Sáng 1/10, Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách thảo luận về nhóm lĩnh vực pháp luật, tư pháp.
Nêu ý kiến về dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), đại biểu Lê Thị Song An (đoàn Tây Ninh) đề nghị bỏ quy định, người giám định tư pháp được “miễn trừ trách nhiệm pháp lý đối với nội dung chuyên môn trong kết luận giám định, trừ trường hợp cố ý làm sai lệch kết luận giám định”.
Đại biểu Lê Thị Song An. Ảnh: QH
Thay vào đó, bà An đề nghị bổ sung cơ chế trách nhiệm nghề nghiệp của người giám định tư pháp. Đại biểu cho rằng, người giám định tư pháp chỉ được miễn trừ trách nhiệm pháp lý đối với nội dung kết luận chuyên môn nếu chứng minh được đã thực hiện công việc một cách khách quan, vô tư, tuân thủ đúng quy trình, quy chuẩn chuyên môn.
Theo bà, người giám định tư pháp phải chịu trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật dân sự nếu có lỗi do sơ suất, cẩu thả hoặc thiếu năng lực chuyên môn một cách nghiêm trọng trong quá trình thực hiện giám định, gây ra thiệt hại cho cá nhân, tổ chức. Họ cũng phải chịu trách nhiệm pháp lý khi cố ý làm sai lệch kết luận giám định.
Nữ đại biểu cho rằng, việc miễn trừ mang tính rủi ro pháp lý rất lớn, nhất là trong những vụ việc, vụ án nghiêm trọng, dư luận xã hội quan tâm. Cụ thể, sẽ tạo vùng an toàn cho những cá nhân yếu kém về chuyên môn, thiếu nghiêm túc trong bổ nhiệm, đào tạo, đánh giá năng lực đội ngũ giám định viên.
Việc yếu kém chuyên môn sẽ rất dễ bị lợi dụng, tác động để sai phạm do cá nhân giám định viên chứng kiến từ nền tảng chuyên môn.
Đại biểu Lê Song An lưu ý
Liên quan đến việc bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) cho biết, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung theo hướng các bộ, ngành thực hiện bổ nhiệm, miễn nhiệm người làm việc tại bộ, ngành mình.
Cũng theo dự thảo luật, có thể hiểu giám định viên kỹ thuật hình sự công tác tại Bộ Quốc phòng, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao sẽ do người đứng đầu các cơ quan này bổ nhiệm, miễn nhiệm mà không phải Bộ trưởng Bộ Công an – cơ quan quản lý chuyên ngành về hình sự;
Tương tự đối với giám định viên pháp y thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an cũng sẽ do hai bộ này bổ nhiệm, miễn nhiệm mà không phải Bộ Y tế - cơ quan quản lý chuyên ngành về y tế.
Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa.
Về vấn đề này, ông đề nghị xem xét, giữ thẩm quyền bổ nhiệm giám định viên tư pháp như luật hiện hành.
Theo đó, quy định rõ Bộ trưởng Bộ Y tế bổ nhiệm giám định viên trong lĩnh vực pháp y và pháp y tâm thần; Bộ trưởng Bộ Công an bổ nhiệm giám định viên kỹ thuật hình sự.
Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ sẽ bổ nhiệm giám định viên tư pháp hoạt động trong các lĩnh vực khác tại các cơ quan ở trung ương thuộc phạm vi quản lý.
Quy định thời hạn giám định tư pháp linh hoạt hơn
Cũng tại phiên họp, đại biểu Lê Thị Song An đề nghị cân nhắc bổ sung đối tượng giám định với các vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo, với thời hạn giám định sẽ do Ban Chỉ đạo Trung ương quyết định.
Bà An dẫn chứng, một số vụ án xảy ra trong thời gian gần đây với tính chất khá phức tạp, quy mô rộng, liên quan đến nhiều tổ chức cá nhân, ví dụ như vụ án Vạn Thịnh Phát.
Theo bà, khối lượng công việc giám định trong vụ án này cực kỳ lớn, gồm phân tích hàng nghìn bộ hồ sơ vay vốn khống, xác định dòng tiền qua một hệ sinh thái hàng nghìn doanh nghiệp, định giá khối lượng lớn tài sản đảm bảo để xác định thiệt hại lên đến hàng trăm nghìn tỷ đồng…
“Với khối lượng này, thời hạn giám định tối đa 3 tháng theo dự thảo luật là bất khả thi”, nữ đại biểu nhìn nhận.
Từ phân tích trên, đại biểu nêu quan điểm, tách đối tượng vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo để giao cho Ban Chỉ đạo Trung ương quyết định thời hạn giám định là cần thiết.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh. Ảnh: QH
Giải trình, tiếp thu ý kiến, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, quy định thời hạn giám định tư pháp sẽ theo hướng linh hoạt hơn, để rút ngắn với những trường hợp cần phải giám định trong những vụ việc quan trọng, mang tính cấp bách; đồng thời có thể kéo dài hơn trong các trường hợp vụ việc giám định rất phức tạp.
Ông Nguyễn Hải Ninh cũng khẳng định, sẽ tiếp tục rà soát để quy định chặt chẽ hơn, giải quyết được những vướng mắc thuộc về quy định của pháp luật, trong đó tập trung hơn nữa vào việc giám định tư pháp liên quan theo vụ việc.
Luân Dũng