Vì sao giàn giáo tre vẫn tồn tại bền bỉ ở Hồng Kông?

2 giờ trướcBài gốc

Hiện tượng đặc thù

Tại phần lớn địa phương ở Trung Quốc đại lục, giàn giáo tre đã dần bị loại bỏ và thay thế bằng hệ thống giàn giáo thép như giàn giáo nêm với độ an toàn cao hơn.

Thế nhưng tại Hồng Kông (Trung Quốc) - một trong những khu vực phát triển và có mật độ xây dựng cao nhất châu Á, hình ảnh các kết cấu giàn giáo phủ kín mặt ngoài tòa cao ốc phần lớn vẫn được tạo nên bằng tre.

Báo chí Trung Quốc ví đặc khu này như “pháo đài cuối cùng” của giàn giáo tre trên thế giới.

Trong cả công trình xây mới lẫn sửa chữa, phủ lưới mặt ngoài hay bảo trì kiến trúc, giàn giáo tre vẫn là lựa chọn quen thuộc. Từ các tòa nhà trung tầng đến siêu cao ốc, thợ giàn giáo Hồng Kông có thể dùng tre để bao quanh một cao ốc chỉ trong vài tuần.

Giàn giáo tre phủ kín mặt ngoài các tòa nhà cao tầng tại Hồng Kông (Trung Quốc). Ảnh: Baidu

Những khối kết cấu được buộc chằng chịt bằng dây nhựa hoặc sợi nilon, thoạt nhìn có vẻ mong manh, nhưng lại được tin tưởng sử dụng ở những độ cao hàng chục tầng.

Câu hỏi đặt ra là tại sao Hồng Kông vẫn còn sử dụng giàn giáo tre, một kỹ thuật rất “cổ xưa”? Vì sao trong bối cảnh hiện đại, một vật liệu truyền thống dễ cháy, dễ hư hại như tre vẫn giữ được vị thế đặc biệt?

Đằng sau sự lựa chọn có phần “ngược dòng” ấy là tổng hòa của nhiều yếu tố kinh tế - kỹ thuật - văn hóa - xã hội đáng chú ý.

Vì sao giàn giáo tre vẫn giữ vững vị thế?

Giàn giáo tre được duy trì một phần nhờ sự vận động mạnh mẽ của các hiệp hội nghề truyền thống. Với họ, tre là biểu tượng bản sắc, là sinh kế và giá trị lịch sử cần tiếp nối. Do đó, các chính sách hỗ trợ vẫn được thúc đẩy nhằm bảo vệ kỹ nghệ này.

Hồng Kông là một đô thị cực kỳ dày đặc, với mật độ dân số trung bình toàn vùng khoảng 7.044 người/km2 theo Worldometer, trong khi ở các khu vực trung tâm, con số này có thể lên tới 22.000-26.000 người/km2 - cao hơn hẳn nhiều thành phố lớn khác như New York hay Tokyo, vốn có mật độ toàn thành phố chỉ khoảng 10.000-15.500 người/km2, theo Fraser Research.

Sự dày đặc này giải thích vì sao giàn giáo tre nhẹ, linh hoạt và dễ lắp dựng lại phù hợp hơn giàn giáo thép cồng kềnh trong không gian hạn chế của Hồng Kông.

Đường hẹp, khoảng cách giữa các tòa nhà rất nhỏ và nhiều chung cư cũ phải liên tục sửa chữa mặt ngoài, bảo trì đường ống. So với giàn giáo kim loại nặng nề, khó vận chuyển và thi công lâu thì tre lại có nhiều ưu điểm.

Tre có độ dẻo cao, hấp thụ lực tốt, giảm nguy cơ gãy đổ trong môi trường nhiều bão lớn như Hồng Kông. Nếu có điểm yếu, thợ có thể phát hiện và gia cố sớm, hạn chế sự cố so với thép, vật liệu có thể che giấu khiếm khuyết bên trong.

Thép dễ bị rỉ sét do hơi muối biển, kéo theo chi phí bảo dưỡng lớn. Tre không gặp vấn đề ăn mòn tương tự nên phù hợp hơn với khí hậu ẩm ướt ven biển.

