Mới đây, Hội thảo khoa học quốc tế “Văn khắc Hán Nôm núi Non Nước - Tiềm năng di sản tư liệu” đã được Sở Văn hóa và Thể thao Ninh Bình, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội), Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phối hợp tổ chức, quy tụ nhiều nhà khoa học, chuyên gia trong nước và quốc tế.
Danh thắng núi Non Nước. (Nguồn: Báo Văn Hóa)
Tại Hội thảo, các đại biểu đã thảo luận về khả năng lập hồ sơ di sản tư liệu cho hệ thống văn khắc này; đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị gắn với phát triển bền vững và giáo dục di sản; kiến nghị các hướng đi cụ thể để bảo vệ và phát huy giá trị của di sản trong bối cảnh hiện nay.
Hệ thống văn khắc Hán Nôm trên vách đá tại núi Non Nước mang nhiều ý nghĩa về lịch sử, văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng và văn học nghệ thuật.
Không chỉ phản ánh sự hiện diện và phát triển của di văn Hán Nôm tại vùng đất cố đô, đây là minh chứng sinh động cho quá trình giao lưu văn hóa, tư tưởng, tín ngưỡng của nhiều triều đại phong kiến qua nhiều thế kỷ.
Trong tổng số 43 văn bia ma nhai hiện còn trên núi, có 37 bản văn khắc Hán Nôm niên đại trải dài từ thời Trần đến đầu thế kỷ XX, trong đó có 9 bài thời Trần, 3 bài thời Lê sơ thế kỷ XV, 1 bài văn bia thời Mạc thế kỷ XVI, 4 bài thời Lê Trung hưng thế kỷ XVII-XVIII, còn lại thuộc về thời Nguyễn.
Đây là kho tàng sử liệu, văn liệu phong phú và quý giá, qua đó góp phần xác thực, ghi lại những sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử gắn với núi Non Nước và vùng đất Ninh Bình…; là các bản khắc độc bản các tác phẩm thơ, văn ngự chế của các vị vua, thơ đề vịnh của thi nhân, cùng nét đặc sắc thư pháp, văn tự.
Hệ thống văn khắc trên núi Non Nước. (Nguồn: Báo Văn Hóa)
Một số tác phẩm văn học có giá trị nổi bật như bia Dục Thúy sơn Linh Tế tháp ký do Trương Hán Siêu soạn và khắc vào sườn núi Dục Thúy vào năm Quý Mùi niên hiệu Thiệu Phong thứ 3 (1343) đời vua Trần Dụ Tông.
Đây là một trong những văn bia ma nhai có giá trị đặc biệt trong hệ thống ma nhai ở Việt Nam; bia "Thánh chỉ" của Thượng hoàng Trần Minh Tông khắc năm Kỷ Sửu niên hiệu Thiệu Phong (1349); bia ma nhai của Ngô Thì Sĩ và Ngô Thì Nhậm...
Thông qua Hội thảo và kết quả nghiên cứu của các chuyên gia và nhà khoa học, địa phương sẽ tiếp thu, hoàn thiện Hồ sơ đề cử Văn khắc Hán Nôm núi Non Nước vào Danh mục Di sản tư liệu thế giới thuộc Chương trình Ký ức Thế giới của UNESCO khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đảm bảo tính chính xác, toàn diện, khoa học, đạt yêu cầu đề ra.
P.V