Vì sao Hà Nội ngập nặng sau trận mưa lịch sử ngày 30/9?

3 giờ trướcBài gốc

7 nguyên nhân chính gây ngập nặng ở Hà Nội

Liên quan đến mưa lớn gây ngập úng ở nhiều nơi của Hà Nội, ông Lê Văn Du, Trưởng phòng Cấp thoát nước (Sở Xây dựng Hà Nội) cho biết: "Mưa lớn trong ngày 30/9 ở Hà Nội gây ngập ở khoảng 116 điểm. Có 7 nguyên nhân chính gây ngập nặng ở Hà Nội".

Một là mưa quá lớn, liên tục, kéo dài vượt công suất thiết kế của hệ thống thoát nước đô thị (310mm/2 ngày), như tại Ô Chợ Dừa khoảng 527mm (vượt 170%), Hai Bà Trưng 407mm (vượt 131,5%)… gây quá tải hệ thống thoát nước.

Theo đánh giá, lượng mưa trong ngày 30/9 tại Hà Nội gấp nhiều lần công suất thiết kế của hệ thống thoát nước thành phố.

Hai là khi hệ thống thoát nước quá tải, mưa lớn tiếp tục nên nước chảy tràn trên mặt đường dồn về các điểm trũng thấp làm các điểm trũng thấp ngập sâu.

Ba là ảnh hưởng của hoàn lưu bão Bualoi (bão số 10) gây mưa lớn toàn vùng dẫn đến mực nước các sông ngoại thành Hà Nội dâng cao trên báo động 1-2, việc tiêu thoát nước tự chảy không thực hiện được. Các công trình tiêu thoát nước nông nghiệp quá tải, nước rút chậm ảnh hưởng đến tiêu thoát nước đô thị.

Bốn là các công trình tiêu thoát nước nông nghiệp xây dựng phục vụ nông nghiệp nên khi thực hiện tiêu thoát nước cho đô thị chưa phát huy hiệu quả. Cần cải tạo phù hợp thoát nước đô thị.

Năm là hệ thống thoát nước đang trong quá trình đầu tư xây dựng, chưa đồng bộ, các công trình đầu mối thoát nước, hồ điều hòa theo quy hoạch thực hiện chậm.

Khu vực Nội thành có diện tích hơn 313km2 nhưng hiện chỉ có khoảng 77,5km2 thuộc lưu vực Tô Lịch được đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước, đạt gần 25%. Các nguồn tiêu và trạm bơm đầu mối đầu tư chậm, tổng công suất các công trình đầu mối thoát nước thuộc vùng Tả Đáy yêu cầu là hơn 811m3/s, nhưng hiện tổng công suất các công trình đầu mối thoát nước đô thị chỉ đạt hơn 164 m3/s (đạt 20%).

Trạm bơm Yên Nghĩa công suất 120m3/s chưa phát huy hết công suất do chưa xây dựng hệ thống hồ điều hòa, kênh La Khê dẫn nước về trạm bơm chưa hoàn chỉnh, kênh xả ra sông Đáy không vận hành đạt công suất thiết kế khi mực nước sông Đáy dâng cao. Công trình trạm bơm đầu mối Liên Mạc công suất 170m3/s đang được triển khai xây dựng, việc tiêu thoát nước khu vực đô thị (ngoài khu vực nội đô) phụ thuộc vào mực nước trên sông Nhuệ.

Sáu là hạ tầng thoát nước tại một số đô thị mới chưa đồng bộ. Hệ thống thoát nước trong nội khu được đầu tư xây dựng nhưng chưa khớp nối đồng bộ với hệ thống tiêu thoát nước khu vực.

Cao độ của các khu vực phát triển mới không đồng bộ với cao độ nền khu vực, một số khu đô thị có cốt nền thấp hơn khu vực xung quanh nên khi mưa lớn, nước chảy theo mặt đường dồn về nhanh gây ra các điểm ngập cục bộ, trong khi các nguồn xả và các trạm bơm đầu mối hiện nay chưa được xây dựng. Các chủ đầu tư quản lý vận hành, công tác duy tu duy trì chưa đảm bảo. Nhiều hộ dân có cửa hàng kinh doanh ăn uống xả các chất thải dầu mỡ xuống cống rãnh gây ách tắc.