Đội ngũ thợ giàn giáo tre làm việc trên cao với thao tác thủ công đặc thù. Ảnh: Baidu

Bên cạnh đó, giá thuê mặt bằng ở Hồng Kông rất cao. Tre dễ tiêu hủy hoặc tái sử dụng ngay tại công trường, giảm chi phí lưu trữ và xử lý vật liệu.

Đội ngũ thợ giàn giáo dày dặn kinh nghiệm quen thao tác thủ công hơn là vận hành hệ thống thép phức tạp. Việc giới trẻ không mặn mà với ngành này khiến kỹ thuật truyền thống được duy trì theo quán tính nghề nghiệp.

Tre nhẹ, dễ vận chuyển, dễ lắp dựng trong các khe hẹp giữa những tòa nhà san sát. Đồng thời, khối lượng nhẹ giúp giảm áp lực lên kết cấu công trình, đặc biệt hữu ích khi bám vào nhà cũ để sửa chữa.

Tre rẻ và tháo lắp nhanh, phù hợp với dự án cần linh hoạt. Dù dễ bắt lửa nhưng việc xử lý chống cháy đã phần nào đáp ứng yêu cầu an toàn tối thiểu.

Nói cách khác, trong một siêu đô thị siêu chật chội như Hồng Kông, tính linh hoạt của giàn giáo tre gần như trở thành một dạng “tiến hóa đặc thù của đô thị”.

Ngoài khía cạnh công năng, giàn giáo tre đã trở thành biểu tượng thị giác của Hồng Kông, xuất hiện trong phim ảnh, nhiếp ảnh và ký ức cư dân.

Dù có nhiều ưu điểm, trên các diễn đàn xây dựng tại quốc gia tỷ dân, từ lâu đã có nhiều lời cảnh báo về rủi ro tiềm ẩn: sức chịu tải hạn chế, lan lửa nhanh, phụ thuộc lớn vào tay nghề thợ và khó tiêu chuẩn hóa ở mức tuyệt đối.

Thực tế, từ tháng 3/2025, chính quyền đặc khu này đã quy định tối thiểu 50% công trình công sử dụng giàn giáo kim loại. Đây là tín hiệu thay đổi nhưng vẫn chưa đủ. Các công trình dân sự, sửa chữa chung cư cũ vẫn gần như hoàn toàn phụ thuộc tre.

Vụ cháy xảy ra ngày 26/11 vừa qua không phải là trường hợp đầu tiên. Một số vụ hỏa hoạn nghiêm trọng trước đây từng gây tranh luận gay gắt: Liệu bảo tồn di sản nghề truyền thống hay tối ưu hóa một số tính năng của tre có đáng đánh đổi bằng tính mạng và an toàn?

Sau sự cố, giàn giáo bằng tre tại Trung Quốc đang được nhìn nhận lại, từ “bản sắc nghề truyền thống” sang “nguồn nguy hiểm tiềm ẩn” trong công trình cao tầng.

Với hậu quả nghiêm trọng, nhiều lời kêu gọi giới chức Trung Quốc siết chặt quy định an toàn, từ kiểm tra vật liệu, yêu cầu tiêu chuẩn chống cháy, đến hạn chế sử dụng giàn giáo tre trong công trình cao tầng, đặc biệt ở các dự án cải tạo hoặc xây dựng mới nhằm tránh nguy cơ tái diễn.

“Tre vẫn có thể được sử dụng, nhưng phải nằm dưới giám sát nghiêm ngặt và tuân thủ tiêu chuẩn hiện đại; không thể để những hành vi như trám khe kính bằng bọt cách nhiệt dễ cháy được lấp liếm qua loa”, một trang tin Trung Quốc bình luận.

“Điều cần loại bỏ không phải là tre mà là hệ thống quản lý an toàn lỏng lẻo, dựa nhiều vào kinh nghiệm thay vì tiêu chuẩn hóa”, một chuyên gia an toàn xây dựng nhận định.

Tổng hợp

Tử Huy

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/vi-sao-gian-giao-tre-van-ton-tai-ben-bi-o-hong-kong-2467330.html