Theo báo cáo của Bộ Y tế, sau gần 30 năm, với sự nỗ lực của ngành Y tế và các cấp, ngành, công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em ở Việt Nam đã đạt những thành tựu đáng khích lệ: Tỉ lệ tử vong mẹ đã giảm trên 5 lần, từ mức 233/100.000 trẻ đẻ sống năm 1990 xuống còn trên 44/100.000 trẻ đẻ sống năm 2024, đứng thứ 4 trong khu vực Đông Nam Á.
Thứ trưởng Bộ Y tế tặng quà cho trẻ sơ sinh nhân dịp Tết Trung thu
Tỉ suất tử vong trẻ em dưới 1 tuổi giảm hơn 4 lần từ 44‰ xuống còn 11,6‰; tỉ suất tử vong trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm gần 4 lần, từ mức 58‰ xuống còn 18,2‰.
Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại sự chênh lệch đáng kể về tử vong mẹ, tử vong trẻ em giữa các vùng địa lý, giữa các vùng kinh tế- xã hội và giữa các nhóm dân tộc. Tỉ lệ tử vong tại miền núi, vùng sâu, vùng xa cao gấp 2 - 3 lần so với vùng thành thị, đồng bằng. Chăm sóc trước, trong và sau sinh tăng lên đáng kể, tuy nhiên tỉ lệ bà mẹ được chăm sóc trong tuần đầu sau sinh mới đạt khoảng 76% và thấp hơn rất nhiều ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Đánh giá về tình trạng này, tại lễ phát động Tuần lễ “Làm mẹ an toàn” năm 2025 diễn ra ngày 27.9 tại tỉnh Lào Cai, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức cho rằng, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc trước, trong và sau sinh còn hạn chế, đặc biệt tại miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo; chất lượng dịch vụ chưa đồng đều.
Cùng với đó là phong tục, tập quán lạc hậu trong chăm sóc, nuôi dưỡng bà mẹ, trẻ sơ sinh, trẻ em vẫn còn tồn tại; tình trạng phụ nữ có thai không đi khám, không quản lý thai, sinh con tại nhà vẫn khá phổ biến ở khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Đoàn công tác Bộ Y tế thăm, tặng quà cho mẹ và bé
Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ y tế làm công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em còn thiếu về số lượng, hạn chế về chuyên môn. Trước thực trạng này, Chính phủ đã chỉ đạo ngành Y tế phối hợp cùng các Bộ, ngành, địa phương triển khai nhiều chương trình, giải pháp can thiệp nhằm tăng cường chăm sóc sức khỏe nói chung và chăm sóc bà mẹ, trẻ em nói riêng.
Tuần lễ “Làm mẹ an toàn” năm 2025 được Bộ Y tế triển khai từ ngày 1-7.10 với chủ đề “Chăm sóc sau sinh toàn diện - Sức khỏe cho mẹ, tương lai cho bé”, nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng chăm sóc sau sinh cho cả mẹ và trẻ sơ sinh - giai đoạn đặc biệt quyết định sự phục hồi của người mẹ và sự phát triển toàn diện của trẻ.
Làm mẹ an toàn là một trong các nội dung quan trọng của công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản. Mục tiêu của “Làm mẹ an toàn” là nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho bà mẹ và trẻ sơ sinh nhằm giảm tỉ lệ tai biến sản khoa, giảm tử vong mẹ và tử vong sơ sinh.
Tại lễ phát động, Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức đề nghị, trong Tuần lễ này, các địa phương huy động mọi nguồn lực, tổ chức nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng và thúc đẩy sự tham gia, ủng hộ của toàn xã hội, đặc biệt là chính quyền các cấp đối với công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em.
Tuần lễ "Làm mẹ an toàn" nhằm nâng cao nhận thức chăm sóc sức khỏe sau sinh cho cả mẹ và trẻ sơ sinh
Các hoạt động trọng tâm bao gồm: đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ y tế; tăng cường chất lượng truyền thông, tư vấn, dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, chăm sóc thiết yếu cho bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau sinh thường hoặc sinh mổ; khuyến khích nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu; đẩy mạnh các giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc sau sinh toàn diện.
Đây cũng là dịp để toàn ngành Y tế tiếp tục chủ động và tích cực triển khai Chương trình can thiệp giảm tử vong trẻ em dưới 5 tuổi đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu hướng tới là không một bà mẹ, không một trẻ em nào ở Việt Nam bị bỏ lại phía sau.
Viêc phát động Tuần lễ làm mẹ an toàn trên phạm vi cả nước sẽ góp phần giảm sự chênh lệch về các chỉ số sức khỏe, tỉ lệ tử vong mẹ, tử vong trẻ em giữa các vùng miền, hướng tới thực hiện hiệu quả các Mục tiêu Phát triển Bền vững đến năm 2030.
LIÊN HƯƠNG