Kết quả này vượt xa kỳ vọng của nhiều tổ chức quốc tế, đồng thời khẳng định sức chống chịu và khả năng thích ứng linh hoạt của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang biến động mạnh.
Theo Cục Thống kê, thành tích tăng trưởng này phản ánh rõ đà phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế, được củng cố bởi chính sách điều hành chủ động, môi trường vĩ mô ổn định và niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp. Các hãng tin quốc tế như Reuters và Bloomberg nhận định, Việt Nam đang nổi lên như một trong những điểm sáng tăng trưởng của khu vực châu Á trong năm 2025, dù phải đối mặt với nhiều thách thức từ bên ngoài.
Đáng chú ý, đà tăng này diễn ra trong bối cảnh Mỹ chính thức áp thuế 20% với phần lớn hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam kể từ ngày 7/8. Tuy nhiên, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đến hết tháng 9 vẫn đạt hơn 680 tỷ USD, mang lại thặng dư thương mại 16,8 tỷ USD.
Lạm phát tháng 9 duy trì ở mức 3,38%, thấp hơn mục tiêu 4,5 - 5% của Chính phủ, trong khi sản xuất công nghiệp quý III tăng 9,1%. Đặc biệt, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giải ngân trong 9 tháng đầu năm đạt mức cao nhất trong 5 năm, cho thấy niềm tin mạnh mẽ của nhà đầu tư quốc tế vào triển vọng dài hạn của Việt Nam.
Theo Reuters, xuất khẩu của Việt Nam trong tháng 9 giảm nhẹ 1,7% so với tháng 8 do tác động của thuế quan, song tính chung 9 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ vẫn tăng 38% so với cùng kỳ năm 2024.
Các mặt hàng cà phê, hóa chất và linh kiện điện tử ghi nhận mức tăng trưởng mạnh, bù đắp cho sự suy giảm ở nhóm dệt may và da giày. Trong quý III, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 128,57 tỷ USD, tăng 18,4%, trong khi nhập khẩu đạt 119,66 tỷ USD, tăng 20,2%, giúp Việt Nam tiếp tục duy trì thặng dư thương mại 8,91 tỷ USD.
Giới quan sát quốc tế cho rằng đà tăng trưởng mạnh của Việt Nam đến từ ba động lực chính. Thứ nhất, dòng vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục ổn định, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao và năng lượng tái tạo. Thứ hai, du lịch quốc tế phục hồi nhanh, với lượng khách tăng mạnh từ Hàn Quốc, Trung Quốc và châu Âu.
Ảnh minh họa
Thứ ba, tiêu dùng nội địa duy trì ổn định nhờ lạm phát được kiểm soát và tín dụng tăng trưởng hợp lý. Chỉ số PMI sản xuất tháng 9 đạt 50,4 điểm, phản ánh tâm lý “lạc quan thận trọng” của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, ngành năng lượng sạch - bao gồm điện mặt trời và điện gió đang trở thành một trụ cột mới, góp phần định vị Việt Nam là trung tâm năng lượng tái tạo của Đông Nam Á.
Mặc dù Viện Nghiên cứu Kinh tế Năng lượng và Phân tích Tài chính (IEEFA, Mỹ) cảnh báo rủi ro về thuế chống bán phá giá và cơ chế đấu giá cạnh tranh, các nhà đầu tư quốc tế vẫn đánh giá Việt Nam có lợi thế cạnh tranh rõ rệt nhờ nguồn tài nguyên dồi dào, chi phí sản xuất hợp lý và chính sách ổn định. Song song đó, khả năng điều hành linh hoạt của Chính phủ được xem là yếu tố quan trọng giúp nền kinh tế duy trì đà tăng trưởng bền vững trong bối cảnh đầy biến động.
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tác động của thuế quan từ Mỹ sẽ lan tỏa rõ hơn trong quý IV/2025, có thể khiến GDP giảm 0,5–0,7 điểm phần trăm nếu không được bù đắp bằng đầu tư công và tiêu dùng trong nước.
Ngoài ra, nợ hộ gia đình tăng nhanh khiến người dân thận trọng hơn trong chi tiêu. Dữ liệu từ NielsenIQ cho thấy chi tiêu hộ gia đình tại Việt Nam tăng 6,5% so với cùng kỳ năm 2024, nhưng chủ yếu tập trung vào nhu yếu phẩm, y tế và giáo dục, trong khi các mặt hàng không thiết yếu giảm đáng kể.
Các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và OECD dự báo tăng trưởng của Việt Nam có thể chậm lại trong quý cuối năm, song vẫn duy trì vị thế là một trong những nền kinh tế tăng trưởng cao nhất khu vực. Dự báo GDP cả năm 2025 của Việt Nam sẽ đạt khoảng 6,6 - 7%, cao hơn đáng kể so với nhiều nền kinh tế mới nổi khác.
Ông Nguyễn Bá Hùng - chuyên gia kinh tế của ADB, cho biết ngân hàng này đã điều chỉnh nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam dựa trên triển vọng xuất khẩu và đầu tư nước ngoài tích cực. Ông nhận định mức chịu thuế của Việt Nam không bất lợi hơn nhiều so với các đối tác trong khu vực, nhờ vậy lợi thế cạnh tranh vẫn được duy trì.
Bà Mariam Sherman, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Campuchia và Lào, đánh giá Việt Nam có dư địa tài khóa lớn nhờ tỷ lệ nợ công thấp. Việc đẩy mạnh đầu tư công, nếu được thực hiện hiệu quả, sẽ vừa giúp cải thiện hạ tầng, vừa tạo thêm việc làm. Tuy nhiên, bà cho rằng Việt Nam cần đẩy nhanh cải cách thể chế, phát triển nguồn nhân lực và thúc đẩy chuyển đổi xanh để đảm bảo tăng trưởng bền vững.
Các chuyên gia nhận định mức tăng 8,23% trong quý III là bằng chứng rõ ràng về sức bật của nền kinh tế Việt Nam trong môi trường thương mại toàn cầu biến động. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu tăng trưởng 8,5% cho cả năm, Việt Nam cần tiếp tục tái cơ cấu mô hình phát triển, giảm dần sự phụ thuộc vào xuất khẩu thâm dụng lao động, hướng đến nền kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo, công nghệ cao và năng lượng sạch.
Nếu thực hiện thành công, Việt Nam không chỉ là bên hưởng lợi từ quá trình dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu mà còn trở thành mắt xích chủ động trong chuỗi giá trị công nghiệp mới của châu Á, khẳng định vị thế là nền kinh tế năng động hàng đầu khu vực trong thập niên tới.
Hùng Nguyễn