Bảy là khu vực đô thị phát triển dọc theo các tuyến đường quốc lộ, tỉnh lộ, hệ thống thoát nước chưa được đầu tư xây dựng. Các công trình dọc tuyến đường được xây dựng có cốt cao độ cao hơn đường hiện trạng nên khi mưa lớn đường bị ngập.

Lượng mưa quá lớn vượt mức chống chịu của hạ tầng Hà Nội

Theo ông Trịnh Ngọc Sơn, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội, chỉ trong vòng gần một ngày, nhiều khu vực ghi nhận lượng mưa rất lớn 300-400mm, có nơi vượt mức 500mm.

"Lượng mưa này gấp nhiều lần công suất thiết kế của hệ thống thoát nước hiện nay. Lượng mưa so với cả đợt mưa lũ lịch sử năm 2008 thì không bằng nhưng mưa ngày 30/9 lại có cường suất trong thời gian ngắn lớn hơn. Hệ thống thoát nước hiện nay của Hà Nội chỉ chịu được lượng mưa khoảng 310mm trong 2 ngày. Trận mưa ngày 30/9 đã vượt ngưỡng này rất xa khiến nhiều khu vực ngập sâu. Nguyên nhân chủ yếu là lượng mưa cực đoan, vượt khả năng thiết kế. Ngoài ra, tình trạng hồ điều hòa chưa được cải tạo đồng bộ, kênh mương thoát nước còn hạn chế, hạ tầng thoát nước chưa được đầu tư tương xứng với tốc độ đô thị hóa khiến việc tiêu thoát chậm".

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Duy Du, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) cho rằng: "Lượng mưa ngày 30/9 rất lớn trong thời gian ngắn không chỉ gây ngập nội thành mà còn ảnh hưởng lớn tới vùng ngoại thành, các khu vực sản xuất nông nghiệp. Có nơi lượng mưa đạt tới hơn 500mm chỉ trong gần một ngày dẫn đến nguy cơ úng ngập lúa và hoa màu. Thành phố đã khuyến cáo từ sớm với phương châm "xanh nhà hơn già đồng" và nhờ đó thiệt hại về hoa màu, nông nghiệp không đáng kể".

Theo Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Phòng chống thiên tai (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội), khó khăn lớn hiện nay là hệ thống thoát lũ của sông Nhuệ, sông Đáy chưa đồng bộ. Trạm bơm tiêu Yên Nghĩa với công suất lớn nhưng chưa vận hành hết công suất do kênh dẫn chưa hoàn thiện khiến việc tiêu úng hỗ trợ cho khu vực phía Tây và Nam Hà Nội gặp trở ngại, gây ngập.

Giải pháp nào xử lý căn cơ ngập úng ở thủ đô?

Theo ông Lê Văn Du, Trưởng phòng Cấp thoát nước, về giải pháp lâu dài, Quy hoạch cao độ nền thoát nước Thủ đô Hà Nội đến năm 2045 tầm nhìn đến năm 2065 được tính toán với khả năng ứng phó biến đổi khí hậu với trận mưa có cường độ lớn hơn 310mm/2 ngày.

Cùng với đó, thành phố sẽ triển khai các công trình đầu mối thoát nước trên các hệ thống tiêu thoát nước chính của thủ đô theo quy hoạch. Xác định các giải pháp thoát nước từng khu vực phù hợp với điều kiện tự nhiên, hiện trạng khu vực.

Bên cạnh đó, thành phố sẽ nghiên cứu bổ sung công trình chứa nước mưa tại các công trình xây dựng mới để tái sử dụng và điều tiết giảm thiểu úng ngập. Đồng thời, tập trung nguồn lực triển khai sớm các dự án đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước chính.

Văn Ngân/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/vi-sao-ha-noi-ngap-nang-sau-tran-mua-lich-su-ngay-309-post1234481.vov