Xu hướng công nghiệp quốc phòng 2025: AI và hệ thống không người lái chiếm ưu thế

2 giờ trướcBài gốc

Năm 2025 chứng kiến những chuyển động quan trọng trong ngành công nghiệp quốc phòng toàn cầu. Theo bảng xếp hạng Top 100 doanh nghiệp quốc phòng hàng đầu của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), thị trường đang chuyển từ mô hình cạnh tranh truyền thống sang sự đan xen phức tạp giữa các cường quốc và những quốc gia mới nổi, lấy công nghệ cao làm trọng tâm.

Sự áp đảo của các cường quốc và thách thức tại châu Âu

Các doanh nghiệp từ Mỹ, Nga và Pháp tiếp tục giữ vị thế dẫn đầu trong thương mại vũ khí. Điển hình như Tập đoàn Rheinmetall (Đức) đã đạt doanh thu kỷ lục với mảng quốc phòng tăng 46,6% so với cùng kỳ. Dòng vốn đầu tư lớn đang thúc đẩy các tập đoàn này tăng tốc phát triển để duy trì ưu thế ngắn hạn.

Tuy nhiên, khu vực châu Âu đang đối mặt với thực trạng năng lực chưa đáp ứng được kỳ vọng dù có 23 trên 26 doanh nghiệp trong bảng xếp hạng ghi nhận tăng trưởng. An ninh châu Âu vẫn phụ thuộc nhiều vào NATO, trong đó tiêm kích F-35B của Anh là một ví dụ về sự bất cập. Với giá 110 triệu USD/chiếc và chi phí vận hành mỗi giờ vượt 125.000 USD, dòng máy bay này thường xuyên gặp sự cố thủy lực và lỗi chuỗi cung ứng linh kiện trong năm 2025, gây tốn kém nhưng hiệu quả chưa tương xứng.

Làn sóng tự chủ và liên kết công nghệ thế hệ mới

Để giảm phụ thuộc, châu Âu đang đẩy mạnh làn sóng tự chủ quốc phòng. Tháng 5-2025, Liên minh châu Âu ban hành gói vay ưu đãi 150 tỷ euro ưu tiên các yếu tố nội khối. Pháp cũng tuyên bố tăng 6,5 tỷ euro chi tiêu quân sự cho tác chiến điện tử và trí tuệ nhân tạo (AI).

Đặc biệt, các dự án tiêm kích thế hệ sáu đang hình thành hai trục chính: Hệ thống tác chiến không quân tương lai (FCAS) của Pháp, Đức, Tây Ban Nha và Chương trình tác chiến không quân toàn cầu (GCAP) do Anh dẫn dắt cùng Italy và Nhật Bản. Việc Tập đoàn Leonardo (Italy) hợp tác với Hensoldt (Đức) được kỳ vọng sẽ phá vỡ rào cản kỹ thuật giữa hai chương trình này thông qua việc phối hợp nghiên cứu radar và điện tử hàng không.

Mô hình máy bay thuộc GCAP trưng bày tại Triển lãm DSEI JAPAN 2025 ở thành phố Chiba, Nhật Bản.

Nga và nỗ lực hiện đại hóa trong bối cảnh trừng phạt

Bất chấp các lệnh trừng phạt, các doanh nghiệp quốc phòng Nga vẫn duy trì đà tăng trưởng. Doanh thu của Tập đoàn công nghệ Nhà nước Nga tăng 26,4%, trong khi Tập đoàn đóng tàu thống nhất giữ thứ hạng ổn định. Dấu ấn tiêu biểu là việc tàu tuần dương hạt nhân Admiral Nakhimov hoàn tất hiện đại hóa vào tháng 8-2025, tích hợp radar mảng pha và tên lửa siêu vượt âm Zircon, khẳng định khả năng khôi phục và nâng cấp trang bị khí tài quy mô lớn của Nga.

Sự bứt phá của các tân binh công nghiệp quốc phòng

Các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ và Hàn Quốc đang phá vỡ thế độc quyền công nghệ. Thổ Nhĩ Kỳ hiện có 5 công ty lọt Top 100 với doanh thu tăng 11%. Sau khi rời dự án F-35, nước này đã thành công rực rỡ trong lĩnh vực UAV với các mẫu TB-2 và TB-3 của Baykar, hiện xuất khẩu sang hơn 30 quốc gia.

Công nghiệp quốc phòng của Hàn Quốc có bước tiến đáng chú ý với pháo tự hành K9.

Trong khi đó, Brazil chọn chiến lược hợp tác để nâng cấp công nghệ. Việc lắp ráp tiêm kích JAS-39 Gripen phối hợp cùng Saab (Thụy Điển) không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn mở rộng cơ hội xuất khẩu sang các nước Nam Mỹ như Argentina và Colombia.

Cuộc đua trí tuệ nhân tạo và sản xuất thông minh

Trọng tâm cạnh tranh hiện nay đang chuyển từ sức mạnh phần cứng sang năng lực phần mềm. Công ty Helsing (Đức) đã trở thành hiện tượng khi giành hợp đồng AI cho dự án FCAS. Hệ thống AI Centaur của hãng này đã chứng minh khả năng tác chiến trên tiêm kích Gripen E tương đương với các phi công dày dạn kinh nghiệm.

Máy bay Gripen E là nền tảng thử nghiệm quan trọng cho các hệ thống AI quân sự mới.

Đức cũng đặt mục tiêu tăng số lượng UAV từ 600 lên 8.000 chiếc vào năm 2029, áp dụng mô hình mua sắm nhanh và sản xuất số hóa. Sự xuất hiện của các khái niệm như đồng đội trung thành (unmanned wingman) và đám mây tác chiến thông minh dự kiến sẽ thay đổi hoàn toàn quy tắc chiến tranh từ sau năm 2026, khi AI tham gia sâu vào quá trình ra quyết định trên chiến trường.

Tuệ Nhân

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/xu-huong-cong-nghiep-quoc-phong-2025-ai-va-he-thong-khong-nguoi-lai-chiem-uu-the-414196.html