Về Phù Yên vui Tết 'Xíp xí' dịp Quốc khánh 2.9

3 giờ trướcBài gốc

Tết “Xíp xí” là dịp để người Thái trắng ở Phù Yên thể hiện tình yêu quê hương, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc

Tết “Xíp xí” là một trong những cái tết cổ truyền của đồng bào dân tộc Thái trắng xã Phù Yên, tỉnh Sơn La, được bà con lưu truyền từ đời này sang đời khác nhằm bảo tồn và phát huy nét đẹp truyền thống văn hóa của dân tộc mình.

Theo phong tục của người Thái trắng ở Phù Yên, Tết “Xíp xí” được tổ chức duy nhất trong ngày 14.7 âm lịch, là ngày con cháu hướng về tổ tiên, là dịp để người lớn dành sự quan tâm, chăm sóc đặc biệt đến thế hệ trẻ. Vì vậy, đồng bào Thái trắng nơi đây còn gọi “Xíp xí” là Tết của trẻ em.

Với những giá trị nhân văn, độc đáo riêng có mang đậm bản sắc tộc người, ngày 9.8.2024, Bộ VHTTDL đã đưa “Nghi lễ "Tết Xíp xí" của người Thái trắng xã Quỳnh Nhai và Phù Yên, tỉnh Sơn La” vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây không chỉ là niềm tự hào của riêng cộng đồng người Thái trắng, mà còn là niềm tự hào của nhân dân các dân tộc trong toàn tỉnh Sơn La.

Tết “Xíp xí” còn có ý nghĩa như dịp sơ kết và ăn mừng cho thành quả lao động vất vả trong sáu tháng đầu của một năm. Dịp này, trẻ em không phải chăn trâu, làm việc nhà mà được vui chơi và thoải mái, ăn những gì mình ưa thích.

Trong ngày này, gia đình nào cũng có mâm lễ vật để cầu xin sự may mắn cho từng cá nhân, gia đình, dòng họ trong bản. Cầu xin may mắn của trời đất, cầu cho mưa thuận, gió hòa, phù hộ cho dân bản sức khỏe dồi dào để lao động. Cầu mong thần thánh, tổ tiên phù hộ cho con trẻ được mạnh khỏe, hay ăn chóng lớn, không ốm đau bệnh tật.

Tết “Xíp xí” của người Thái trắng ở Phù Yên được các gia đình chuẩn bị rất chu đáo

Tết “Xíp xí” của người Thái trắng ở Phù Yên được các gia đình chuẩn bị rất chu đáo. Trước tết từ 1-2 ngày, phụ nữ Thái sẽ vào rừng lấy lá chuối, lá dong, chọn những lá xanh khổ rộng về để gói bánh ít, chuẩn bị gạo nếp dẻo, thơm, lá nhuộm cơm đỏ, cơm đen. Còn đàn ông thì ra suối, xuống ao bắt cá về nướng, lên rừng đốt ong lấy nhộng để cho bữa tết xíp xí được tươm tất, đầy đủ.

Từ sáng sớm ngày 14.7 âm lịch, bà con bản trên, bản dưới đã mổ gà mổ vịt, gà, chuẩn bị các món ăn cho ngày Tết “Xíp xí”, không khí đông vui nhộn nhịp. Từ các món ăn đặc trưng xôi đỏ, xôi tím, bánh, thịt vịt, gà đến ong rừng, cá nướng ngọt... tất cả đều là những sản phẩm nông nghiệp do chính bà con làm ra từ chính mảnh đất họ sinh sống.

Đồng bào Thái trắng nơi đây còn gọi “Xíp xí” là Tết của trẻ em

Tết Xíp xí có 2 phần, phần lễ và hội. Phần lễ tức thờ cúng tổ tiên, nhớ công ơn người khai phá tạo mường, lập bản và phần hội vui chơi, văn hóa, văn nghệ, ẩm thực. Ở phần lễ, đồ vật cúng có nhiều thứ như rượu, thịt, cơm nếp nhuộm màu, bánh kẹo, hoa quả, vải dệt thổ cẩm, song có hai thứ không thể thiếu là thịt vịt luộc và bánh ít uây, một loại bánh được làm từ gạo nếp, gói bằng lá chuối rừng.

Sau khi cúng xong bàn thờ tổ tiên, sẽ là mâm cúng hồn con trâu. Cầu cho con trâu ham ăn cỏ, chóng lớn, béo khỏe để giúp người dân cày, bừa, sản xuất mùa vụ không lo bị dịch bệnh, lên đồi ăn cỏ không bị hổ vồ, rắn cắn. Ngoài ý nghĩa cầu mùa, Tết “Xíp xí” cũng là dịp để người lớn quan tâm, chăm sóc trẻ em. Vào ngày này, trẻ em được ông bà, cha mẹ may cho những bộ quần áo rực rỡ sắc màu để mặc đi chơi Tết.

Tết “Xíp xí” là dịp gắn kết cộng đồng giữa các dân tộc cùng chung sống trên mảnh đất Phù Yên

Với người Thái trắng Phù Yên, “Xíp xí” cũng là dịp bà con thể hiện lòng hiếu khách của mình. Khách thân quen được mời từ trước đó mấy ngày, khách lạ cũng như khách quen đến nhà đều được đón tiếp nồng hậu, chu đáo, được thưởng thức những món ăn đặc trưng chỉ có trong ngày “Xíp xí”.

Đến nay, trên địa bàn xã Phù Yên không chỉ đồng bào dân tộc Thái trắng mới tổ chức ăn Tết “Xíp xí” mà các dân tộc khác sống xen ghép cũng cùng vui Tết. Điều đó càng chứng tỏ ý nghĩa tốt đẹp của Tết “Xíp xí” đã lan tỏa trong cộng đồng và tình đoàn kết giữa các dân tộc chung sống trên mảnh đất Phù Yên ngày càng gắn bó, hòa đồng.

Tết “Xíp xí” cũng là dịp bà con người Thái trắng ở Phù Yên thể hiện lòng hiếu khách của mình

Năm nay, "Tết Xíp xí" được xã Phù Yên, tỉnh Sơn La tổ chức vào ngày 1.9, tại Di tích lịch sử văn hóa Đình Chu, đúng dịp cả nước kỷ niệm 80 năm Ngày Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2.9. Các hoạt động tại lễ hội nhằm tôn vinh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia "Nghi lễ Tết Xíp xí" của người Thái trắng ở Phù Yên đến với đông đảo du khách gần xa.

QUỲNH VY

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/dan-toc-ton-giao/ve-phu-yen-vui-tet-xip-xi-dip-quoc-khanh-29-164647.html