Trong những tuần cuối cùng của năm 2025, nhiều tuyến phố trung tâm TP.HCM xuất hiện dày đặc rào chắn, máy móc, công trường thi công vỉa hè và mặt đường. Những hình ảnh ấy khiến không ít người dân băn khoăn: “Vì sao thành phố lại chọn thời điểm sát Tết để đào bới, chỉnh trang? Việc này có gây áp lực giao thông, ảnh hưởng sinh hoạt của hàng triệu người?”.
Chỉnh trang sau hơn 10 năm khai thác
Theo Sở Xây dựng TP.HCM, chỉ riêng năm 2025, TP đã cấp khoảng 120 giấy phép thi công để triển khai các công trình giao thông – con số đủ nói lên mức độ “tất bật” của toàn bộ hệ thống đô thị. Trong đó, 18 giấy phép thuộc nhóm cải tạo – nâng cấp vỉa hè, tác động lên 54 tuyến đường ở các khu vực trung tâm thành phố cũ.
Ông Huỳnh Lê Công Trường, Phó Trưởng phòng Kiểm tra chuyên ngành (Sở Xây dựng TP.HCM) nhấn mạnh: “Đây không phải đào đường tự phát – mà là chỉnh trang sau hơn 10 năm khai thác”.
Vào thời điểm cuối năm 2025 này, TP.HCM liên tục đào đường - Ảnh: CTV
Ông Trường cho biết nhiều vỉa hè tại khu vực trung tâm TP.HCM đã được khai thác quá lâu – hơn một thập kỷ – dẫn đến xuống cấp, hằn lún, mất an toàn cho người đi bộ và không còn đáp ứng tiêu chuẩn đô thị hiện đại. Vì vậy, TP buộc phải thực hiện đồng loạt công tác cải tạo.
“Việc cải tạo đem lại hiệu quả rõ rệt trong đảm bảo an toàn giao thông cho người bộ hành, góp phần chỉnh trang mỹ quan đô thị. Nhiều tuyến sau cải tạo đã nhận được sự đồng tình rất lớn từ người dân”, ông Trường nói.
Những tuyến phố như Lê Lợi, trung tâm quận 1 (cũ), hay các đoạn liên kết đến ga metro Bến Thành đang được đẩy nhanh tiến độ để kịp hoàn thành trước Tết Nguyên đán 2026. Đây là lần đầu sau nhiều năm, thành phố đặt mục tiêu “thay áo mới” cho toàn bộ không gian đi bộ trung tâm, liên kết chặt với trục thương mại – du lịch của metro số 1.
Theo ông Huỳnh Lê Công Trường, một trong những lý do chính khiến khối lượng thi công dồn dập cuối năm là yêu cầu giải ngân vốn đầu tư công theo chỉ đạo của Chính phủ và UBND TP.HCM.
Thành phố đang ở giai đoạn “chạy nước rút” để hoàn thành các hạng mục hạ tầng trọng điểm: từ chỉnh trang trung tâm, vỉa hè Lê Lợi, đến các khu vực xung quanh ga metro, các điểm giao thông trọng điểm như nút giao An Phú hay dự án Vành đai 3.
Vì vậy, hàng loạt đơn vị chủ đầu tư và lực lượng thi công buộc phải tận dụng thời gian còn lại của năm để chạy tiến độ, tránh việc để vốn “đọng” sang năm sau.
Dù thế, Sở Xây dựng khẳng định nhiệm vụ hàng đầu là giảm tối đa ảnh hưởng đến người dân. Vỉa hè sẽ không chỉ là nơi đi bộ, mà được kỳ vọng trở thành không gian văn hóa – dịch vụ hiện đại, sạch đẹp, đồng bộ với tiêu chuẩn của các đô thị lớn trong khu vực.
Thi công xuyên đêm để giảm ùn tắc
Để tránh tái diễn cảnh ùn tắc vào giờ cao điểm, TP.HCM đã quy định rất chặt về khung giờ thi công.
Theo ông Trường: “Khi cấp giấy phép, Sở chỉ xem xét cho các đơn vị thi công trên mặt đường từ 22h đến 5h sáng hôm sau. Còn phần vỉa hè có thể thi công 24/24 nhằm đẩy nhanh tiến độ nhưng vẫn đảm bảo không chiếm dụng dòng xe”.
Quy định này giúp phần lớn công việc “nặng” như cắt đường, lắp cống, hạ tầng ngầm… được thực hiện vào đêm, giảm đáng kể xung đột giao thông và hạn chế ảnh hưởng đời sống ban ngày của người dân.
Đặc biệt, trong giai đoạn lễ – Tết, TP cấm thi công hầu hết các công trình, trừ hạng mục thật sự cấp bách.
