phủ hoàn thiện hồ sơ làm rõ cơ sở một cách thuyết phục hơn.

Điều 70 của Hiến pháp quy định thẩm quyền của Quốc hội trong việc “sửa đổi hoặc bãi bỏ các thứ thuế” (tại Khoản 4) là tương tự như thẩm quyền của Quốc hội trong “làm luật và sửa luật” (quy định tại Khoản 1) và Nghị quyết 206/2025/QH15 của Quốc hội đã giao thẩm quyền cho Chính phủ được ban hành Nghị quyết để “sửa luật” nhằm kịp thời tháo gỡ các vướng mắc về pháp luật trong thời gian cấp thiết trước mắt cho đến tháng 3/2027 trước khi được luật hóa.

Trong trường hợp thật sự cần thiết phải xử lý ngay các điểm nghẽn (nếu có) và để bảo đảm linh hoạt, Chính phủ có thể chủ động ban hành Nghị quyết của Chính phủ theo thẩm quyền được giao tại Điều 4 Nghị quyết số 206/2025/QH15 để xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội tại kỳ họp gần nhất và đánh giá toàn diện sau thời gian thực hiện để đề xuất sửa Luật chính thức (trong trường hợp cần thiết) theo quy định trước tháng 3/2027.

MỘT SỐ NỘI DUNG SỬA ĐỔI CHƯA PHÙ HỢP

Chính phủ đề xuất khôi phục quy định cho phép doanh nghiệp kinh doanh thương mại mặt hàng nông sản chưa qua chế biến không phải nộp thuế giá trị gia tăng nhưng vẫn được khấu trừ thuế đầu vào. Lý do là nhằm tạo thuận lợi dòng tiền cho doanh nghiệp xuất khẩu và tránh phân biệt đối xử với hàng hóa nhập khẩu.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng lý do này cần phải cân nhắc. Từ năm 1997 đến nay, việc đánh thuế giá trị gia tăng ở khâu thương mại là phù hợp với thông lệ quốc tế. Từ năm 2013, khi doanh nghiệp được quyền tự tạo hóa đơn, tình trạng gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng trở nên nghiêm trọng, nên Luật năm 2016 đã bổ sung quy định không xuất hóa đơn ở khâu thương mại để phòng ngừa gian lận.

Hiện nay, doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế và có quy định rằng người mua chỉ được hoàn thuế nếu người bán đã kê khai và nộp thuế. Do đó, lý do đề xuất sửa luật lần này không còn phù hợp. Ngoài ra, chính sách áp thuế giá trị gia tăng 5% ở khâu thương mại còn khuyến khích doanh nghiệp thu mua trực tiếp từ người sản xuất, qua đó giảm chi phí trung gian và nâng cao giá trị cho người nông dân.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính kiến nghị không trình sửa đổi Luật tại kỳ họp này vì chưa đủ thời gian đánh giá đầy đủ, toàn diện. Chính phủ có thể xử lý các vướng mắc bằng nghị quyết hoặc văn bản dưới luật theo thẩm quyền đã được giao.

Trường hợp vẫn trình sửa đổi Luật tại kỳ họp, Chính phủ cần bổ sung các nội dung giải trình: lý do sửa đổi những nội dung vừa được ban hành, đánh giá rủi ro thất thu ngân sách nhà nước, và đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm với các nội dung sửa đổi, bảo đảm không xảy ra gian lận, không gây thiệt hại ngân sách nhà nước và không tạo thêm khó khăn cho người nộp thuế cũng như các đối tượng liên quan.

Ngoài ra, Chính phủ đề xuất bỏ quy định áp dụng thuế suất cho mặt hàng nông sản chưa chế biến sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu... vì cho rằng quy định này làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính yêu cầu làm rõ lý do đưa quy định này vào Luật năm 2024 và lý do đề xuất bãi bỏ trong dự thảo hiện tại. Việc áp dụng thuế suất có thể giải quyết bằng văn bản dưới luật hoặc nghị quyết của Chính phủ theo Nghị quyết số 206 năm 2025 của Quốc hội.

Chính phủ đề xuất bỏ quy định yêu cầu “người bán đã kê khai, nộp thuế” là điều kiện để được hoàn thuế giá trị gia tăng nhằm giúp doanh nghiệp không bị ảnh hưởng dòng tiền nếu chưa kiểm tra được tình trạng nộp thuế của người bán.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng quy định này nhằm phòng chống gian lận khi doanh nghiệp xin hoàn thuế đối với hóa đơn của đối tượng không kê khai hoặc đã bỏ trốn. Việc bỏ quy định sẽ tạo rủi ro thất thu và khó khăn trong công tác quản lý của cơ quan thuế.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị giữ nguyên quy định này và khuyến khích tháo gỡ vướng mắc bằng sửa đổi quy định dưới luật, tạo cơ chế để doanh nghiệp có thể tra cứu thông tin tình trạng tuân thủ thuế của nhà cung cấp và thúc đẩy hoàn thuế tự động cho doanh nghiệp có lịch sử tuân thủ tốt.

Mỹ Văn

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/uy-ban-kinh-te-va-tai-chinh-kien-nghi-khong-trinh-sua-doi-luat-thue-gia-tri-gia-tang-tai-ky-hop-nay.htm