Tăng trưởng ấn tượng, phục hồi vững chắc
Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), kim ngạch xuất khẩu thủy sản đã cán mốc 8,33 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm 2024.
Mặt hàng tôm tiếp tục giữ vững vị thế chủ lực trong cơ cấu xuất khẩu thủy sản Việt Nam. Ảnh minh họa
Kết quả này không chỉ phản ánh sự hồi phục vững chắc của ngành thủy sản sau nhiều biến động, mà còn cho thấy khả năng thích ứng nhanh của DN trong bối cảnh thị trường thế giới nhiều biến động.
Trong cơ cấu sản phẩm, tôm tiếp tục giữ vững vị thế chủ lực khi kim ngạch 9 tháng mang về hơn 3,38 tỷ USD, tăng tới 20,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ nhu cầu ổn định tại Mỹ, Nhật Bản, EU và sự mở rộng đơn hàng ở các thị trường khu vực.
Cá tra cũng ghi dấu ấn khi đạt kim ngạch 9 tháng đạt hơn 1,6 tỷ USD, tăng gần 10% so với cùng kỳ năm trước. Sự phục hồi mạnh mẽ từ các thị trường Trung Quốc, Mỹ và một số nước Trung Đông đã góp phần củng cố vị thế của cá tra Việt Nam trên bản đồ thủy sản toàn cầu.
Nhóm sản phẩm cá biển và mực, bạch tuộc cũng ghi nhận tăng trưởng ấn tượng. Trong 9 tháng, xuất khẩu cá biển khác đạt 1,61 tỷ USD (tăng 18,5%), mực và bạch tuộc gần 550 triệu USD (tăng 18,7%).
Về thị trường, Trung Quốc tiếp tục là điểm sáng trong 9 tháng năm 2025 vẫn tăng tới 32,1%, đạt 1,76 tỷ USD và chiếm thị phần lớn nhất. Thị trường này hấp dẫn nhờ nhu cầu tiêu thụ cao và lợi thế chi phí logistics. Ngược lại, tại thị trường Mỹ, DN Việt Nam đang chịu áp lực từ thuế chống bán phá giá và các quy định nghiêm ngặt của Đạo luật Bảo vệ động vật có vú biển (MMPA), khiến việc tiếp cận trở nên khó khăn hơn.
Tiếp đến là thị trường Nhật Bản 9 tháng đạt 1,27 tỷ USD (tăng 15,6%); EU đạt 885 triệu USD (tăng 13,3%); Hàn Quốc đạt 645 triệu USD (tăng hơn 13%); ASEAN đạt 536 triệu USD (tăng 23,3%); Trung Đông gần 295 triệu USD (tăng 7,6%).
Đánh giá về kết quả đạt được, Phó Tổng Thư Ký VASEP Lê Hằng phân tích, những con số ấn tượng trên cho thấy khả năng thích ứng và xoay chuyển linh hoạt của DN. Nhiều đơn vị đã đẩy mạnh xuất hàng trong giai đoạn trước khi một số chính sách thuế và rào cản kỹ thuật mới có hiệu lực; đồng thời chủ động cơ cấu lại thị trường, tăng tỷ trọng xuất khẩu sang châu Á và củng cố thị phần tại các thị trường truyền thống.
Đáng chú ý, xu hướng đầu tư vào sản phẩm chế biến giá trị gia tăng, đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc ngày càng chặt chẽ cũng giúp ngành giữ vững sức cạnh tranh, nhất là ở phân khúc trung và cao cấp.
Duy trì đà tăng trưởng, giữ vững thị trường chủ lực
Giới chuyên gia nhận định, chặng đường phía trước của thủy sản xuất khẩu Việt Nam phải đối mặt nhiều thử thách. Đó là thuế chống bán phá giá và thuế đối ứng tại Mỹ cùng một số thị trường khiến biên lợi nhuận ngày càng thu hẹp. Đạo luật Bảo vệ động vật có vú biển với các quy định nghiêm ngặt về khai thác gây áp lực lớn cho nhóm sản phẩm hải sản.
Chế biến cá tra xuất khẩu. Ảnh minh họa
Trong khi đó “thẻ vàng” IUU của EU vẫn chưa được gỡ bỏ, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và chi phí xuất khẩu của thủy sản Việt Nam. Áp lực cạnh tranh từ các quốc gia trong khu vực như Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Ecuador ngày càng tăng, đặc biệt ở mặt hàng tôm và cá tra.
Nhìn nhận về vấn đề này, Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) Nguyễn Thị Thu Sắc cho rằng, để duy trì đà tăng trưởng, ngành thủy sản cần chủ động theo dõi sát diễn biến thị trường và chính sách thương mại, kịp thời điều chỉnh chiến lược khi rào cản mới xuất hiện.
Song song đó là tái cơ cấu thị trường, vừa giữ vững các thị trường chủ lực như Mỹ, EU, Nhật Bản, vừa đẩy mạnh khai thác cơ hội tại ASEAN, Trung Đông và các thị trường ngách ít cạnh tranh hơn.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến khuyến nghị, đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao giá trị gia tăng là yếu tố then chốt giúp thủy sản Việt Nam cạnh tranh bền vững, nhất là khi người tiêu dùng toàn cầu ngày càng ưu tiên sản phẩm chất lượng cao, bền vững và an toàn.
Do đó, các DN thủy sản cần đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ trong nuôi trồng – chế biến; đồng thời tăng cường quảng bá thương hiệu quốc gia thông qua các kênh ẩm thực cao cấp song song với thương mại điện tử là chìa khóa để củng cố năng lực cạnh tranh dài hạn.
Trong bối cảnh thương mại quốc tế có nhiều rào cản, các FTA đã trở thành “cứu cánh” cho DN. Các ưu đãi từ các hiệp định như EVFTA, CPTPP đã giúp thủy sản Việt Nam mở rộng thị trường sang Canada, Chile và các nước ASEAN, bù đắp khó khăn ở một số thị trường khác.
Nhằm ứng phó với rào cản thương mại, hiện nay, Bộ Công Thương đang tích cực hỗ trợ DN thủy sản về kỹ thuật, thông tin thị trường và đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu.
Xuất khẩu thủy sản năm nay được kỳ vọng tiếp tục tăng trưởng tốt hơn có thể trở lại mốc 11 tỷ USD của năm 2022. Trên bản đồ xuất khẩu thủy sản thế giới, Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu lớn thứ 3, chỉ đứng sau Trung Quốc và Na Uy, cho thấy ngành thủy sản đang đi đúng hướng trong việc phát triển bền vững và nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến
Ánh Ngọc