Hình ảnh rào chắn là điều khiến nhiều người khó chịu nhất. Nhưng đối với các dự án trọng điểm, việc rào chắn là bắt buộc để đảm bảo an toàn cho cả công nhân và người đi đường.
Sở Xây dựng cho biết, đơn vị đã phối hợp với nhiều lực lượng chức năng để “tối ưu hóa” rào chắn bằng cách: thu gọn diện tích chiếm dụng đường, đặt biển báo từ xa, mở các lối đi bộ tạm an toàn, yêu cầu tháo dỡ rào chắn ngay khi hoàn thành từng đoạn nhỏ.
Riêng dự án An Phú và Vành đai 3 – những công trình có vai trò then chốt trong giảm tải giao thông cửa ngõ – Sở triển khai giải pháp “riêng” tùy từng vị trí để giảm tối đa tác động lên luồng xe.
“Mỗi dự án trọng điểm đều có phương án tổ chức giao thông riêng, được xem xét kỹ lưỡng để đáp ứng nhu cầu đi lại tăng cao dịp cuối năm”, ông Trường cho biết.
TP.HCM từng nhiều lần chỉnh trang vỉa hè nhưng hiệu quả chưa cao vì thực hiện manh mún, mỗi quận làm một kiểu, vật liệu không đồng nhất, dễ hỏng, dễ tái lấn chiếm.
Lần cải tạo năm 2025 – 2026 được xem là bước “lột xác” toàn diện. Mục tiêu của đợt chỉnh trang này gồm: tạo mạng lưới vỉa hè đồng bộ cho khu trung tâm mở rộng; ổn định lâu dài hiện trạng mỹ quan đô thị trong 10 – 20 năm; kết nối không gian đi bộ với metro, nhà ga, quảng trường 23/9, phố đi bộ Nguyễn Huệ – Lê Lợi; biến trung tâm TP thành khu vực “walkable” (dễ đi bộ), thân thiện du lịch.
Do đó, phần lớn các tuyến tại quận 1, quận 3 (cũ) đang được ưu tiên hoàn thành trước Tết 2026 – thời điểm lượng khách du lịch quốc tế dự báo tăng mạnh.
Vì sao phải hoàn thành trước năm 2026?
Theo Sở Xây dựng TP.HCM, có 3 lý do lớn mà TP không thể trì hoãn, phải hoàn thành trước năm 2026.
Thứ nhất, metro số 1 sắp khai thác thương mại. Một tuyến metro hiện đại nhưng lối đi bộ, vỉa hè, cảnh quan xung quanh lại cũ kỹ, vá víu thì sẽ khó tạo ấn tượng tốt cho du khách và người dân. Việc chỉnh trang được xem như “dọn mặt tiền” cho tuyến giao thông công cộng quan trọng nhất thành phố.
Thứ hai, năm du lịch 2026 là dấu mốc lớn. Thành phố hướng đến mục tiêu đón lượng khách quốc tế tăng 30–40%. Trung tâm đô thị phải thật sự khang trang, sạch đẹp, tạo trải nghiệm tốt.
Thứ ba là tiến độ giải ngân đầu tư công. Nếu không hoàn thành trong năm 2025, nhiều dự án sẽ bị kéo dài sang 2026, gây áp lực ngân sách và ảnh hưởng hàng loạt dự án khác.
Các chuyên gia nhận định, sự dày đặc công trình cuối năm 2025 là dấu hiệu của một chu kỳ nâng cấp đô thị tất yếu, tương tự nhiều thành phố lớn từng trải qua – Bangkok, Kuala Lumpur, Seoul…
Đây là giai đoạn “đau một lần để đẹp nhiều năm”. Một đô thị hơn 14 triệu dân, hàng triệu phương tiện, không thể tránh khỏi việc phải chỉnh trang hạ tầng định kỳ. Điều quan trọng là làm đồng bộ, đúng chuẩn và giảm tối đa phiền toái cho cuộc sống người dân.
Thành phố kỳ vọng sau đợt chỉnh trang này người đi bộ có lối đi an toàn, thông thoáng; khách du lịch cảm nhận một đô thị hiện đại, sạch đẹp; xe cộ được tách bạch rõ ràng với không gian vỉa hè; các tuyến thương mại trung tâm được kích hoạt trở lại; khu vực trung tâm trở thành điểm nhấn văn minh của cả nước.
Nhưng đi cùng kỳ vọng, người dân có quyền yêu cầu tiến độ nhanh, gọn, sạch, ít phiền toái. Chỉ khi đó, chiến dịch “làm mới” vỉa hè và mặt đường cuối 2025 mới thực sự đạt được mục tiêu: vừa đáp ứng yêu cầu phát triển, vừa được người dân đồng thuận.
Hồ Quang